■ … ή φωτογραφίζοντας την ασημοκαπνισμένη Σελήνη
«ἄστερες ,ὲν ἀμφὶ κάλαν σελάνναν ἂψ,
ἀπυκρύπτοισι φάεννον εἶδος ὄπποτα
πλήθοισα μάλιστα λάμπηι γᾶν , ἀργυρία».
Μ’ αυτούς τους στίχους η λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας Σαπφώ ύμνησε την Σελήνη πριν 2600 χρόνια .
Και η απόδοση στα νέα Ελληνικά από τον Οδυσσέα Ελύτη
Οσ’ άστρα γύρω βρίσκονται στην έκπαγλη σελήνη.
Το φωτεινό τους πρόσωπο κρύβουν κάθε φορά που εκείνη,
ολόγιομη, καταλάμπει τη γη ανεβαίνοντας,
ασημοκαπνισμένη.
Αυτό το τόσο ομορφο ποιημα μετά απο 26 αιώνες, μελοποίησε ο Νίκος Ξυδάκης και ερμήνευσε η Ελευθερία Αρβανιτάκη μαζί με τον συνθέτη. https://www.youtube.com/watch?v=XcqQVw08Uws
Σελήνη και πλανητική φωτογράφιση
Ένα από τα αγαπημένα θέματα των αστροφωτογράφων είναι η Σελήνη . Ο Αγγλος επιστήμονας, χημικός και ιστορικός John William Draper κατάφερε το 1840 με τα πρωτόγονα μέσα εκείνης της εποχής να απαθανατίσει τη Σελήνη.
Η φωτογράφιση της Σελήνης ανήκει στην κατηγορία της πλανητικής φωτογράφισης. Ισως φαινεται μια ευκολη υπόθεση , ομως δεν ειναι. Για να διακρίνονται οι κρατήρες , η λήψη πρεπει να γινει περιπου στο 75% της πανσελήνου. Ειναι πολυ δυσκολο σε μια λήψη, χρησιμοποιώντας μια συνηθισμένη καμερα κι έναν τηλεφακό ,να επιτύχει καποιος μια ευδιάκριτη εικόνα της Σεληνης . Συνήθως φαίνεται σαν ανεστίαστη ή κουνημένη με είδωλα.Αυτο οφείλεται στις διαταραχές της ατμόσφαιρας, στους κραδασμούς της κάμερας, της σκόνης οπως και της υγρασιας. Για το λογο αυτό γινονται πολλές λήψεις με ειδική κάμερα επάνω στο τηλεσκόπιο που ειναι τοποθετημένο σε ειδική βάση που ακολουθεί την κίνηση της Σελήνης. Στη συνέχεια ειδικό πρόγραμμα επεξεργάζεται τις λήψεις αυτές και συγκεντρώνει μόνο τις καλές ποιοτικά τις οποίες αθροίζει (stacking) σε μια τελικη φωτογραφία. Η συγκεκριμένη φωτογραφία μου που συνοδευει το κείμενο , ειναι αποτέλεσμα επεξεργασίας 900 συνολικα λήψεων. Oι λήψεις και η επεξεργασία εγιναν στο : Chris Kotsaftis Kydon Observatory-Chania στην περιοχή Νεροκούρου Χανίων.
Στην αστρονομία
Η Σελήνη είναι ο μοναδικός φυσικός δορυφόρος της Γης και ο πέμπτος μεγαλύτερος φυσικός δορυφόρος του ηλιακού συστήματος . Είναι το φωτεινότερο σώμα στην ουράνια σφαίρα μετά τον Ήλιο, επειδή είναι και το κοντινότερο στη Γη . Εξαιτίας αυτής της εγγύτητας, η Σελήνη ασκεί ισχυρή βαρυτική επίδραση στη Γη (παλιρροϊκή αλληλεπίδραση), προκαλώντας φαινόμενα όπως οι παλίρροιες, αλλά και επηρεάζοντας τον άξονα περιστροφής της.
Η μέση απόσταση Γης – Σελήνης είναι 384.403 χιλιόμετρα (παρατηρείται ότι αυτή η απόσταση αυξάνεται κατά περίπου 0,32 εκατοστά το μήνα και αυτό συμβαίνει λόγω των παλιρροϊκών δυνάμεων). Η διάμετρος της σελήνης είναι 3.476 χιλιόμετρα (περίπου το 1/4 της γήινης). Η βαρύτητα στην επιφάνεια της Σελήνης είναι σε ένταση το 1/6 περίπου αυτής της Γης. Περιστρέφεται στον ελαφρώς κεκλιμένο άξονά της σε 27 ημέρες 7 ώρες και 43 λεπτά, ακριβώς στον ίδιο χρόνο που διαρκεί η τροχιακή περιφορά της γύρω από τη Γη. Αυτός ο συντονισμός είναι και ο λόγος που από τη Γη είναι ορατή μόνο η μια πλευρά της Σελήνης, η οποία
χαρακτηρίζεται από σκοτεινές ηφαιστειακές θάλασσες οι οποίες βρίσκονται ανάμεσα στα λαμπρά υψίπεδα και τους κρατήρες. Αν και φαίνεται λαμπρή, στην πραγματικότητα, η επιφάνεια της Σελήνης είναι αρκετά σκοτεινή, με ανακλαστικότητα παρόμοια με αυτή της ασφάλτου.
Ανάλογα με τη θέση του Ήλιου, της Γης και της Σελήνης, διαφορετικό τμήμα της Σελήνης φαίνεται να φωτίζεται, δημιουργώντας τις φάσεις της Σελήνης. Οι εκλείψεις Ηλίου προκαλούνται από τη Σελήνη, όταν αυτή περνά φαινομενικά μπροστά από το Ήλιο, σκιάζοντας μέρος της Γης, αντίθετα με τις εκλείψεις Σελήνης που προκαλούνται ομοίως από τον πλανήτη Γη. Λόγω της λαμπρότητας και των τακτικών της φάσεων, η Σελήνη έχει σημαντικό πολιτιστικό ρόλο από την αρχαιότητα.
Το πρόγραμμα Λούνα της Σοβιετικής Ένωσης ήταν το πρώτο το οποίο έφτασε στη Σελήνη με μη επανδρωμένη διαστημοσυσκευή το 1959. Το αμερικανικό πρόγραμμα Απόλλο, της ΝΑΣΑ, είναι μέχρι σήμερα το μόνο το οποίο έχει στείλει επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη, αρχίζοντας με το Απόλλο 8 το 1968, το οποίο τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη ενώ έξι αποστολές προσεληνώθηκαν την περίοδο 1969 – 1972, αρχίζοντας με τον Απόλλων 11. Μετά το Απόλλων 17 τη Σελήνη έχουν επισκεφτεί μόνο μη επανδρωμένες αποστολές.
Η Σελήνη στην Αρχαία Ελληνική θρησκεία την μυθολογία και την ποίηση
Στο θεολογικό και συμβολικό επίπεδο, η Θεά Σελήνη αποτελεί τη θηλυκή αρχή της δημιουργίας του Κόσμου, καθώς και την πόρτα προς την απόκρυφη φύση της ανθρωπότητος και του Σύμπαντος, προς εκείνο δηλαδή που μένει άφατο στην συνηθισμένη θέαση της Φύσεως. Υπό αυτή την έννοια θεωρείται ότι στοιχειώνει άμεσα το φαντασιακό και το υποσυνείδητο.
Είναι η πρώτη και η μόνη σεληνιακή Θεά στην αρχαιότερη ποίηση. Τα επίθετα που της αποδίδονται είναι Αίγλη, Πασιφάη, Μήνη και Φοίβη. Με την εξέλιξη της μυθολογίας και άλλες Θεές συσχετίσθηκαν με τη Σελήνη, όπως η , η , και η .
Το όνομά της ετυμολογείται από το σέλας (φως). Στην Ελληνική μυθολογία και Ελληνική Εθνική Θρησκεία η Σελήνη, ή Μην (από τη σεληνιακή μηνολόγηση) ή Πασιφάη (στη Λακωνία), είναι τιτανική οντότητα. Κατά την Θεογονία του Ησιόδου η Σελήνη είναι κόρη του Υπερίωνα και της Θείας και αδελφή της Hούς (Αυγής), και του Ηλίου, ο οποίος τη φωτίζει αιώνια λόγω της αδελφότητάς τους. Η Σελήνη λατρευόταν σε όλο σχεδόν τον Ελληνικό χώρο. Ιδιαίτερα όμως σπουδαία ιερά της ήταν στην αρχαία Σπάρτη στο μαντείο των Σπαρτιατών στις Θαλάμες της Λακωνίας. Επίσης και στη Ρώμη υπήρχε σπουδαίο ιερό επί του Αβεντίου λόφου όπου και έκαιγε “ακοίμητος λυχνία” όλη τη νύχτα. wikipedia
Το θεμα γύρω από τη σελήνη ειναι πολύπλευρο και φυσικά δε δύναται να περιοριστεί σε μια δημοσίευση. Έπεται συνέχεια.
*Ο Χρήστος Κοτσαύτης είναι τεχνικός αυτοματισμών,
αστροφωτογράφος και μουσικός
nerodrama@yahoo.comhttps://www.facebook.com/astrochania/
