«Δώσε μου, Κύριε, απλότητα και βάθος./ Κάνε να μην είμαι περίπλοκος ούτε κοινότυπος στο καθημερινό μου μάθημα./ Κάνε να υψώνω τα μάτια πάνω από το πληγωμένο μου στήθος μπαίνοντας κάθε μέρα στην τάξη μου./ Ας μη φέρνω μαζί μου στην έδρα μου τις μικρές κωμικές λύπες μου./ Κάμε το χέρι μου ελαφρότερο στην τιμωρία και απαλότερο στο χάδι./ Ας επιπλήττω απρόθυμα για να ‘μαι βέβαιος πως τιμωρώ από αγάπη./ Το πλινθόκτιστο σχολείο μου ας είναι καμωμένο από πνεύμα./ Οι φλόγες του ενθουσιασμού μου ας γεμίζουν τη φτωχή του είσοδο, τη γυμνή αίθουσά του./ Η καρδιά μου ας είναι στήλη του, η πιο δυνατή/ και η θέλησή μου χρυσάφι καθαρότερο απ’ τις κολώνες των πλούσιων σχολείων», Γκαμπριέλα Μιστράλ (Χιλιανή δασκάλα – ποιήτρια, βραβείο Νόμπελ 1946).
«Αν δώσεις ένα ψάρι σ’ έναν άνθρωπο θα φάει μια φορά./ Αν του μάθεις να ψαρεύει θα τρώει σ’ όλη του τη ζωή./ Αν τα σχέδια σου είναι για έναν χρόνο, σπείρε σπόρους./ Αν είναι για δέκα χρόνια, φύτεψε ένα δέντρο./ Αν είναι για εκατό χρόνια, μόρφωσε τον λαό./ Σπέρνοντας μια φορά σπόρους, σοδιάζεις μια φορά./ Φυτεύοντας ένα δέντρο, σοδιάζεις δέκα φορές./ Μορφώνοντας τον λαό, σοδιάζεις εκατό φορές». (Κουάνγκ Τσέου, 4ος – 3ος π.Χ. αιώνας, Κίνα).
«Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην επίκριση μαθαίνουν να αποδοκιμάζουν./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην εχθρότητα, μαθαίνουν να είναι επιθετικά./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στον φόβο, μαθαίνουν να φοβούνται./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στον οίκτο, μαθαίνουν να λυπούνται τον εαυτό τους./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στον χλευασμό, μαθαίνουν να είναι συνεσταλμένα./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στη ζήλια, μαθαίνουν να ζηλεύουν./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην ντροπή, μαθαίνουν να νιώθουν ένοχα./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην ενθάρρυνση, μαθαίνουν να έχουν αυτοπεποίθηση./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην ανεκτικότητα, μαθαίνουν να έχουν υπομονή./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στον έπαινο, μαθαίνουν να εκτιμούν./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην αποδοχή, μαθαίνουν να αγαπούν./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην επιδοκιμασία, μαθαίνουν να αγαπούν τον εαυτό τους./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην προσφορά, μαθαίνουν να είναι γενναιόδωρα./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην ειλικρίνεια, μαθαίνουν να είναι φιλαλήθη./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στη δικαιοσύνη, μαθαίνουν να είναι δίκαια./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην καλοσύνη και το ενδιαφέρον, μαθαίνουν να δείχνουν σεβασμό./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην ασφάλεια, μαθαίνουν να έχουν πίστη στον εαυτό τους και στους γύρω τους./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα σε σχολική ατμόσφαιρα, μαθαίνουν ότι ο κόσμος είναι φιλικό και ευχάριστο μέρος για να ζουν». Ντόροθυ Λο Νόλτε (Από το βιβλίο της “Τα παιδιά μαθαίνουν αυτό που ζουν”, εκδ. “Θυμάρι”)
*Το πιο αγαπημένο μου απ’ τα διηγήματα του Ιωάννη Κονδυλάκη το “Όταν ήμουν δάσκαλος”. Κατοχή έχει κάνει στο μυαλό μου, ο τίτλος του στον νου μου αυτές τις μέρες. Τα σχολεία άνοιξαν κι εγώ λείπω για 14ο Σεπτέμβρη απ’ την έδρα του Δασκάλου…
Και… στα πεταχτά
«Τ’ αμπέλι της αγάπης μας, σταφύλια φορτωμένο,/ μαζί να το τρυγήσουμε ταχιά σε περιμένω», μας λέει στην πρώτη σημερινή της μαντινάδα η αγαπημένη μας μαντιναδολόγος Νεκταρία Θεοδωρογλάκη. Για να συμπληρώσει στη δεύτερη: «Κάθε Σεπτέμβρη στο χωριό, τρυγούμε το αμπέλι,/ κι απ’ τη χαρά μου γίνομαι ξανά μικιό κοπέλι». Έρως και τρύγος, ο τρύγος του έρωτα, ο έρωτας του τρύγου… Διαλέξτε τον τίτλο!
Άντε να τελειώνουμε με τα τρυγοπατήματα και να αρχίσουμε να προετοιμαζόμαστε για τα ελιδομαζώματα, μου είπε ο φίλος απ’ τα παλιά που μου τηλεφώνησε. Μιλιά κι αχνιά για το βγάρσιμο της τσικουδιάς. Σιγά που δεν θα ‘ρθω…
«…ροδόσταμο να γίνεσαι θαλασσάκι μου,/ την πλώρη τους να ρένεις και φέρε το πουλάκι μου./ Θάλασσα που τον έπνιξες της κοπελιάς τον άνδρα,/ θαλασσώνομαι, για σένα ξημερώνομαι/ κι η κοπελιά είναι μικρή, ωχ αμάν/ και δεν της παν τα μαύρα, θαλασσάκι μου/ και φέρε το πουλάκι μου!» Ήμουν κάπου 8-9 χρόνων, όταν άκουσα για πρώτη φορά σ’ ένα χωριό στην Ήπειρο νησιωτικό τραγούδι, το “Μες στου Αιγαίου τα Νησιά”, σε δίσκο γραμμοφώνου, που έφερε σπίτι μας ο πατέρας, γυρνώντας από την Κεφαλλονιά όπου δούλευε οικοδόμος μετά τους σεισμούς του 1954. Χαράχτηκαν οι ήχοι μέσα μου και μου στριφογυρίζουν πιο πολύ σήμερα ήχους, ανθρώπους, φιλοσοφίες, ρίζες ελληνικές, θαλασσινές και την ετυμολογία των λέξεων». Απόσπασμα από το κύριο άρθρο του καλαίσθητου και πολυσέλιδου περιοδικού “ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΝΑΙ” (τεύχος 297, Ιούλιος- Αύγουστος 2022), που όπως πάντα γράφει ο και εκδότης του δημοσιογράφος, καλός μου φίλος Ευάγγελος Γ. Σπύρου. Τι κρίμα που δεν συναντηθήκαμε το καλοκαίρι που έφυγε, και για να τραγουδήσουμε μαζί και το “Θαλασσάκι”, σύννομε!
