Η ενδημική παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών την οποία καταγράφαμε στις χώρες του τρίτου κόσμου είναι πλέον ορατή και στη χώρα μας.
Mεθαύριο 11 Δεκεμβρίου είναι η 69η επέτειος της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων των Παιδιού και ίδρυσης της UNICEF, το ακρωνύμιο της οποίας σημαίνει ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΩΝ ΗΝΩΜΈΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ.
Εκατομμύρια παιδιά σώθηκαν -και σώζονται- με τη βοήθεια των προγραμμάτων της UNICEF σε όλα τα πλάτη και τα μήκη.
Προγράμματά της εφαρμόστηκαν και στη μεταπολεμική Ελλάδα, το τελευταίο διήρκησε μέχρι και τη δεκαετία του 1960.
“Πρώτα τα παιδιά’ ήταν ένα από τα εμπνευσμένα συνθήματα της UNICEF ακριβώς για να ενεργοποιήσει όλες τις κοινωνικές ομάδες και τις Αρχές στις προτεραιότητες της Διακήρυξης.
Ας δούμε όμως τι συμβαίνει σήμερα κι έχουμε παιδιά χωρίς δικαιώματα σε αναπτυγμένες κοινωνίες, όπως η δική μας…
Λάθη στην ανάπτυξη
Τα λάθη που κάνουμε από άγνοια, αδιαφορία ή από παραλείψεις στη φροντίδα μας για τα παιδιά παραβιάζουν ευθέως τα δικαιώματά τους. Το περασμένο Σάββατο ο δρ Μανόλης Μιχαηλάκης, στην αντιφώνησή του στο Πολυτεχνείο Κρήτης, μας πληροφόρησε ότι κάθε βρέφος στην γέννηση του είναι σα να έχει καπνίσει 7 τσιγάρα.
Σφάλματα στις επιλογές μας στην διατροφή των παιδιών επιδρούν άμεσα αρνητικά στην ανάπτυξη της μνήμης εργασίας τους.
Η αλόγιστη κατανάλωση κορεσμένων σε λίπη τροφών, εκτός από την παχυσαρκία, προκαλεί δυσλειτουργίες στην ποιότητα της ζωής τους.
Ο ηχοβολισμός των παιδιών με ντεσιμπέλ, σε όλα τα κοινωνικά περιβάλλοντα, προκαλεί, σύμφωνα με νέα ευρήματα, μόνιμες βλάβες στην ακοή τους.
Η κατανάλωση αλκοόλ από παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας δε χτυπά καμπανάκια. Το ίδιο συμβαίνει με τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου τους η συνεχής μείωση της είναι μια πραγματικότητα.
Η εικόνα των σφαλμάτων μας συμπληρώνεται με τις παραλείψεις πολλών να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτυχθούν γνωστικά στα δύο συγκεκριμένα χρονικά παράθυρα της νηπιακής και της εφηβικής τους ζωής.
Ελλείμματα στην Εκπαίδευση
Θύματα των διαχρονικών και μεταλλασσόμενων ελλειμμάτων στην Εκπαίδευση είναι τα παιδιά. Πριν λίγες δεκαετίες μας έλλειπαν αίθουσες διδασκαλίας, άλλες χρονιές μας έλειπαν προγράμματα προσαρμοσμένα στις ανάγκες τους και πρόσφατα έχουμε έλλειψη εκπαιδευτικών και χρηματοδότησης.
Τα ελλείμματα στην εκπαίδευση που κληροδοτεί η μια γενιά στην άλλη δεν είναι μόνο αριθμητικά. Η ποιοτική διάστασή τους βαρύνει περισσότερο, ιδιαίτερα όταν δεν ισοσκελίζεται με το μεράκι, το φιλότιμο και την εθελοντική προσφορά γονιών και εκπαιδευτικών.
Η ιδιομορφία του προβλήματος είναι ότι η κάθε ενδιαφερόμενη κοινωνική ομάδα κάνει τη δική της καταγραφή – απογραφή των ελλειμμάτων. Κι επειδή αυτές δεν συμπίπτουν προκαλούν συγκρούσεις ζημιογόνες. Χαμένα στην ερμηνεία τους είναι τα παιδιά που συνθλίβονται και χάνουν τις πιο πολύτιμες περιόδους της ανάπτυξής τους.
Συνήγορος των παιδιών
Η παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών είναι συνεχής, καθημερινή κι ατιμώρητη. Ο συνήγορος των δικαιωμάτων των παιδιών θα χρειαζόταν πολλούς βοηθούς για να κυνηγά τους παραβάτες της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Τα παραδείγματα που παραθέτω είναι τρόπος ζωής δυστυχώς…
• Καθημερινή είναι η έκθεση των παιδιών στην τηλεοπτική βία, στις βωμολοχίες και στις άμεσες ή έμμεσες απειλές που εκτοξεύουν οι ήρωες των σειρών που προβάλλονται νωρίς κάθε βράδυ.
• Αν οι γονείς είναι συνειδητοποιημένοι δεν ανοίγουν την τηλεόραση τους, όμως το νοσηρό περιβάλλον των ίδιων συνθημάτων είναι παντού στους τοίχους μας, στις αυλές των σχολείων, στα πάρκα…
Είναι αδύνατον να γλυτώσεις.
• Μια μικρή μερίδα παιδιών επαιτεί ακόμη και την ώρα που θα έπρεπε να είναι στο σχολείο τους.
• Ποια αρχή παρακολουθεί αν πραγματοποιούνται οι ετήσιες ώρες μαθημάτων;
• Οι κατ’ έθιμο καταλήψεις των σχολείων δίνουν την ευκαιρία σε ομάδες παιδιών να εθίζονται σε παραβατικές συμπεριφορές για τις οποίες φυσικά δεν ελέγχονται και οι οποίες συγχωρούνται αγωνιστικά.
Το γεγονός ότι έτσι παραβιάζονται τα δικαιώματά τους περνά απαρατήρητο κι αυτό είναι το πιο ανησυχητικό. Ευτυχώς, φέτος το φαινόμενο περιορίστηκε.
Ανησυχία
Όταν βλέπεις παιδιά να προσπαθούν να σπάσουν ψυγείο με αναψυκτικά στην οδό Ηρώων Πολυτεχνείου, να εκφοβίζουν συνομήλικους τους, να ουρλιάζουν χωρίς λόγο, τότε ανησυχείς για το μέλλον τους. Κι ανησυχείς περισσότερο, επειδή η πλειοψηφία γυρίζει αλλού το βλέμμα της.
Συμπέρασμα
Ας θυμόμαστε ότι τα Δικαιώματα δεν περιορίζονται στην παροχή τροφής, στέγης και βασικής Παιδείας.
Δυστυχώς η εκτίμησή μου είναι ότι τα παιδιά που απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους είναι η μειοψηφία.
Είναι κοινή διαπίστωση, η σταθερή μετακίνηση πολλών πολιτών από την κουλτούρα του χαρακτήρα, στην κουλτούρα της επίδειξης. Μιας τάσης που δεν έχει σαν προτεραιότητά της τα Δικαιώματα των Παιδιών.
Κι αναρωτιέσαι ποιες είναι οι δυναμικές ομάδες που θα αναστρέψουν αυτή την τάση.
Για όσους ενδιαφέρονται, το πλήρες κείμενο της Σύμβασης είναι στον ιστότοπο www.unicef.gr
*εθελοντής της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της Γιούνισεφ
