» Ενα παλιό έθιμο δικαιοσύνης
Θυμάμαι τον πεθερό μου στην Κάντανο, ένα έντιμο κι αξιοσέβαστο άτομο: Κάθε φορά που υπήρχε μια διαμάχη ανάμεσα σε συγγενικά του πρόσωπα ή άλλους κατοίκους της γενέτειράς του (Καμάρια) “λάβαινε ειδοποίηση” να πάει να “συβιβάσει” τα πράγματα. Ηταν άνθρωπος του “σασμού”: πανέξυπνος, ήξερε γράμματα και νόμους και είχε κύρος. Με τον τρόπο του έπειθε…
Οταν ξεσπάσει μια βεντέτα ή δημιουργηθούν κτηματικές ή άλλες διαφορές ανάμεσα σε άτομα ή οικογένειες σε πολλά χωριά της Κρήτης -και όχι μόνο- υπήρξαν -και υπάρχουν και σήμερα ακόμη- άτομα γενικής αποδοχής και εκτίμησης. Συνήθως πρόκειται για σεβάσμιους ηλικιωμένους που έχουν πολλές γνώσεις και εμπειρίες. Ή διαθέτουν… διπλωματία λόγου και πειθούς!
Ο ρόλος αυτός των “μεσιτών” είναι σωτήριος, όταν τα αντιμαχόμενα άτομα δεν θέλουν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη (για ποικίλους λόγους) ή θεωρούν πως ο “λόγος” του άλλου ενώπιον του “μεσάζοντος”, είναι βαρύτερος! Αυτοί οι “γεφυροποιοί” των διαφορών σιγά-σιγά εκλείπουν, επειδή οι άνθρωποι σήμερα είναι πιο μορφωμένοι αλλά και η δικαισύνη αποδίδεται στα δικαστήρια. Οι αυτοδικίες σπανίζουν…
Σήμερα είναι νομικά κατοχυρωμένος ο “εξωδικαστικός συμβιβασμός” και πολλοί δικηγόροι προσφέρουν τις καλές υπηρεσίες τους σε πολίτες που δεν επιθυμούν να λύσουν τις διαφορές τους στα εδώλια των δικαστηρίων. Ομως οι παλιοί άνθρωποι του “σασμού” παραμένουν στα χωριά: αποτελούν τους Νέστορες των τοπικών κοινωνιών.
