Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

“Οι κήποι του Θεού”

Μεγάλη Εβδομάδα. Το Θείο δράμα βρίσκεται σε εξέλιξη και οι πιστοί σε προσμονή της Ανάστασης. Σε μια παράλληλη πορεία, η Άνοιξη δηλώνει εμφατικά το τέλος του Χειμώνα. Οι “διαδρομές” αναζήτησαν σημεία όπου το αναστάσιμο μήνυμα της Ορθοδοξίας διασταυρώνεται με εκείνο της φύσης. Ο λόγος για τους περιβόλους των Μοναστηριών. Εκεί όπου η ιστορία, συναντά το θρησκευτικό αίσθημα και η φύση, με την αμέριστη φροντίδα των μοναχών και των καλογραιών, φαντάζει σαν τους “κήπους του Θεού”.

Μονή Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου ή Μονή των Καλογραιών

Πρόκειται για μια από τις ιστορικότερες Μονές των Χανίων που χρονολογείται από την Ενετοκρατία.
Το γυναικείο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου ή -όπως είναι γνωστό- Μονή των Καλογραιών στις Κορακιές Ακρωτηρίου, μαγεύει τον επισκέπτη από τη στιγμή που εκείνος περάσει το κατώφλι της κεντρικής εισόδου.
Πρόκειται για μια Μονή που στη μακρά της ιστορία υπέστη τη βαρβαρότητα των κατακτητών. Το 1821 οι Οθωμανοί σφαγίασαν τις καλόγριες και κατέστρεψαν το Μοναστήρι.
Ωστόσο, η Μονή αποδείχθηκε ανθεκτικότερη από τον τούρκικο ζυγό και παρότι ο βίος της περιλαμβάνει κι άλλες αιματοβαμμένες σελίδες στα χρόνια της σκλαβιάς, σήμερα το Μοναστήρι παραμένει ένας ανοιχτός και ζωντανός τόπος λατρείας.
Η ηγουμένη Θεοφόρα μας υποδέχθηκε στις αρχές της Μεγάλης Εβδομάδας στον αύλειο χώρο του Μοναστηριού για μια σύντομη ξενάγηση. Τα ολάνθιστα λουλούδια γύρω μας μαρτυρούν ότι βρισκόμαστε στην καρδιά της Άνοιξης: Κατημέρια (μενεξέδες), πελαργόνια, μαζί με τα “ξαδερφάκια” τους γεράνια ή ψαρόγαλους, πετούνιες και μαργαρίτες δημιουργούν ένα περιβάλλον γεμάτο χρώματα! Λίγο παρακάτω τριανταφυλλιές, ορτανσίες, γαριφαλιές, γιασεμί, φρέζες και βασιλικοί σε μαγεύουν με τα αρώματά τους.
Μοιάζει πραγματικός άθλος το πώς καταφέρνουν οι λιγοστές καλόγριες να φροντίσουν τόσα λουλούδια που βρίσκονται στον περίβολο του δίκλιτου ναού του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και του Αγίου Γεωργίου.
Κάθε γωνιά του Μοναστηριού κρύβει και μια μικρή έκπληξη. Οπως ο μικρός βραχόκηπος που βρίσκεται στα αριστερά μόλις μπει κανείς στο μοναστήρι ή τα εντυπωσιακά “πουλιά του παραδείσου”, οι νάρκισσοι και οι τουλίπες που βρίσκονται περιμετρικά κοντά στα λιτά κελιά, πάνω στην ασβεστωμένη στέρνα ή δίπλα στα βοηθητικά κτήρια.
Το φροντισμένο περιβάλλον αποπνέει ειρήνη, γαλήνη. Η κουβέντα με την ηγουμένη περιστρέφεται γύρω από την ιστορία της Μονής και την καθημερινότητα των καλογραιών. Η Εβδομάδα των Παθών βρίσκεται σε εξέλιξη όμως πλησιάζει η Ανάσταση. Ζητάμε μια ευχή από την ηγουμένη Θεοφόρα: «Η Ανάσταση του Κυρίου να φέρει την ανάσταση της ψυχής μας, να τής φέρει τη χαρά και την ειρήνη του Θεού».

Η Μονή Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων

Από τη στιγμή που ο επισκέπτης θα περάσει την είσοδο της Μονής Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων, θα δει έναν εξωτερικό χώρο όμορφα περιποιημένο με τον κήπο να δίνει ξεχωριστό τόνο.
Το σκηνικό μπροστά από το εμβληματικό κτήριο της Μονής, συνθέτουν χρώματα της φύσης από εποχιακά φυτά.
Η διάθεση γίνεται ακόμα πιο ευχάριστη μέσα από την εικόνα του Κήπου με τα δέντρα και τα λουλούδια.
Η αυλή ομορφαίνει περισσότερο με τα τριαντάφυλλα, τα γεράνια, τα τριαντάφυλλα, τις γαρδένιες, τα γιασεμιά.
Επίσης, ξεχωρίζουν τα κυπαρίσσια λόγω των οποίων η Μονή είχε χαρακτηριστεί, κάποτε και ως Μονή των κυπαρίσσων.
Ολη αυτή η φύση δένει αρμονικά με το ευρύτερο περιβάλλον στη Μονή στην οποία, πάντως, από τα παλαιότερα δέντρα είναι οι ελιές: οι ελαιώνες είναι ηλικίας πάνω από 200 ετών.
Οπως μας λέει ο ηγούμενος της Μονής, Δαμασκηνός Λιονάκης, «οι Κήποι έχουν όλα τα εποχιακά φυτά. Διάφορα χρώματα, διάφορα είδη».
Αλλωστε, «στα Μοναστήρια οι μοναχοί και οι μοναχές συνηθίζουν να φυτεύουν λουλούδια γιατί αυτά ομορφαίνουν τη ζωή μας και είναι τα μόνα πράγματα που δεν μας στενοχωρούν. Και επίσης, με αυτόν τον τρόπο τιμάται ο δημιουργός Θεός που με τέτοια ποικιλία και με τέτοια δεξιοτεχνία έχει δημιουργήσει τον Κόσμο. Δηλαδή, όταν βλέπουμε ένα λουλούδι, δοξάζουμε τον Θεό για την ομορφιά του και χαιρόμαστε γιατί αυτό δίδει τη δυνατότητα σε όλους, να καταλάβουμε τι Δημιουργό έχουμε».
«Στην Αγία Τριάδα υπάρχουν ελαιώνες, αμπελώνες, πορτοκαλεώνες. Υπάρχουν κτήματα με οπωροφόρα δέντρα. Υπάρχουν πάρα πολλά φυτά της περιοχής, όπως κυπαρίσσια, χαρουπιές. Μάλιστα, το Μοναστήρι αναφέρονταν στους κώδικες ως και η Μονή των Κυπαρίσσων γιατί είχε πάρα πολλά ντόπια κυπαρίσσια. Εχει ευκαλύπτους που είναι νεώτερες φυτεύσεις αλλά πολλών ετών πλέον. Και έτσι, δίδεται η δυνατότητα σε όσους ανθρώπους έρχονται εδώ, να απολαύσουν μια μεγάλη βιοποικιλία φυτών και πάρα πολλά είδη που βγάζει η άγρια φύση».
Σύμφωνα με τον ηγούμενο της Μονής «έχει πάρα πολλούς χρωματισμούς το Μοναστήρι και σε όλους τους Κήπους που οι πατέρες είχαν δημιουργήσει από την εποχή που η Μονή ιδρύθηκε, το 1611.
«Τα τελευταία χρόνια προσπαθούμε να έχουμε και διάφορα κρητικά βότανα τα οποία είτε έχουν χαθεί στο πέρασμα των ετών, είτε έχουν κατά κάποιον τρόπο φύγει από την περιοχή μας, λόγω κατάχρησης και όλα αυτά δημιουργούν ένα εύοσμο και έντονο αρωματισμό στην περιοχή της Μονής που ο κάθε επισκέπτης και κάθε προσκυνητής μπορεί να δει και χαρεί».

Ιερά Μονή Γουβερνέτου

Ένας αληθινός “κήπος του θεού”, σε μια κακοκατράχαλη γη, υποδέχεται τον επισκέπτη της Ι.Μ. Γουβερνέτου στο Ακρωτήρι. Τα λουλούδια και η χαμηλή βλάστηση “δένουν” αρμονικά με δέντρα όπως τα πεύκα, τα κυπαρίσσια και οι ελιές, ενώ το πέτρινο μονοπάτι που οδηγεί στην είσοδο της μονής κάνει προσιτό το μεγαλύτερο μέρος του κήπου.
«Όπως λέει ο Ντοστογιέφσκι “η ορθοδοξία είναι φιλοκαλία”. Είναι αγάπη της ομορφιάς. Ο άνθρωπος είναι προορισμένος να είναι μαζί με τη φύση και τη δημιουργία» μας δηλώνει ο ηγούμενος της Μονής πατήρ Ειρηναίος, εξηγώντας μας στη συνέχεια ότι «ο κήπος μας φροντίζεται αποκλειστικά από τους μοναχούς, με πολλή αγάπη και προσωπική εργασία, χωρίς να χρησιμοποιούμε φυτοφάρμακα αλλά μόνο “κόμποστ”» .
Όπως μας επισημαίνει όταν ενισχύθηκε η αδελφότητα του μοναστηριού πριν από 16 χρόνια η κατάσταση στην περιοχή δεν είχε καμία σχέση με το σήμερα. «Όταν ήλθαμε το 2005 επικρατούσε η ερημοποίηση στην περιοχή και προσπαθήσαμε να την αποτρέψουμε. Αρχικά αγωνιστήκαμε να σταματήσει η αδεσποτία από χιλιάδες αιγοπρόβατα. Καταργήσαμε και τα χιλιάδες αιγοπρόβατα που είχε η μονή και είπαμε ότι αν ποτέ αποκτήσει και πάλι, θα είναι σταυλισμένα. Προσπαθήσαμε για να γίνει χώρος πρασίνου και να αποτραπεί η ερημοποίηση και σε μεγάλο βαθμό το καταφέραμε αφού η φύση έχει ανανεωθεί. Και δεν θέλουμε να περιοριστεί μόνο εδώ. Και στο ασκητήριο και στην Υπαπαντή κάνουμε μελέτες ώστε να ξανά λειτουργήσουν οι σκήτες και να ζωντανέψει και πάλι η μοναστική παράδοση των 700-800 ετών! Θέλουμε να προστατεύσουμε τον τόπο και το καταφέραμε με μεγάλες δυσκολίες» λέει ο ηγούμενος.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τους μοναχούς ήταν η έλλειψη νερού. «Για επτά χρόνια δεν είχαμε νερό! Δεινοπαθήσαμε! Μας έφερνε ο στρατός νερό για τη λάτρα με υδροφόρα και εμείς αγοράζαμε το πόσιμο νερό!
Με τη βοήθεια του αείμνηστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη που τον ευγνωμονούμε και τον μνημονεύουμε για αυτό όπως και τον γεν. διευθυντή του ΟΑΔΥΚ τον κ. Μανώλη Σπανουδάκη και με τη δική μας οικονομική συμβολή καταφέραμε να φέρουμε νερό στο μοναστήρι» υπογραμμίζει ο ηγούμενος.
Παράλληλα σε ό,τι αφορά την επισκεψιμότητα του χώρου τονίζει πως «όλα μπορούν να γίνουν με μέτρο. Εμείς θέλουμε τον κόσμο να έρχεται εδώ με σεβασμό και ένα ωράριο επισκέψεων ειδικά για τους έξι μήνες της τουριστικής περιόδου».

Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσοπηγής

Αφιερωμένη στην Παναγία τη Ζωοδόχο Πηγή, η Ιερά Μονή Χρυσοπηγής πανηγυρίζει την Παρασκευή μετά το Πάσχα.
Ο επισκέπτης της Μονής αγαλλιάζει με την πρώτη κιόλας ματιά, αντικρίζοντας τον εξωτερικό χώρο, με το πράσινο των δένδρων και τα χρώματα των λουλουδιών του.
Οπως μας τονίζει η Μοναχή Θεοσέμνη – απαντώντας σε ερώτησή μας για το ποια φυτά (λουλούδια) και δένδρα υπάρχουν στη Μονή -«στη μακραίωνη πορεία του ο ορθόδοξος μοναχισμός, ως ζωή κατεξοχήν ασκητική και ευχαριστιακή, κατανοεί και αντιμετωπίζει την κτίση με την προοπτική της αιωνιότητας. Η διάσωση των αρχών της οικολογίας δεν γίνεται από απλή φυσιολατρία.
Ο μοναχός, βιώνοντας μία ζωή απόλυτης αφοσίωσης στον Θεό, διακρίνει στην κτίση τη σφραγίδα της θείας δημιουργίας.
Με αυτό το πνεύμα στη Μονή Χρυσοπηγής φροντίζεται το κάθε λουλούδι της αυλής, το κάθε φυτό και δέντρο στο περιβόλι (ελαιόδεντρα, μανταρινιές, πορτοκαλιές, λεμονιές, αβοκάντο, βερικοκιές, αχλαδιές, συκιές, λαχανόκηποι κ.ά.), αλλά και τα βότανα και τα αγριολούλουδα στη μοναστική περιοχή των σπηλαίων της Αγίας Κυριακής, σύμφωνα και με την παρακαταθήκη του νέου μεγάλου Αγίου της Εκκλησίας μας, του αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτη.
Ο Άγιος, που συνδεόταν πνευματικά με την αδελφότητα, υπέδειξε στην αείμνηστη Γερόντισσα Θεοσέμνη τον αγιασμένο και ησυχαστικό τόπο των σπηλαίων της Αγίας Κυριακής, παλαιού μετοχίου της Χρυσοπηγής, όπου έβλεπε με τη χάρη του Θεού ότι είχαν ζήσει άγιοι, και την προέτρεψε να επανέλθει η λατρεία και η άσκηση στα σπήλαια και στα ασκητήρια, τα οποία είχαν μετατραπεί τις τελευταίες δεκαετίες σε στάνες, και να αναπλαστεί ο φυσικός πλούτος της περιοχής».
«Σε όλες τις καλλιέργειες της Μονής εφαρμόζονται βιολογικές μέθοδοι», επισημαίνει στην συνέχεια η Μοναχή Θεοσέμνη και προσθέτει:
«Η βιολογική καλλιέργεια είναι ο κατ’ εξοχήν παραδοσιακός τρόπος καλλιέργειας και φροντίδας της γης, με συνέπεια και σεβασμό στην ορθόδοξη παράδοση. Γιά τον λόγο αυτό, σε όλη την καλλιεργητική διαδικασία δέντρων, λαχανόκηπων και λουλουδιών, δεν χρησιμοποιούμε χημικές ουσίες. Η λίπανση γίνεται με οργανικό υλικό (κομπόστ), η καταπολέμηση των βλαβερών εντόμων με τη χρήση ειδικών παγίδων και ωφέλιμων εντόμων, η εξουδετέρωση των ζιζανίων στο έδαφος με μηχανικά μέσα κ.λπ.
Η βιολογική καλλιέργεια στα κτήματα της Μονής εφαρμόζεται συστηματικά εδώ και πολλά χρόνια, από τη δεκαετία του ’80, γι’ αυτό και έχουμε πλέον την ανάλογη γνώση και εμπειρία».

ΤΟ ΜΕΤΟΧΙ ΤΗΣ ΑΓ. ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Σε ερώτηση τέλος για το αν υπάρχουν «ανάλογοι κήποι και στο Μετόχι της Αγίας Κυριακής» η Μοναχή Θεοσέμνη υπογραμμίζει:
«Όπως ήδη αναφέρθηκε, η μοναστική περιοχή των σπηλαίων της Αγίας Κυριακής έχει μεγάλη περιβαλλοντική αξία.
Πεζοπορώντας στα λιθόστρωτα μονοπάτια, ο επισκέπτης – προσκυνητής διασχίζει τη βαθύσκια ρεματιά με τα αιωνόβια πλατάνια, που τον χειμώνα διατρέχεται από χείμαρρο. Καθώς κατευθύνεται προς τα σπηλαιώδη παρεκκλήσια, τις πηγές που είναι αγιάσματα, τα ερειπωμένα τείχη του βυζαντινού κάστρου και τα μοναστικά κτίσματα της Μεταμόρφωσης, ανακαλύπτει την πλούσια σε χλωρίδα και πανίδα περιοχή και θαυμάζει το μεγαλείο της δημιουργίας του Θεού. Η διαδρομή περνάει μέσα από χαρουπιές, αρωματικούς θάμνους, σκίνα, πρίνους, μυρτιές, φτέρες. Όλη την περίοδο του χρόνου ανθίζουν στην περιοχή αγριολούλουδα. Εδώ βρίσκουν καταφύγιο μεγάλη ποικιλία πουλιών και πολλών άλλων ζώων.
Η συστηματική μελέτη της χλωρίδας στον βιότοπο της Αγίας Κυριακής, η οποία εκπονήθηκε στα πλαίσια ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης, κατέγραψε 335 είδη φυτών, αριθμός που φτάνει περίπου το 1/5 του συνόλου των φυτών της Κρήτης. Ανάμεσα σε αυτά, τα 21 είναι τοπικά ενδημικά της Κρήτης.
Σε αρμονία με τον περιβάλλοντα χώρο, στην πλαγιά ανατολικά της Μεταμορφώσεως, βρίσκεται και ο Βοτανικός Κήπος Αρωματικών και Φαρμακευτικῶν Φυτών.
Ο Βοτανικός Κήπος έχει διαμορφωθεί με λιθόστρωτες διαδρομές, οι οποίες καταλήγουν σε πλάτωμα με θέα που εκτείνεται από το Κρητικό Πέλαγος μέχρι τους πρόποδες των Λευκών Ορέων. Περιλαμβάνει 64 είδη φυτών, αυτοφυών της περιοχής, καθώς και 40 είδη βοτάνων, με καθαρό γενετικό υλικό, και ποτίζεται με το νερό της απορροής του βιολογικού καθαρισμού της Μονής.
Να σημειωθεί ότι όλο αυτόν τον καιρό της πανδημίας πάρα πολλοί άνθρωποι περπατούν καθημερινά στα λιθόστρωτα μονοπάτια, επισκέπτονται τα προσκυνήματα και ανακαλύπτουν τον φυσικό πλούτο της περιοχής».
Σημειώνεται ότι τα προϊόντα των καλλιεργειών της Μονής προσφέρονται για τη διατροφή της αδελφότητας και των επισκεπτών, αλλά και σε πολλούς ανθρώπους που έχουν ανάγκη και καταφεύγουν στην αυλή της Χρυσοπηγής.
Ένα μέρος του βιολογικού ελαιολάδου της Χρυσοπηγής τυποποιείται και συσκευάζεται στη Μονή από τις μοναχές και διατίθεται στο εμπόριο (στην Ελλάδα και στο εξωτερικό).
Τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης, μεγάλες ποσότητες λαδιού και μανταρινιών έχουν δοθεί ως δωρεά σε ιδρύματα και σε φτωχές και πολύτεκνες οικογένειες.

Στο 70ο επεισόδιο, στολίζουμε τους Επιταφίους με ευχές για Καλή Ανάσταση σε όλα τα επίπεδα


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

1 Comment

Γράψτε απάντηση στο ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ Ακύρωση απάντησης

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα