Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Οι πρόσφυγες στην Ελλάδα

Πόνος, εξαθλίωση, εξευτελισμός… στρωμένος με αγκάθια ο δρόμος για την πατρίδα…

 

Την ήττα του Ελληνικού στρατού στην Μικρά Ασία ακολούθησε ένας απεγνωσμένος αγώνας προκειμένου να καταφέρουν οι Έλληνες στρατιώτες να επιβιβαστούν στα πλοία που θα τους οδηγούσαν ασφαλείς στην Ελλάδα. Χιλιάδες πρόσφυγες από το εσωτερικό της Μικράς Ασίας ακολουθούσαν, προσπαθώντας κι αυτοί να βρουν έναν τρόπο διαφυγής.

Οι συμμαχικές δυνάμεις μεσολάβησαν και επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ ελληνικής και τουρκικής κυβέρνησης, η οποία έγινε στην Κωνσταντινούπολη, προκειμένου οι πρόσφυγες να φτάσουν με τουρκικά πλοία στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί με Ελληνικά, να περάσουν στην Ελλάδα. Στην απογραφή του πληθυσμού το 1928, απογράφηκαν συνολικά 1.221.849 πρόσφυγες.
Η διαδικασία μεταφοράς των προσφύγων, ξεκίνησε προς το τέλος του 1922 έως περίπου τα μέσα του 1923.
Οι άνθρωποι που έφταναν στην Ελλάδα από την Μικρά Ασία, βρισκόταν σε τραγική κατάσταση. Η πλειοψηφία τους είχε εγκαταλείψει τα σπίτια τους τρέχοντας, σε μια απελπισμένη προσπάθεια προκειμένου να σώσουν την ζωή τους.
Στοιβάχτηκαν σε πλοία κατά χιλιάδες, με ανύπαρκτες συνθήκες υγειονομικές, τραυματισμένοι, και υποσιτισμένοι.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, σε πολλά πλοία δεν υπήρχε πόσιμο νερό, αλλά ούτε και νερό προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για τον καθαρισμό των χώρων που διαβιούσαν. Τα αμπάρια ήταν ασφυκτικά γεμάτα, τουαλέτες δεν υπήρχαν και η βρωμιά ήταν απερίγραπτη.
Σε αυτό πρέπει να προσθέσουμε και τους ανθρώπους οι οποίοι πέθαιναν πάνω στα πλοία και τους οποίους οι συγγενείς τους αρνούνταν να τους πετάξουν στην θάλασσα…
Τα πλοία αυτά έφερναν τους πρόσφυγες στα μεγάλα λιμάνια της χώρας, τον Πειραιά και την Θεσσαλονίκη. Για τους περισσότερους από αυτούς, η πρώτη τους επαφή με την Ελλάδα ήταν τα λοιμοκαθαρτήρια που είχαν δημιουργηθεί στον Άγιο Γεώργιο στο Κερατσίνι, στη Μακρόνησο και του Καραμπουρνού της Θεσσαλονίκης.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Οι πρώτοι πρόσφυγες έφτασαν τον Νοέμβριο του 1922, με πλοία που επιταχθεί, και ήταν κυρίως ηλικιωμένοι και γυναικόπαιδα, οι οποίοι έμειναν για μεγάλο διάστημα, στο απολυμαντήριο της Καλαμαριάς, περιφραγμένοι για λόγους προστασίας του γηγενούς πληθυσμού, λόγω των ασθενειών που πίστευαν ότι μπορούσαν να έχουν. Μεταφέρονταν εκεί απευθείας από τα πλοία, μέσα σε βάρκες ή καΐκια σε αρκετά μεγάλους αριθμούς, και ενώ οι υπόλοιποι παρέμεναν στα πλοία.
Οι εγκαταστάσεις που χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου να απολυμαίνονται οι πρόσφυγες αλλά και τα αντικείμενα που είχαν μαζί τους (ρούχα, παπούτσια, λευκά είδη, φωτογραφίες, εικόνες) ήταν δύο ξύλινες αποθήκες. Στη μία υπήρχε ο κλίβανος, στον οποίο απολύμαναν ρούχα, κλινοσκεπάσματα, παπούτσια κι όποιο άλλο αντικείμενο είχαν και στο δεύτερο ήταν ο χώρος στον οποίο αφού τους έγδυναν όλους μαζί, τους κούρευαν σύριζα και τους έκαναν μπάνιο με ισχυρά απολυμαντικά και φυσικά κρύο νερό.
Από το 1916 έως το 1924 στα απολυμαντήρια έφτασαν περίπου 350.000 πρόσφυγες από τη Μικρασία, τη Θράκη, και τον Πόντο. Περίπου 40.000 υπολογίζεται ότι πέθαναν από δυσεντερία και τύφο λόγω των άθλιων συνθηκών διαβίωσης και των αντίξοων καιρικών συνθηκών στις οποίες ήταν εκτεθειμένοι. Η περιοχή γύρω από το λοιμοκαθαρτήριο γέμισε με πρόχειρους τάφους.
Μετά την απολύμανση ,οδηγούνταν σε έναν εξωτερικό χώρο στον οποίο είχαν στηθεί αντίσκηνα, ο οποίος ήταν περιφραγμένος με συρματοπλέγματα και φυλασσόταν από στρατιώτες.
Η αρχική πρόβλεψη ήταν να μείνουν σε καραντίνα για ένα διάστημα 6-7 μηνών, προτού να μετακινηθούν στο εσωτερικό της Ελλάδας, σε περιοχές για την εγκατάστασή τους.
Η απολύμανση αποτέλεσε για τους πρόσφυγες ένα εξαιρετικά τραυματικό και προσβλητικό γεγονός.
Αφενός μέσα στους κλιβάνους καταστράφηκαν και τα τελευταία, ενθυμήματα που είχαν μαζί τους από την πατρίδα τους, καταστρέφονταν τα ρούχα τους, τα παπούτσια τους από τις εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα να βρίσκονται μετά με ελάχιστο έως ανύπαρκτο ρουχισμό, απόλυτα εκτεθειμένοι στο κρύο.
Αφετέρου , αποτελούσε εξαιρετικά εξευτελιστικό γεγονός ιδιαίτερα για τις γυναίκες, το κούρεμα με την ψιλή και το υποχρεωτικό τους γδύσιμο μαζί με τους άντρες, παρουσία των στρατιωτών, οι οποίοι πολλές φορές τις χλεύαζαν.
Πολλοί από τους πρόσφυγες, αφού από το απολυμαντήριο μετά από καιρό, εγκαταστάθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Καλαμαριάς, δημιουργώντας έναν από τους μεγαλύτερους προσφυγικούς δήμους.
Τελευταία φορά τα απολυμαντήρια χρησιμοποιήθηκαν από τους Γερμανούς ναζί το 1942, όταν απολύμαναν 45.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης πριν τους στείλουν στα στρατόπεδα εξόντωσης του Άουσβιτς.
Σήμερα το μόνο που υπάρχει εκεί για να θυμίζει όσα συνέβησαν εκεί, είναι η στάση των λεωφορείων που λέγεται «Απολυμαντήριο»…
Συνεχίζεται…

*Η Στέλλα Γκοζάνη – Χαριτάκη είναι πρόεδρος της Αδελφότητας Μικρασιατών
Ν. Χανίων “ Ο Άγιος Πολύκαρπος

ΠΗΓΕΣ
• Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού
• Ιστορίες της παλιάς Θεσσαλονίκης, voria.gr


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα