Ένα ωραίο και ευχάριστο βιβλίο!
Μόνο με κόκκινο κρασί κάνει ο παπάς το νάμα
το να ‘σαι και ποιήτρια είναι μεγάλο πράμα!
Ελαβα, πριν λίγες μέρες και με τιμητική αφιέρωση, το, ως ανωτέρω επιγράφεται, όμορφο αισθητικά και ευχάριστο πνευματικά βιβλίο (Ποιητική Συλλογή) της πασίγνωστης δημοσιολόγου Φωτεινής, συζ. του Δημοδιδασκάλου Εμμανουήλ Σεγρεδάκη, το γένος Μιχαήλ και Μαρίας Κουτσαυτάκη.
Και ξεκίνησα τη γραφή μου με μια γνωμική μαντινάδα, με «την ομιλιά τση Κρήτης», όπως όρισε και προσδιόρισε τη μαντινάδα η Κισσαμίτισσα (Καστέλι) Φωτεινή (όνομα και πράμα)!
Γράφω, λοιπόν, λόγια λίγα και από καρδιάς, όχι τόσο ως φιλόλογος και τεχνοκρατικός, αλλ’ όσον ως άνθρωπος πνευματικός, που βρίσκει καταφύγιο και παρηγοριά, στη ταλανισμένη ζωή του, από τον Ποιητικό Λόγο. Λοιπόν έχουμε και λέμε:
Η ποιητική συλλογή της Φωτεινής, έχει τον συμβολικό τίτλο «Οινοχόος», δηλαδή κεραστής οίνου (οίνον χέω = κρασί χύνω, κερνώ). Και η Φωτεινή μας καλοκερνά και μας παροτρύνει να πιούμε το πνευματικό της κρασί και ποιητικό της ρίμα, όχι όμως ως υπηρέτρια σε ξένο σπίτι, αλλά ως οικοδέσποινα καλού αμπελώνα! («Πίετε εξ αυτού πάντω, τούτο μου εστί το αίμα…»)
Τα Ποιήματα της Φωτεινής δεν είναι μεγάλα και πολύστιχα, τα περισσότερα έχουν λίγους, αλλά πνευματώδεις στίχους («Ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλ’ εν τω ευ το πολύ»). Είναι ανισοσύλλαβα, ανομοιοκατάληκτα, έχουν όμως ρυθμό και αρμονία εκφράσεων, πλούσιο λεξιλόγιο, ύφος σαφές και ποικίλο και άφθονες οπτικοακουστικές εικόνες. Τα ποιήματα είναι βέβαια λυρικά, αλλά και υπερρεαλιστικά (Ρεαλισμός = Πραγματικότητα, Υπερρεαλισμός¹ = Υπερπραγματικότητα).
Έτσι δεν υπόκεινται σε Λογική, πραγματολογική και ηθική ανάλυση, αλλ’ ερμηνεύονται μ’ έναν άδολο Ψυχικό Αυτοματισμό…
Ομως αν είσαι άμουσος και η ψυχή ου είναι άνυδρος κάμπος, τότε αντιπαρέρχεσαι αυτά που δεν καταλαβαίνεις. Αλλ’ αν είσαι προσωπικότητα “κεχαριτωμένη”, τότε αυτομάτως αποδέχεσαι και νιώθεις το ποίημα, με αγάπη και δέος, συμπάσχοντας και συμμετέχοντας στην «των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν»… Κι ας δούμε απ’ αυτά ένα:
«… Ενοχή… » (σελ. 63)
«Κάθε ατέλειωτη νύχτα αγρύπνιας
έρχεται η ενοχή μαύρη κι ευέλικτη
σαν καλικάντζαρος και με κυκλώνει
με ορχήσεις² αυτοσχέδιες, δαιμονικές!
Κυβιστήματα³ και ‘πιδέξειες πιρουέτες, 4
για να μου θυμίσει χαιρέκακα
πως δεν έκανα αυτό που έπρεπε
και ήθελα να κάνω…
Ενώ μπορούσα!!!
Κι έχασα τον καιρό…»
Το συναίσθημα της ενοχής, για όσα έκαμε και δεν έπρεπε να κάμει, είτε για εκείνα που δεν έκαμε, ενώ έπρεπε να κάμει, το έχει μόνον ο άνθρωπος, μα κανένα ζώο. Το φίδι, το λιοντάρι, ο καρχαρίας, δεν νιώθουν καμιά τύψη και ενοχή για τα τραύματα και τους θανάτους που προκαλούν.
Στο ποίημα «Ενοχή» η Φωτεινή με τέχνη και στοχασμό, αλλά και με υπερρεαλιστικές εικόνες, αποδίδει ποιητικά και τέλεια το συναίσθημα της ενοχής που αισθάνονται όσοι δεν έχουν πορωμένη συνείδηση.
Η Φωτεινή έχει και ποιητικό ταλέντο, χάρισμα θείο, («πάσα δόσις αγαθή και παν δώρημα τέλειον άνωθεν εστί καταβαίνον»… Αλλά και κατά πως λέγει ο φιλόσοφος «θείος» Πλάτων (427-347 π.Χ.) στον Φιλοσοφικό του διάλογο «ΙΩΝ» (536 c) οι ποιητές δημιουργούν και εμπνέονται «θεία μοίρα και κατοκωχή», δηλαδή έχοντας θεϊκό μερίδιο και θεϊκή κατοχύρωση. Εύγε σου Φωτεινή!
Καλοτάξιδος ο Οινοχόος σου.
Φίλοι αναγνώστες, με κρασί μοσχάτο του Οινοχόου.
Αλλά να κλείσω πάλι με «την ομιλιά τση Κρήτης»:
Ποιήτριά μας Φωτεινή ανθέ τ’ Απριλομάη,
κάθε φορά που σε θωρώ η μέρα ντρέτα πάει!
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1) Υπερρεαλισμός: Καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό κίνημα του 20ου αιώνα που εκδηλώθηκε στην Ευρώπη, μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο. Ο άνθρωπος, τρομαγμένος και ταραγμένος σφόδρα από τις σφαγές και τη φρίκη του πολέμου, αναζήτησε ψυχική γαλήνη και καταφυγή στο υπερλογικής, το υπερπραγματικό…
Εισηγητής του υπερρεαλισμού στη Λογοτεχνία είναι ο Γάλλος συγγραφέας, Αντρέ Μπρετόν (1896-1966). Στην Ελλάδα ο ποιητής, Ανδρέας Εμπειρίκος (1901-1985) και στην Τέχνη ο ζωγράφος, Νίκος Εγγονόπουλος (1919-1985).
2) Ορχήσεις (όρχησις, η) = χοροί
3) Κυβιστήματα (κυβίστημα, το) = ακροβατικοί ελιγμοί, με το κεφάλι προς τα κάτω, τούμπες.
4) Πιρουέτες (πιρουέτα, η) = επιτόπιες περιστροφές χορευτή Μπαλέτου, που στηρίζεται στο ένα του πόδι, με ανάλογες κινήσεις των χεριών και σχετικές εκφράσεις του προσώπου.
