Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Ως θρύλος μιας πόλης

[…] Είναι καιρός νομίζω , απ’όλα αυτά , με αληθινή γενναιότητα, να περάσουμε μακριά και πέρα. Έλληνας σημαίνει να αισθάνεσαι και να αντιδράς κατά έναν ορισμένο τρόπο, τίποτε άλλο Είναι μια λειτουργία που έχει άμεση σχέση με το δράμα του Σκότους και του Φωτός που παίζουμε όλοι μας εδώ, σ’ αυτή τη γωνιά της υδρογείου Αν είναι κανείς μικρός ή μεγάλο, γεννημένος εδώ ή εκεί, με σημασία εθνική ή πανανθρώπινη , αυτό είναι ένα άλλο εντελώς ζήτημα…»
Οδυσσέας Ελύτης/ «Γιάννης Τσαρούχης»/ « ΜΕ ΑΝΟΙΧΤΑ ΧΑΡΤΙΑ»


Ο θρύλος βασίζεται σε ένα πραγματικό γεγονός, αλλά περιγράφεται με μια εξιδανικευμένη εκδοχή. Είναι ένα είδος προφορικής δημιουργικότητας. Ανάγεται στο λατινικό legenda, που κυριολεκτικά σημαίνει «τι πρέπει να διαβαστεί», που σχηματίζεται από το ρήμα legere – «διαβάζω». Σταχυολογώντας από διάφορες πηγές την εννοιολογική σημασία της λέξης ανακαλύπτουμε παρεμφερείς σημασιολογήσεις:. «Ποιητικό παραμύθι φαντασίας, συνήθως με θρησκευτικό περιεχόμενο». «Ποιητική παράδοση», για κάποιους. «ιστορικό γεγονός»..
Το πρόσωπο «θρύλος» είναι άνθρωπος με ένδοξο παρελθόν Εγγράφεται στην ιστορία με βάση τη δημόσια αναγνώριση των ευεργετικών πράξεων του. Συνήθως συνδέονται με φορείς εξουσίας. Οι θρύλοι περνούσαν από στόμα σε στόμα από περιπλανώμενους αφηγητές Διαφυλάχτηκαν με τον χαρακτήρα υπόθεσης με πραγματικά στοιχεία, από την οποία είναι απαραίτητο να βγάλει κανείς ένα συμπέρασμα με όφελος για τον εαυτό του..


Ο θρύλος της πόλης του Κarl Wilhelm ξεκινά το 1715. Ο Μαργράβος Καρλ Βιλχελμ οραματίστηκε μια πόλη ρυμοτομημένη, με έμπνευση από τον ήλιο. Και έχτισε το παλάτι του στο σημείο ακριβώς που συναντώνται οι αχτίνες του, οργανώνοντας τη νέα πόλη σε 32 μονοπάτια σε σχήμα βεντάλια. Στην κορυφή της το μεγαλόπρεπο παλάτι είχε τη δυνατότητα να έχει την απόλυτη εποπτεία της πόλης . Η μοναδική  συμμετρία του σχεδίου πόλης φαίνεται και σήμερα ξεκάθαρα από τον πύργο του παλατιού.
Το παλάτι, αρχικά κατοικία, ήταν το ησυχαστήριο του επίσης μέσα στο πανέμορφο δάσος προκειμένου εκείνος να ηρεμεί από τον πόλεμο και την μιζέρια. Ο Καρλ θέσπισε προνόμια και ελευθερίες για να ενθαρρύνει τους πολίτες να επιλέξουν και να μετακινηθούν στη νέα πόλη. Θρησκευτική ελευθερία, ανεξάρτητα δικαστήρια, ελεύθερη γη και υλικά κατασκευής για την κατοικία τους, απαλλαγή από κάθε δουλεία, απαλλαγή από φόρους και τέλη… Με την προϋπόθεση όλα τα σπίτια εκατέρωθεν των οδών που οδηγούσαν στο παλάτι να έχουν αισθητική και αυτή η υψηλή αισθητική να διαπνέεται από ενιαία χαρακτηριστικά!!
«Εγώ, ο Καρλ Βίλχελμ! Ο θρύλος της πόλης μου» προβάλλεται στον κινηματογράφο του πύργου του παλατιού της Karlsruhe που σήμερα στεγάζει tο Badisches Landesmuseum. Το συγκεκριμένο Μουσείο είναι ένα από τα πιο ενεργά μουσεία πολιτιστικής ιστορίας στη Γερμανία. Παρουσιάζει τέχνη και ιστορικά περιβάλλοντα από την προϊστορία και την πρώιμη ιστορία έως τους αρχαίους πολιτισμούς, τον Μεσαίωνα και την περίοδο του μπαρόκ μέχρι τον 21ο αιώνα. Χάρη στην οθόνη προβολής στον κινηματογράφο του πύργου, η οποία έχει πλάτος 18,5 μέτρα και ύψος πάνω από 3 μέτρα, οι επισκέπτες μεταφέρονται πίσω στην περίοδο του μπαρόκ, όπου μπορούν να παρακολουθήσουν μια ταινία 23 λεπτών που ξεδιπλώνει τον θρύλο της πόλης Η ταινία παρακολουθεί μια ιστορία βασισμένη σε πολλά ιστορικά γεγονότα,, ελεύθερα συνδεδεμένα μεταξύ τους ,με έναν ευφάνταστο τρόπο. Επικεντρώνεται σε ένα βραβείο που σχεδιάζει να απονείμει ο Karl Wilhelm. Τρία μέλη της αυλής του είναι υποψήφιοι για το χρυσό μετάλλιο: ο κηπουρός της αυλής Christian Thran για τους κήπους της Καρλσρούης, η τραγουδίστρια της αυλής Dorothea Adam ως εκπρόσωπος της αυλικής μουσικής και ο πειραματιστής, αλχημιστής Georg von Welling για την εφαρμογή της επιστήμης.
Η αναφορά μου, λοιπόν, σήμερα στον θρύλο μιας πόλης που επισκέφτηκα πρόσφατα. Καταθέτω ανεπιφύλακτα ότι τα χαρακτηριστικά της, η μέριμνα για τους πολίτες, η αισθητική της, η συνέπεια στις παροχές της στον δημόσιο χώρο, το σχέδιο και η αρχιτεκτονική της,, η πολιτισμική ταυτότητα της, κατάφερε σε 1 μήνα να με επηρεάσει πολύ θετικά και να επιβεβαιώσει τους συμβολισμούς του θρύλου της πόλης που γνώρισα στο Μουσείο. Αναπόφευκτα όμως το βίωμα της Karlsruhe με οδήγησε σε συγκρίσεις, αναστοχασμό, σκεπτικισμό, αυτοκριτική, ιχνηλατώντας αντίστοιχες εμπειρίες στη γενέθλια πόλη μου…
Και τι σχέση άραγε μπορεί να έχει ένας θρύλος που επικοινωνείται στο κεντρικό Μουσείο μιας πόλης της Γερμανίας, με μια μικρή τοπική κοινωνία που αριθμητικά δεν φτάνει, ούτε το μισό του πληθυσμού της πόλης -αναφοράς του θρύλου?. Μα σε όλους τους πολιτισμούς οι θρύλοι έχουν κοινά σύμβολα για να εκφράσουν απόλυτες διαχρονικές αλήθειες. Τα σύμβολα στον θρύλο της Karlsruhe είναι το δάσος , ο ήλιος και η πυξίδα, η πτήση από ψηλά, τα προνόμια στους πολίτες, το χρυσό μετάλλιο της πόλης, οι τρεις υποψήφιοι εκπρόσωποι της αυλής και το άκαρπο αποτέλεσμα του διαγωνισμού.
Εννοείται ότι δεν ωραιοποιείς μια εμπειρία που βιώνεις ως επισκέπτης σε μια ξένη χώρα, μηδενίζοντας ή απαξιώνοντας τα δεδομένα που αντίστοιχα προσλαμβάνεις στον τόπο που ζεις εργάζεσαι συμμετέχεις, επικοινωνείς Όμως είναι σημαντικό να ασκηθείς στην κριτική πρόσληψη, στην ενεργητική απόκριση, στην επίγνωση της ψυχογεωγραφίας και ανθρωπογεωγραφίας, στην αποκωδικοποίηση της ιδεολογίας που επενδύει μια πολιτική παρέμβαση, έργο, δέσμευση, από τις αρχές. Και είναι έντιμο να αντιδράσεις ανάλογα, γιατί ο θρύλος μιας πόλης μιας χώρας διαμορφώνεται από την κορυφή, αλλά και τα μέρη.
Και βέβαια είναι κρίσιμο να αντιλαμβάνεσαι έγκαιρα τις στάσεις και τις ισορροπίες, τις προθέσεις στα λογής -λογής «εξουσιαστικά σύμβολα» που μονοπωλούν τη δράση μιας πόλης και μπλοκάρουν, χωρίς ποτέ να φαίνονται, την ανάπτυξη μιας ιδέας που αρνείται να συμβιβαστεί με «φθοροποιά και σαθρά κατεστημένα». Και αναγκαίο να μην μένεις παθητικός, αλλά να συμβάλλεις στον γόνιμο και ειλικρινή διάλογο για το «χρυσό μετάλλιο της πόλης» που θα διαμορφώσει τον θρύλο ή την παρακαταθήκη του θρύλου εν τέλει…
Ο Ρουσσώ έγραψε ότι «την πόλη την κάνουν τα σπίτια, αλλά την πολιτεία την κάνουν οι πολίτες». Ο σχεδιασμός μιας πόλης είναι ένα τυπολογικό σύνολο από δημόσια κτήρια, κατοικίες, πάρκα, δρόμους, τα οποία αφού κατασκευαστούν, θα τα ζωντανέψουν οι άνθρωποι. Η ταυτότητα της δεν περιορίζεται στο σχέδιο λοιπόν, αλλά το πώς η ιδιαίτερη ιστορία ενός αρχιτεκτονικού έργου στην «οικοδόμηση» μιας πόλης συνδέεται αρμονικά, συνετά και δίκαια, με τις ιστορίες όλων των πολιτών που συνδιαμορφώνουν ισότιμα τον πολιτισμό της πόλης και όχι μονάχα των επίλεκτων.
Ένας «θρύλος» ηγέτης δεν εκκολάπτει εξουσίες που επαίρονται με την επίφαση της ιεραρχίας και του πρωτοκόλλου τους, δεν παραμένει απαθής σε άδηλους ανταγωνισμούς που καμουφλάρονται πίσω από ρόλους και καθορισμένα προβαδίσματα… Γιατί τότε ο χαρακτήρας της πολιτείας γίνεται συναλλαγματικός, χρησιμοθηρικός. Η πολιτεία έτσι δεν προστατεύει τα δικαιώματα του πολίτη, αλλά αυθαιρετεί με το προσωπείο ενός κέντρου που οργανώνεται θεατρικά, δεν υπηρετεί τη συνοχή και την ανάπτυξη μιας υγιούς κοινωνίας, αλλά αντίθετα επαυξάνει τις παθογένειες και τις ανισότητες…
Ο θρύλος μιας πόλης ενδιαφέρεται για «αυτό που πρέπει να παραδοθεί», δρα με όρους «ισοπολιτείας», πριμοδοτεί την κοινωνική προσφορά, αντιστέκεται στις σκοτεινές δυνάμεις που καραδοκούν με άθικτη περιβολή, αφουγκράζεται τα σύμβολα που διαιωνίζονται, αποκαλύπτοντας τις αλήθειες . Είναι γενναίος ερμηνευτής που αναζητά τις προθέσεις και αγωνίζεται για να περιφρουρήσει το αλληγορικό κέλυφος της πόλης. Ένα παρόν φορτισμένο ιδεολογικά με τα σύμβολα του παρελθόντος το οποίο αξιοποιείται και μετουσιώνεται δημιουργικά στην προοπτική της τοπικής ανάπτυξης. Ένα παρελθόν το οποίο μετέχει δυναμικά στην διαπραγμάτευση και την συγκρότηση μιας εμπειρίας με διαύγεια στις σχέσεις του σήμερα Είναι στρατευμένος συνειδητά στην κριτική αντίληψη του χώρου, τη διαρκή έρευνα, στην ευαισθητοποιημένη επιλογή, τη συμμετοχική πράξη και τη συνειδητοποιημένη επιδίωξη του εφικτού, μαζί με τους πολίτες του, όχι μόνο με τα πρόσωπα της «αυλής» του
Ο θρύλος στην Καρλσρούη .τελειώνει με τον Μαρκήσιο Καρλ να προβληματίζεται για την αποτυχία των διαγωνιζόμενων της αυλής του, στους οποίους είχε εναποθέσει το όραμα του και το οποίο θα τεκμηρίωναν με τα έργα τους, Όμως και με την πεποίθηση του ότι η πόλη θα αντέξει. Το παθιασμένο όραμα του θρύλου για την γόνιμη ένωση των τεχνών, της μουσικής και της επιστήμης θα γίνει πραγματικότητα μετά τη θητεία του χωρίς εκείνον. Η βέλτιστη κατασκευή της Karslruhe είναι η μεγαλύτερη κληρονομιά του Karl Wilhelm
Οι θρύλοι είναι ένα είδος που ζει και αναπτύσσεται στον χωροχρόνο. Είναι πιθανό η σύγχρονη κατανόηση των επίκαιρων γεγονότων από τους απλούς ανθρώπους, να δημιουργεί και να συλλέγει συμπεράσματα και ιστορίες, οπτικές και μηνύματα που θα φτάσουν στους επόμενους, ως ζωντανοί και διδακτικοί θρύλοι και παραδόσεις..
Αναμένοντας λοιπόν στην τρέχουσα χρονιά τους γενναίους ερμηνευτές «θρύλους» στην κοινωνία των πολιτών που θα ενδιαφερθούν για να (ανα)συντάξουν τα αντάξια σύμβολα της πόλης μας, της χώρας μας… Με την ελπίδα να καταφέρουμε να διακρίνουμε στα επικρατέστερα σύμβολα που θα παραδοθούν από γενιά σε γενιά, τις προθέσεις, τα βαθύτερα νοήματα, τα κίνητρα, την ΑΛΗΘΕΙΑ….

 

 

Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις:
https://www.landesmuseum.de/en/palace/experience-the-palace/i-karl-wilhelm
https://de.wikipedia.org/wiki/Karl_III._Wilhelm_(Baden-Durlach)
https://mylandrover.ru/el/electrical-equipment/legenda-znachenie-znachenie-slova-legenda-soobshchenie-na-temu.html
Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από έντυπο του Μουσείου που στεγάζεται στο παλάτι
*Η Μαρία Δρακάκη είναι Παιδαγωγός, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων, Επιμελήτρια του Μουσείου Σχολικής Ζωής Δήμου Χανίων
email: politismOS.drakaki@gmail.com


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα