Βιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονοµασία του βοτάνου είναι RUSCUS aculeatus (Ρούσκος ο ακιδωτός). Ανήκει στην οικογένεια των Λειροειδών. Φύεται στην κεντρική και νότια Ευρώπη.
Το συναντούµε σε όλη την Ελλάδα µε διάφορες ονοµασίες όπως Αγγελόνι (Ζάκυνθος, Κέρκυρα), Αγκρόµυτο (Καλάβρυτα), Αγριοµερσίνα (Κεφαλονιά), Αγριοµύρτη (Κέρκυρα), Αγριορίζαρο (Κρήτη), Κατουρλιά (Ήπειρος), Κοραόβότανο (Άθως), Ρουσκοκούκι , Νεροκαθουλήθρα (Κεφαλονιά), Μερσίνη (Κεφαλονιά), Οξυµερσίνη (Κεφαλονιά), Ποντικάγκαθο (Χαλικιδική), Λαγοµηλιά (Χαλκιδική), κρυφός Έρωτας (Χαλκιδική), Σµυρνάκανθα (Αρκαδία), Πιρνάρι (Κύπρο).
Είναι φυτό πολύχρονο, ποώδες, που αναδίδει από τη ρίζα, πολλούς βλαστούς πράσινους, µισοξυλώδεις, ευλύγιστους που δύσκολα σπάζουν και οι οποίοι φέρουν πολλά µικρά πλατιά κλαδιά, που έχουν τη µορφή και επέχουν θέση φύλλων. Από το µέσον κάθε κλαδόφυλλου, φυτρώνει ένα µικρό άνθος και έπειτα ο καρπός, ο οποίος είναι σφαιρικός κόκκινος, µε κουκούτσι. Τα άνθη είναι αρσενικά ή θηλυκά, αλλά υπάρχει µόνο ένα γένος σε κάθε φυτό. Επικονιάζονται από τις µέλισσες και τα έντοµα. Φτάνει σε ύψος τα 90 εκατοστά.
Το γένος περιλαµβάνει ολιγάριθµα είδη και είναι τα περισσότερα κοσµητικά, κατάλληλα για σκιερές τοποθεσίες. Πολλαπλασιάζονται πολύ εύκολα µε παραφυάδες και δεν έχουν ανάγκη από πολλές περιποιήσεις. Η Ελληνική χλωρίδα περιλαµβάνει µόνο ένα είδος την Ακανθώδη.
Ιστορικά στοιχεία
Βότανο γνωστό από την αρχαιότητα. Ο ∆ιοσκουρίδης την ονοµάζει Κεντροµυρδίνη, Μυρδίνη αγρία, Μυρτάκανθα ή Οξυµερσίνη. Ο ∆ιοσκουρίδης και άλλοι γιατροί της αρχαιότητας συνιστούσαν το βότανο ως καθαρτικό και διουρητικό, κατάλληλο για προβλήµατα νεφρών και την απόφραξη της ουροφόρου οδού.
Η παραδοσιακή χρήση του έγκειται στην θεραπεία ήπιων φλεβικών διαταραχών, για την ανακούφιση από συµπτώµατα, όπως δυσφορία και αίσθηµα βάρους των κάτω άκρων.
Η ρίζα στο παρελθόν έχει χρησιµοποιηθεί για θεραπεία του ίκτερου, της ουρικής αρθρίτιδας και των νεφρών και της ουροδόχου κύστης.
Συστατικά – χαρακτήρας
Το φυτό περιέχει γλυκοσίδες σαπωνίνης, συµπεριλαµβανοµένης της ρουσκογενίνης και της νεορσουκογενίνης. Αυτές οι ουσίες είναι αντιφλεγµονώδεις και προκαλούν συστολή των αιµοφόρων αγγείων, ιδιαίτερα των φλεβών. Έχουν φλεβοτονική και αγγειοπροστατευτική δράση.
Άνθιση – χρησιµοποιούµενα µέρη – συλλογή:
Ανθίζει από Ιανουάριο µέχρι Απρίλιο. Οι καρποί ωριµάζουν από Αύγουστο µέχρι τον Μάρτιο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιµοποιείται η ρίζα του βοτάνου. Η ρίζα συλλέγεται το φθινόπωρο και ξηραίνεται για µεταγενέστερη χρήση.
Θεραπευτικές ιδιότητες
και ενδείξεις
∆ρα ως αγγειοσυσταλτικό, διουρητικό, ορεκτικό, εφιδρωτικό και καθαρτικό.
Το βότανο χρησιµοποιείτο ελάχιστα στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία αλλά, λόγω της θετικής επίδρασής του σε κιρσούς και αιµορροΐδες σήµερα το ενδιαφέρον για αυτό αναβίωσε. Χρησιµοποιείται κύρια για την θεραπεία της φλεβικής ανεπάρκειας και των αιµορροΐδων.Εφαρµόζεται επίσης εξωτερικά στη θεραπεία αιµορροΐδων.
Συνίσταται σε παθήσεις των ουροδόχων οδών, την αρθρίτιδα, την λιθίαση και τον ύδρωπα.
Έρευνα αµερικανικού πανεπιστηµίου αναφέρει ότι το βότανο µπορεί να δράση θετικά στην αντιµετώπιση της χρόνιας ορθοστατικής υπότασης. Συγκεκριµένα έρευνα από το πανεπιστήµιο της Ουάσινγκτον αναφέρει ότι «οι αγγειοσυσπαστικές και βενζοτονικές ιδιότητες το καθιστούν ιδανικό για τη θεραπεία της συγκέντρωσης αίµατος στα άκρα, της έλλειψης φλεβικού τόνου και της έλλειψης αγγειοσυστολής που προκαλείται από τη νευραλγία και χαρακτηρίζει συχνά τη χρόνια ορθοστατική υπόταση. Παρόλο που ποτέ δεν προτάθηκε ως θεραπεία της χρόνια ορθοστατική υπόταση, έχει ήδη µακρά, αποδεδειγµένη χρήση στην Ευρώπη για τη θεραπεία ποικίλων διαταραχών του κυκλοφορικού συστήµατος».
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως αφέψηµα. Βράζουµε σε ένα φλιτζάνι νερό 1-2 κουταλάκια του τσαγιού ξηρό βότανο για 10 λεπτά. Σουρώνουµε και πίνουµε 2-3 φλιτζάνια την ηµέρα.
Προφυλάξεις
Απαιτείται προσοχή εάν χρησιµοποιείται σε ασθενείς που λαµβάνουν θεραπεία για υψηλή αρτηριακή πίεση. Η αύξηση του τόνου των φλεβών µπορεί να επηρεάσει την αρτηριακή πίεση, επιτρέποντας να ρέει περισσότερο αίµα προς την καρδιά.
Υ.Σ. Όλα τα προηγούµενα άρθρα της στήλης µπορούµε να τα βρούµε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου µας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτηµα µπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
