Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Πεπόνι

Bιότοπος – περιγραφή

Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι CUCUMIS melo (Κουκουμίς ο πέπων). Ανήκει στην οικογένεια των Κουρκουβιτιδών ή Κολοκυνθωδών.

Είναι φυτό που μοιάζει με την αγγουριά. Ετήσιο, ποώδες, με βλαστό τραχύ, γωνιώδη, που ξαπλώνεται στο έδαφος ή αναρριχάται χάρη στις έλικες που έχει. Φύλλα χνουδωτά, πλατιά, παλαμοειδή και λοβώδη. Άνθη κίτρινα, κωνοειδή και ακτινόμορφα, τα αρσενικά σε ομάδες και τα θηλυκά μοναχικά στις μασχάλες των φύλλων. Μετά το δέσιμο 2-3 καρπών, τα άλλα άνθη που βρίσκονται στους ίδιους βλαστούς ατροφούν.
Ο καρπός της πεπονιάς, ανάλογα με την ποικιλία έχει διαφορετικό σχήμα, όπως διαφορετική και η φλούδα του (λεία ή αυλακωτή), το χρώμα και η γεύση της σάρκας του. Η ρίζα του είναι επιπόλαια και χρειάζεται προσοχή στο ξεβοτάνισμα του φυτού για να μην του κάνουμε ζημιά.
Στην Ελλάδα έχουμε αρκετές ποικιλίες πεπονιάς, ενώ τα παραγόμενα πεπόνια είναι από τα πιο νόστιμα στον κόσμο. Οι πιο γνωστές είναι:
1.Μπανάνες. Πρώιμη ποικιλία με καρπούς κιτρινωπούς συνήθως σφαιρικού και μικρού μεγέθους. Αρκετά αρωματικά και καλής ποιότητας.
2.Αργείτικες. Παράγουν τα γνωστά αργείτικα πεπόνια εξαιρετικής ποιότητας. Η σάρκα τους είναι λευκοπράσινη ή κιτρινοπράσινη γλυκιά και σχετικά σκληρή.
3.Κρεμαστά χειμωνιάτικα . Όψιμη ποικιλία , με σφαιρικό ή ωοειδή καρπό και πρασινωπή σάρκα. Καλλιεργείται σε περιοχές της Πελοποννήσου.
4.Κουνέλια. Οι καρποί της είναι αρωματικοί μετρίου ή μεγάλου μεγέθους. Η φλούδα τους είναι κίτρινη ή πορτοκαλί και η σάρκα λευκοκίτρινη.

Ιστορικά στοιχεία

Είναι φυτό γνωστό από την αρχαιότητα. Κατάγεται από την Ασία. Πατρίδα του θεωρείται ο Καύκασος, η Ταρταρία και οι πρόποδες των Ιμαλάϊων. Πολλοί ισχυρίζονται ότι είναι το Melo pepo του Πλίνιου. Οι αρχαίοι έλληνες έτρωγαν το πεπόνι πίνοντας παράλληλα άκρατον οίνον. Εξ ου και το ρητό «Πέπων πάθος πέφυκεν άνευ άκρατου οίνου».
Η ποικιλία honeydew προέρχεται από την Ασία και καλλιεργείται από το 2400 π.Χ. στην Αίγυπτο. Η ποικιλία cantaloupe είναι ιθαγενές της Ινδίας και καλλιεργείται περισσότερο από 2000 χρόνια.
Το κιτρινωπό πεπόνι (cantaloupe) χρησιμοποιείται αιώνες στην Κίνα για την θεραπεία της ηπατίτιδας. ΟΙ σπόροι του χρησιμοποιούνται στις Φιλιππίνες για την αντιμετώπιση του καρκίνου και την πρόκληση εμμηνόρροιας. Στην Ινδία τους χρησιμοποιούν ως διουρητικό και στην Αφρική γίνονται χυλός και τρώγονται για την πρόκληση αποβολών.
Στην Κρήτη το βότανο λέγεται πεπόνι ή καούνι (Καούνι λέγεται και σε Κεφαλονιά και Θράκη και «καούνια» αποκαλούνται και οι άγουροι καρποί της ποικιλίας «θηραϊκή» που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή τουρσιών). Πριν ωριμάσει το αποκαλούν και ξυλάγγουρο και ας διαφέρει από τα επιμήκη ξυλάγγουρα. Στην Κρήτη πίστευαν ότι μεταξύ της φλούδας και της σάρκας φωλιάζει ο ρίγος (ελονοσία) και για τον λόγο αυτό δεν έτρωγαν το πεπόνι μέχρι την φλούδα. Τους σπόρους τους έτρωγαν τα βράδια ως τράγημα. Τους έπλεναν όμως καλά πριν γιατί αλλιώς προκαλούσε ερεθισμό της γλώσσας. Καλλιεργούσαν επίσης και τα «χειμωνικά πεπόνια», σφαιρικά με ελαφρώς πεπιεσμένους τους πόλους, κίτρινα με πράσινες ραβδώσεις ή και κηλίδες, τα οποία διατηρούσαν μέχρι τη Μεγάλη σαρακοστή. Για να μην σαπίσουν τα κρεμούσαν από τα μεσοδόκια της οροφής σε διχτάκια που έφτιαχναν με σπάρτο ή κύπερη.

Συστατικά – χαρακτήρας

Το πεπόνι αποτελείται από νερό κατά 90% και περιέχει μόλις 34 θερμίδες στα 100 γραμμάρια. Ανά 100 γραμμάρια περιέχει ακόμη πρωτεΐνες 0,22 γρ. λίπος 0,09 γρ., υδατάνθρακες 3,17 γρ,. ασβέστιο 3,3μγ., φώσφορο 5,5 μγ., σίδηρο 0,09μγ., βιταμίνη Α 273 Δ.Μ., θειαμίνη 0,02μγ., ριβοφλαβίνη 0,02 μγ., νιασίνη 0,09 μγ., ασκορβικό οξύ 2,86 μγ.

Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή

Φυτεύεται Μάρτιο Απρίλιο και η συγκομιδή γίνεται από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται ο καρπός του φυτού.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις

Το πεπόνι έχει διουρητικές ιδιότητες. Ενδείκνυται σε προβλήματα δυσκοιλιότητας, αρθριτισμού, αιμορροΐδων, ρευματισμών, λιθιάσεων και χολικών παθήσεων.
Είναι πλούσιο σε κάλιο και λειτουργεί κατά του φουσκώματος
Το β – καροτένιο που περιέχει , συμβάλλει σημαντικά στην καλή λειτουργία της όρασης, και ειδικά στην αντιμετώπιση του καταρράκτη, τη διατήρηση υγιών επιθηλίων αλλά και την ικανοποιητική «απόδοση» του ανοσοποιητικού συστήματος.
Παράλληλα στην ενίσχυση της όρασης συμβάλλει και η βιταμίνη Α που περιέχει.
Έρευνες σχετικά με το πεπόνι cantaloupe, έχουν δείξει ότι έχει ανάλογες αντιπηκτικές ιδιότητες όπως το κρεμμύδι, το σκόρδο, τα μανιτάρι και η πιπερόριζα, γιατί περιέχει αδενοσίνη ένα στοιχείο που υπάρχει και σε όλες αυτές τις τροφές.
Είναι δηλαδή μία τροφή που βοηθά στην αραίωση του αίματος και μειώνει την πιθανότητα καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού.
Τα πορτοκαλιά πεπόνια, είναι πλούσια σε β-καροτένιο που δρα κατά του καρκίνου.
Όσο πιο ώριμο είναι το πεπόνι τόσο μεγαλύτερα ποσοστά β-καροτίνης περιέχει. Χαρακτηριστικό δείγμα της ωριμότητάς του είναι το άρωμά του. Επομένως, διαλέγετε πεπόνια που έχουν ικανοποιητικό βάρος και είναι αρωματικά (γλυκιά οσμή).
Ο χυμός του πεπονιού είναι δροσιστικός και ορεκτικός.
Μειώνει την πίεση του αίματος και την χοληστερόλη, προστατεύει από διάφορους τύπους καρκίνου και καρδιαγγειακά νοσήματα.
Εξωτερικά είναι ωφέλιμος ως κατάπλασμα σε προβλήματα εγκαυμάτων και μωλώπων. Μετά από βράσιμο είναι πολύ αποτελεσματικός σε μαλακτικά καταπλάσματα. Βοηθά στην καλή εμφάνιση του δέρματος γιατί η βιταμίνη C που περιέχει συμβάλλει στην σύνθεση του κολλαγόνου.
Οι σπόροι του πεπονιού αποφλοιωμένοι και τριβόμενοι, εντός νερού σχηματίζουν γαλάκτωμα που συνίσταται κατά της ισχουρίας, των νεφρίτιδων και των παθήσεων της κύστεως και της ουρήθρας.

Παρασκευή και δοσολογία

Για καθαρισμό προσώπου και ανανέωση των κυττάρων σε ξηρό δέρμα χρησιμοποιούμε μίγμα από αποσταγμένο νερό, γάλα φρέσκο και χυμό πεπονιού σε ίσες αναλογίες.

Προφυλάξεις

Αντενδείκνυται σε διαρροϊκούς και δυσπεπτικούς. Σε προβλήματα γαστραλγίας ή διάρροιας πρέπει να τρώγεται στην αρχή του γεύματος με προσθήκη λίγου άλατος ή συνοδευόμενο με κρασί.
Το πεπόνι για να μην βλάπτει το πεπτικό σύστημα πρέπει να έχει ωριμάσει σωστά. Απαιτείται ακόμη και καλή μάσηση πριν την κατάποση.

Υ.Σ. Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr. Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα