Συµπληρώθηκαν πενήντα ένα (51) χρόνια µετά την εδραίωση της ∆ηµοκρατίας στην χώρα µας και δυστυχώς αµφισβητείται η λειτουργία ενός Κράτους δικαίου και που αποτελεί τον πυλώνα µιας δηµοκρατικής πολιτείας. Αν δηλαδή λειτουργεί ένα Ευρωπαϊκό κράτος δικαίου, αφού υπάρχει και το καταδικαστικό ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 7/2/24, ότι στην Ελλάδα είναι ανησυχητική η κατάσταση του κράτους δικαίου. Η συζήτηση δεν είναι θεωρητική.
Αυτά που συνέβησαν µε το σκάνδαλο των υποκλοπών, µε την εθνική τραγωδία των Τεµπών και το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, επιβεβαιώνουν την ανησυχία της Ευρώπης, ότι έχει περιορισθεί η σωστή λειτουργία των θεσµών και το κράτος δικαίου δοκιµάζεται. ∆είχνει να ανησυχεί και η ελληνική κοινωνία, διότι αποτελεί τον κριτή του πολιτικού και κοµµατικού συστήµατος. Αυτό έδειξαν τα συλλαλητήρια.
Πριν λίγες µέρες εορτάσθηκε η επέτειος της Μεταπολίτευσης για την κατάρρευση της δικτατορίας. Πολλοί λένε ότι έχει κλείσει ο κύκλος της Μεταπολίτευσης. ∆εν είναι σωστό. Η Μεταπολίτευση δεν αποτελεί ένα στιγµιαίο γεγονός, αλλά ένα διαρκές γεγονός που έχει γραφτεί στην Ιστορία. Όχι µόνο γιατί έπεσε η δικτατορία, αλλά γιατί αποτέλεσε µια βαθιά τοµή στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Άνοιξε µια περίοδο εκκίνησης στις εξελίξεις σε µεγάλο βαθµό της Ελευθερίας και της ∆ηµοκρατίας.
Αυτές οι πανανθρώπινες αξίες, αυτά τα ιδανικά, δεν έχουν ηµεροµηνία λήξης. Είναι αξίες που κατευθύνουν την δηµοκρατική πορεία της χώρας και προσδιορίζουν τον τρόπο ζωής µας. Είναι ιδανικά που αποτελούν το κίνητρο για τον αναστοχασµό του λαού µας στις δύσκολες στιγµές και για την επεξεργασία στα νέα βιώµατα που δηµιουργούνται. Και µάλιστα όταν το κράτος κυριαρχείται από την λογική του πελατειακού κράτους. Όταν το κατευθύνουν αντιδηµοκρατικές στρατηγικές. Όταν έχει επικρατήσει το δόγµα ότι το κράτος είναι ιδιοκτησία το κυβερνητικού κόµµατος. Ότι ανήκει στην κυβερνητική πλειοψηφία και κάνει ό,τι θέλει, όπως δήλωσε κυβερνητικό στέλεχος. Θέση που χαρακτηρίζει τα αυταρχικά καθεστώτα και που περιορίζει την λειτουργία της κοινοβουλευτικής ∆ηµοκρατίας. Και είναι γεγονός ότι τέτοιες απόψεις ανέχεται ο άκρατος νεοφιλελευθερισµός.
Ένας φιλελευθερισµός που αναίρεσε τον εαυτό του και έχει µετατραπεί σε εφιαλτική καρικατούρα. Η εξουσία που ασκεί είναι αυταρχική, επικαλούµενη συνεχώς το δόγµα του «νόµου και της τάξης». Η επίκληση της αυταρχικής εξουσίας της αριθµητικής κυβερνητικής πλειοψηφίας αποτελεί κίνδυνο για την ∆ηµοκρατία. Καθορίζει αυθαίρετα το περιεχόµενο και τα όρια της ∆ηµοκρατίας. Αυτός ο νεοφιλελευθερισµός µετατρέπει την Εκτελεστική Eξουσία σε υπάλληλο – διαχειριστή και τους δηµοκρατικούς θεσµούς σε εργαλείο εξυπηρέτησης των οικονοµικών συµφερόντων. Μετατρέπει τους πολιτικούς από «πατρόνες» σε «πελάτες», σ’ ένα πολιτικό σύστηµα που αποτελεί το κύριο εµπόδιο για την εθνική, οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη. Αυτό το πολιτικό σύστηµα «εκποίησε» την χώρα, µε αντάλλαγµα να επιβιώσει το ίδιο. Μια τέτοια βαθιά ριζωµένη αντίληψη εκτρέφει σκάνδαλα και διαφθορά στον δηµόσιο τοµέα.
Το σηµερινό σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ επιβεβαιώνει την ύπαρξη µιας εκτεταµένης διαφθοράς στην Ελλάδα. Ο δείκτης Αντίληψης της ∆ιαφθοράς 2024 της ∆ιεθνούς ∆ιαφάνειας δίνει στην Ελλάδα µόλις 49/100 κατατάσσοντάς την στην 21η θέση της Ε.Ε. Επίσης τα στοιχεία του ειδικού ευρωβαρόµετρου του 2025 για την διαφθορά, το 97% πιστεύει ότι είναι πολύ διαδεδοµένη στην χώρα µας, έναντι του 66% του µέσου όρου της Ε.Ε.
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Το Σύνταγµα του 1975 επηρεασµένο από την προηγηθείσα δικτατορία, στο άρθρο 120 δίνει στον Έλληνα πολίτη όλα τα µέσα για την προάσπιση της ∆ηµοκρατίας.
Μπορεί να την υπερασπισθεί διά «παντός µέσου», αναφέρεται στο Σύνταγµα. Όµως το Σύνταγµα δεν καταργείται µόνο από τα τανκς. Απαξιώνεται και αχρηστεύεται, όταν το πολιτικό σύστηµα δεν σέβεται τις αρχές του, που κατευθύνουν ένα δηµοκρατικό κράτος. Όταν δεν νοιάζεται για την οικοδόµηση ενός κράτους δικαίου. Όταν υπάρχει θεσµικός κατήφορος, όταν υπάρχουν µεθοδεύσεις που ευτελίζουν τους θεσµούς, όταν απαξιώνονται οι θεσµοί και το Κοινοβούλιο, τότε η δηµοκρατία µας είναι καχεκτική. Αυτά που συνέβησαν προ µερών στο Κοινοβούλιο επιβεβαιώνουν τα παραπάνω.
Το Σύνταγµα της χώρας αναφέρει ότι θεµέλιο της ∆ηµοκρατίας είναι η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας. Όταν όµως διαπαιδαγωγείται ο λαός µας µε αντιδηµοκρατικές συµπεριφορές του πολιτικού συστήµατος, τότε λίγη σηµασία θα δώσει για την έκφραση και λειτουργία της. Η αποχή του εκλογικού σώµατος έφθασε στο 60% στις τελευταίες εκλογές. Ο λαός µας στην πλειοψηφία του απέχει από την λειτουργία µας προβληµατικής ∆ηµοκρατίας. Ένα µήνυµα ηχηρό για όσους έχουν την ευθύνη της πορείας της. Η εξουσία δεν αποτελεί µέσο ικανοποίησης των συµφερόντων των πολιτικών, αλλά µέσο για την προάσπιση της ∆ηµοκρατίας. Όταν το πολιτικό σύστηµα για κάθε αποτυχία του, για κάθε σκάνδαλο, για κάθε απαξίωση της δηµόσιας ηθικής, επικαλείται τις παθογένειες του παρελθόντος, έχει αποτύχει. ∆εν έχει αξιοποιήσει τις αναγεννητικές δυνάµεις και δεν έχει πάρει τα µέτρα εκείνα, που θα ανακόψουν τις παρακµιακές καταστάσεις.
Έτσι λοιπόν το πολιτικό σύστηµα «µπλοκάρεται» από τους «φραπέδες» και «χασάπηδες». Απ’ αυτούς δηλαδή που ισχυρίζεται το σύστηµα, ότι κάνει την… δουλειά του. ∆εν κοίταξε λοιπόν το πολιτικό σύστηµα να απαλλαγεί από τις παθογένειες του παρελθόντος, αλλά τις κράτησε για να τις χρησιµοποιεί σαν άλλοθι. Αυτό το νοσηρό σύστηµα όχι µόνο τις συντηρεί αλλά και τις θρέφει!
Η ευθύνη βαρύνει την πολιτεία, το κοµµατικό σύστηµα, αλλά και την κοινωνία. Η κοινωνία δεν λειτουργεί χωριστά από το πολιτικό σύστηµα. Οι παθογένειες λειτουργούν οριζόντια. Η ποιότητα της µεταπολιτευτικής ∆ηµοκρατίας, υπήρξε αποτέλεσµα της αποστροφής των µαζών προς τον εκσυγχρονισµό και της ταύτισης τους µε τα κέντρα εξουσίας. Και είδαµε µε πόση άνεση οι διάφοροι «φραπέδες» κατευθύνουν τα κέντρα εξουσίας, απειλούν τους λειτουργούς τους και τονίζουν τις σχέσεις τους µε την πολιτική ηγεσία, εντελώς αβασάνιστα!
Αυτοί λοιπόν πήραν την θέση των… αρίστων.
Ο κοινωνικός δυναµισµός του εκσυγχρονισµού, δεν βρήκε διόδους προς το πολιτικό σύστηµα και την δηµόσια διοίκηση. Η αποτυχία του καλλιέργησε συγχρόνως και την ύπαρξη του κοµµατικού φανατισµού και τις συνθήκες υψηλής πόλωσης. Αυτές οι συνθήκες συµπλέξανε σχεδόν αδιάλυτα το ιδιωτικό και το δηµόσιο και προέκυψαν τα χαρακτηριστικά του δηµόσιου ήθους και της δηµόσιας διοίκησης.
Αναδείχθηκε όµως και η πολιτική κουλτούρα των κυβερνήσεων. Όταν διαπίστωναν ότι τα αδικήµατά τους ήσαν αυτόφωρα και δεν µπορούσαν να δικαιολογηθούν, έλεγαν ότι φταίνε οι παθογένειες του παρελθόντος. Μια µεθόδευση που ισοπεδώνει το πολιτικό σύστηµα και δίνει το µήνυµα στον λαό ότι αυτή είναι η ιδιοσυγκρασία του και δεν αλλάζει! Αλίµονο όµως για το µέλλον της ∆ηµοκρατίας όταν δεν προσφέρει το πολιτικό σύστηµα ελπίδα, προοπτική, πολιτικές αλλαγές. Οι απαισιόδοξες πολιτικές αναφορές βοηθούν όσους έχουν ακράτητη ροπή προς την εξουσία και την ανάγκη διατήρησης της µε κάθε µέσο. Και καταλήγουν στην υποταγή των θεσµών στο κοµµατικό συµφέρον, είτε για εκλογικούς λόγους, είτε για την νοµή της εξουσίας.
Σε µια πολιτεία λοιπόν που επικρατεί η ιδεολογία ενός άκρατου φιλελευθερισµού ο πλουτισµός και ο καταναλωτισµός είναι γενικευµένοι κανόνες συµπεριφοράς, µε αποτέλεσµα να σκιάσουν την διάκριση ιδιωτικού – δηµοσίου. Εντάθηκε η συναλλαγή των κρατικών µηχανισµών µε εσωτερικά και εξωτερικά συµφέροντα. Και έτσι µας προκύπτει το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. ∆ηµιουργήθηκαν κυκλώµατα εξουσίας και «µπλοκαρίστηκαν οι θεσµοί στα προσωπικά συµφέροντα, προκειµένου όχι µόνο να εξυπηρετήσουν οικονοµικά συµφέροντα αλλά και να αναπαραχθεί η κεκτηµένη εξουσία (σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ)!
Η Ευρωπαία εισαγγελέας συνεχίζει το έργο της στην Ελλάδα. ∆εν γνωρίζω αν αισθάνεται ικανοποιηµένη, για τα αποτελέσµατα που έφερε η αποκάλυψη του σκανδάλου. Αντί να διωχθούν οι υπεύθυνοι του σκανδάλου, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται, διώκεται η υπάλληλος που βοήθησε στην αποκάλυψη του σκανδάλου. Μέχρι που την τιµώρησαν!
∆εν φταίνε λοιπόν οι παθογένειες του παρελθόντος για τέτοιες ενέργειες. Ας αφήσουµε τις παθογένειες του παρελθόντος να τις φυλάσσει η προστάτιδα της Ιστορίας Κλειώ και να προβληµατιστούµε για τις παθογένειες του παρόντος!
*Ο Βασίλης Πεντάρης είναι π. βουλευτής Χανίων
