Περί αστροφωτογράφισης

» …ή καταγράφοντας το αόρατο σε παρελθόντα χρόνο

Αστροφωτογράφιση είναι η φωτογραφική απεικόνιση με τηλεσκόπια και ειδικές κάμερες αντικειμένων του νυχτερινού ουρανού.
Οι σημαντικότεροι τύποι αστροφωτογραφίας (σε σχέση με τον βαθμο δυσκολίας) είναι: η φωτογράφιση νυχτερινών πορτρέτων (νυχτερινα πλανα με θεμα π.χ. τον γαλαξία μας), τα αστρικά ίχνη ή αστρικές τροχιές (star trails),  η ηλιακή φωτογράφιση, η πλανητική  φωτογράφιση και η φωτογράφιση αντικειμένων βαθέος ουρανού (Deep Sky).
Στα 17 περίπου χρόνια που ασχολούμαι με την αστροφωτογραφία πέρασα απο όλα αυτά τα στάδια.
Το καθένα έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες , από τον εξοπλισμό μεχρι το αντιστοιχο λογισμικο που αφορα  τις ληψεις και την επεξεργασία. Ομως το πιο εντυπωσιακό αλλα και απαιτητικό είδος  αστροφωτογράφισης από θέμα γνώσης και εξοπλισμού,  είναι η φωτογράφιση αντικειμένων βαθέος ουρανού,  δηλαδή  τα νεφελώματα και οι γαλαξίες που βρίσκονται πέρα από το πλανητικό μας σύστημα,  αντικείμενα που λόγω της τεράστιας απόστασης που βρισκονται, στην πραγματικότητα  φωτογραφίζουμε το παρελθόν τους, χωρίς να γνωρίζουμε την σημερινή τους κατάσταση.
Καταγραφή του αόρατου σε παρελθόντα χρόνο , ειναι ο όρος που χρησιμοποιώ στις παρουσιασεις που κανω.
Στην ουσία η αστροφωτογραφία είναι μια  τέχνη που  αποσκοπεί σε αισθητικό αποτέλεσμα. Χρειάζεται γνώση , ειδικός εξοπλισμός , υπομονή και επιμονή. Τα συναισθήματα όμως είναι μοναδικά. Είναι μαγεία  να βλέπεις να καταγράφοναι στο μόνιτορ μέσα από ειδικές κάμερες , φίλτρα και λογισμικό, αντικείμενα αόρατα  στο ανθρώπινο μάτι ακόμη και μέσα απο ενα  τηλεσκόπιο.
Αυτά τα πανέμορφα αντικειμενα του νυχτερινου ουρανού  θα σας παρουσιάζω μέσα απο τις  σελιδες των Χανιώτικων Νέων , μεταφέροντά σας ,  σε εναν  άλλο μακρινό αλλά πανεμορφο κοσμο , αυτόν που φωτογραφίζω  και θαυμάζω τα βράδια.

Μ 16 (Messier 16) Νεφέλωμα του Αετού και οι Πυλώνες της Δημιουργίας.
Τρία  βραδια  του Αυγούστου που οι καιρικες συνθηκες ήταν αριστες ( χωρις υγρασια , δυνατό αέρα, σκόνη  και προπαντος φεγγάρι)  αφιέρωσα γι αυτη την φωτογραφία. Οι αστροφωτογράφοι ετοιμαζόμαστε με τετοιες ιδανικές συνθήκες  για αστροφωτογράφιση να “βουτηξουμε” στο βαθύ ουρανό, για κανονικο ξενυχτι δηλαδη , αφου τουλαχιστον για 4 ωρες κάθε βράδυ ειμαστε κοντά στον εξοπλισμό μας  κανοντας τις αναγκαιες ρυθμησεις οταν χρειαζεται , αλλα και επικοινωνώντας, ανταλλάσοντας ιδέες και εμπειριες. Αλωστε γνωριζόμαστε ολοι σχδον μεταξύ μας , αφου ειμαστε πολύ λιγοι οι ενεργοι αστροφωτογράφοι σε ολη την Ελλαδα.
Ενας αγαπημένος καλοκαιρινός νυχτερινός “στόχος”  για τους αστροφωτογράφους, λοιπόν  το  εντυπωσιακό νεφέλωμα του Αετού και συγκεκριμμένα η “καρδιά” του νεφελώματος που ονομάζεται Πυλώνες της Δημιουργίας (Pillars of Creation).
Το νεφέλωμα του Αετού (γνωστό και ως Μεσιέ16), είναι ένα ανοικτό αστρικό σμήνος μέσα σε ένα νεφέλωμα εκπομπής σε απόσταση περίπου 7.000 ετών φωτός και είναι εύκολος στόχος με κιάλια ή μικρά τηλεσκόπια  στον αστερισμό Όφις.
Επάνω από το αριστερό άκρο του νεφελώματος βρίσκεται μια άλλη  αστρική στήλη που ειναι γνωστή ως η Νεράιδα του Νεφελώματος του Αετού.
Η συγκεκριμμένη αστροφωτογραφία μου ειναι αποτέλεσμα πολλων λήψεων μεγάλου χρόνου (Long exposure) ,τουλάχιστον 36 ληψεις των 15 λεπτών συνολικά   σε τρεις βραδιές (σύνολο 12 ωρες ) και άλλες 8 περιπου ωρες για την επεξεργασια του υλικού. Χρησιμοποίησα το τηλεσκόπιο διαμέτρου 200mm μαζί με  μονόχρωμη ccd αστρονομικη κάμερα  με ψύξη στους -30°C και τα κατάλληλα φίλτρα τα οποια αποτέλεσαν την χρωματική παλέττα -παλέττα Hublle όπως ονομάζεται- για την χρωματική σύνθεση της φωτογραφίας, δηλαδη το φίλτρο Υδρογόνου (Ha), το φίλτρο Οξυγόνου (Oiii) και το φίλτρο του Θείου (Sii) ή αλλοιώς φίλτρα narrowband  (στενου φάσματος) που αντικαθιστούν τα κλασικά R G B .Μ’ αυτό τον τρόπο  δημιουργήθηκε η συγκεκριμμένη φωτογραφία  με το φως που εκπέμπεται από τα διαφορετικά χημικά στοιχεία από τα οποία αποτελείται το νεφέλωμα.
Οι Πυλώνες της Δημιουργίας αποτελούνταν από κρύο μοριακό υδρογόνο και σκόνη, τα οποία διαβρώνονταν από την φωτοεξάτμιση που προκαλούσε η υπεριώδης ακτινοβολία που προερχόταν από κοντινά θερμά αστέρια. Ο αριστερός πυλώνας είχε μήκος τεσσάρων ετών φωτός.Οι προεξοχές των πυλώνων που μοιάζουν με δάχτυλα είχαν μέγεθος μεγαλύτερο από αυτό του Ηλιακού μας συστήματος.
Οι Πυλώνες της Δημιουργίας δεν υπάρχουν πια. Το 2007, οι αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι καταστράφηκαν από το εκρηκτικό κύμα ενός υπερκαινοφανή αστέρα (αστέρας ο οποίος φτάνει στο τέλος της ζωής του και εκρήγνυται, εκτοξεύοντας μακριά το μεγαλύτερο μέρος της μάζας του, ενώ η λάμψη του αυξάνεται έντονα προτού αδυνατίσει εντελώς ), πριν από περίπου 6.000 χρόνια. Λόγω της πεπερασμένης ταχύτητας του φωτός, αυτή τη στιγμή από τη Γη μπορεί να παρατηρηθεί η προσέγγιση του εκρητικού κύματος στους Πυλώνες.
Για να γίνει ορατή η πλήρης καταστροφή τους, θα χρειαστεί τουλάχιστον μια χιλιετία.
Για την ιστορία,ο όρος Πυλώνες της Δημιουργίας (Pillars of Creation) καθιερώθηκε έπειτα από μια  φωτογραφία που λήφθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ (Hubble) την 1η Απριλίου του 1995 και είναι μια από τις δέκα καλύτερες φωτογραφίες από το Χαμπλ, σύμφωνα με το Space.com.wikipedia.
Δεν θα ηταν σωστό πιστευω να  σας κουρασω με θεματα τεχνικης ληψεως , επεξεργασιας και με ενα σωρο αλλες λεπτομερειες που πραγματικα θα κουραζαν καποιον που δεν εχει ασχοληθει με αυτο το αντικειμενο
Για την  καταγραφή ενος τέτοιου αντικειμένου  βαθέος ουρανού ειναι απαραιτητος   συγκεκριμμενος εξοπλισμός και χρειαζονται  γνώσεις αστρονομίας, τεχνικές γνώσεις για τη σωστή χρήση του εξοπλισμού,γνώσεις για την ψηφιακή επεξεργασία εικόνας και γνώση υπολογιστων για την χρηση του σχετικού λογισμικού.
Τα θέματα για φωτογράφιση είναι ατέλειωτα, ο μόνος περιορισμός ειναι οι δυνατότητες του εξοπλισμού του αστροφωτογράφου.