Οι εξελίξεις της τελευταίας χρονιάς στη διεθνή πολιτική σκηνή έφεραν στο προσκήνιο πολλά θέµατα που η Ευρώπη κοντόφθαλµα και καιροσκοπικά χειρίστηκε στο παρελθόν µε αποτέλεσµα σήµερα σε κάθε ευκαιρία κάθε πολίτης αυτής της ηπείρου να διαπιστώνει πως τα καινούργια ρούχα του βασιλιά απλά δεν υπάρχουν κι ο βασιλιάς είναι γυµνός!
Ο γενναίος νέος -τεχνολογικός- κόσµος που ζούµε από την αρχή του 21ου αιώνα, στηρίζεται σε εργαλεία που µαζικά χρησιµοποιούν οι άνθρωποι µέσα από πλειάδα συσκευών και που κανένα από αυτά (εργαλεία ή συσκευές) δεν έχει ευρωπαϊκή προέλευση. Από τη µια µεριά υπάρχει ο αµερικανικός γίγαντας των εταιρειών που έχουν κυριαρχήσει στην τεχνολογική καθηµερινότητα των ανθρώπων.
Όλα τα προηγούµενα χρόνια οι αµερικανικές εταιρείες απορροφούσαν από την Ευρώπη οποιονδήποτε ταλαντούχο φοιτητή ή φοιτήτρια, προσφέροντάς του την υπόσχεση για υψηλού επιπέδου µεταπτυχιακές (ή και προπτυχιακές) σπουδές στην αιχµή της τεχνολογίας αλλά και επαγγελµατική αποκατάσταση µε υψηλές αποδοχές. Όσες ευρωπαϊκές εταιρείες έδειχναν πώς µπορούσαν να δηµιουργήσουν προϊόντα που θα σταθούν ανταγωνιστικά στην παγκόσµια αγορά, πολύ γρήγορα εξαγοράζονταν. (Θυµηθείτε για παράδειγµα την εξαγορά από την JP Morgan της ελληνικής εταιρείας VivaWallet).
Έτσι σήµερα η Ευρώπη δεν έχει ένα δικό της προϊόν που να µπορεί να πετύχει ανταγωνιστικά αποτελέσµατα στην αναζήτηση πληροφοριών στον ιστό, δεν έχει υπηρεσίες ψηφιακής κοινωνικής δικτύωσης, δεν έχει εταιρείες που να αναπτύσσουν λογισµικό και υλικό δικτύωσης υπολογιστικών συσκευών και για να µην πλατειάζω, δεν έχει σχεδόν τίποτα δικό της από όλα εκείνα τα εργαλεία και τις συσκευές που στηρίζουν την κοινωνία της πληροφορίας. Τι θα γίνει αν αύριο η πολιτική εσωστρέφειας και κλειστών συνόρων της Αµερικής υποχρεώσει τις εταιρείες τεχνολογίας να αποκλείσουν την Ευρώπη από την παροχή των υπηρεσιών τους; «Είναι τρελό!» θα αναφωνήσει γρήγορα κάποιος από τους αναγνώστες. Όµως τι από αυτά που ακούσαµε φέτος δεν τον έκανε να αναφωνήσει το ίδιο;
Από την άλλη µεριά η Ευρώπη δέχεται χτύπηµα και από την Κίνα. Με διαφορετικό τρόπο αλλά το χτύπηµα είναι ισχυρό και µέσα από την τεχνολογία ξανά. Με τις πλατφόρµες εµπορίου που έστησαν και καθιέρωσαν οι κινέζοι, ο ευρωπαίος καταναλωτής έχει πρόσβαση σε µια τεράστια ποικιλία αγαθών, που παράγουν οι βιοµηχανίες της Κίνας, σε τιµές χονδρικής. Αυτό όµως συν τω χρόνω θα ακυρώσει οποιοδήποτε δίκτυο µεταπώλησης των προϊόντων αυτών, µε αποτέλεσµα την πιθανή κατάρρευση του ευρωπαϊκού λιανικού εµπορίου όπως το γνωρίζουµε σήµερα. Αν το λιανικό εµπόριο της Ευρώπης καταρρεύσει, δεν είµαι σίγουρος πώς οι κινέζοι θα συνεχίσουν να πουλούν σε τιµές χονδρικής. Η Ευρώπη και σε αυτή την περίπτωση µοιάζει να αποφεύγει να δει το πρόβληµα.
∆εν είναι αργά για την Ευρώπη, αρκεί να δει καθαρά τις αλήθειες που µέχρι σήµερα απέφευγε. Αν η Ευρώπη θέλει να έχει µέλλον ως πολιτικός, οικονοµικός και πολιτισµικός χώρος, οφείλει να δει κατάµατα τη νέα µορφή εξάρτησης που διαµορφώνεται: έναν ήσυχο, αόρατο αποικισµό, που δεν βασίζεται σε στρατούς και σύνορα, αλλά σε πλατφόρµες, αλγόριθµους και data centers. ∆εν υποστηρίζω πως η Ευρώπη πρέπει να αντιγράψει τις ΗΠΑ ή την Κίνα, αλλά πως πρέπει να ορίσει τον δικό της δρόµο. Έναν δρόµο που θα στηρίζεται στην καινοτοµία, στην επένδυση στην παιδεία, στη στρατηγική ενότητα και σε µια βαθιά αναθεώρηση του τι σηµαίνει πρόοδος και ανάπτυξη. Ο κόσµος αλλάζει – και δεν έχει ανάγκη από γυµνούς βασιλιάδες, αλλά από διορατικούς ηγέτες.
