Ο θηλασμός είναι ένα από τα πρώτα δικαιώματα του νεογέννητου και προσφέρει στο μωρό την πιο υγιεινή και θρεπτική τροφή. Το μητρικό γάλα είναι διαθέσιμο για όλα τα μωρά ανεξαρτήτως εισοδήματος, γεωγραφικής θέσης, φυλής και θρησκείας.
Eίναι η φυσική τροφή του νεογέννητου και συμβάλει στην ηρεμία και στη μετέπειτα ψυχική του ευεξία.
Σ’ αυτό το σημείο καλείται να παρέμβει η μαία και να προσφέρει τις εξειδικευμένες υπηρεσίες της, τις γνώσεις και την ικανότητα και την εμπειρία που τη διακρίνουν.
Στην εγκυμοσύνη η μαία παρακολουθεί, ενημερώνει και φροντίζει την έγκυο. Παρέχει ψυχοπροφυλακτική προετοιμασία για τον τοκετό και μαζί με το γυναικολόγο αναλαμβάνει το έργο να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες που θέλει η επίτοκος, ώστε να έχει ο τοκετός της την καλύτερη δυνατή έκβαση.
Ο ρόλος της στη προαγωγή, τη προώθηση και την υποστήριξη του μητρικού θηλασμού, είναι μοναδικός. Είναι το πιο κατάλληλα εκπαιδευμένο άτομο να βοηθήσει τη μητέρα στη τεχνική και τη πρακτική εφαρμογή του μητρικού θηλασμού. Η σχέση που δημιουργείται ανάμεσα στη μαία, την επίτοκο και τον γιατρό είναι και πρέπει να είναι μία σχέση εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού, που σκοπό έχει ο τοκετός και η λοχεία, να μη φαντάζουν σαν τιμωρία, αλλά να προάγονται στη διάσταση που η φύση, μας τα έχει κληροδοτήσει ως δώρα.
Την ώρα του τοκετού η μαία είναι αυτή που θα τοποθετήσει το νεογνό αμέσως μετά τη γέννησή του στο στήθος της γυναίκας και θα προετοιμάσει τις θηλές για το θηλασμό. Ο θηλασμός ξεκινά την ώρα του τοκετού, πριν κοπεί ο ομφάλιος λώρος, πριν απομακρυνθεί το μωρό από τη μητέρα. Η όσφρηση, η όραση και η γεύση βοηθούν το νεογέννητο να εντοπίσει το μαστό ενώ τα ακουστικά ερεθίσματα και το άγγιγμα από τη μητέρα, κάνουν το νεογνό να νοιώθει ασφάλεια και άνεση. «Αν όλα τα μωρά δεν τρέφονται με τίποτα άλλο παρά μόνο με μητρικό γάλα από τη στιγμή που γεννιούνται μέχρι έξι μηνών, πάνω από 800.000 ζωές θα σώζονταν κάθε χρόνο» (σύμβουλος διατροφής UNICEF).
Από πολυάριθμες μελέτες, αποδεικνύεται ότι τα μωρά που αμέσως μετά τον τοκετό μένουν σε στενή σωματική επαφή με τη μητέρα τους, χωρίς διακοπή και για τουλάχιστον μια ώρα, παίρνουν το στήθος πιο εύκολα και θηλάζουν χωρίς προβλήματα και για περισσότερους μήνες από αυτά που αμέσως μετά το τοκετό, χωρίζονται από τη μητέρα τους και η επόμενη επαφή τους είναι μετά από ώρες. Εχουν λιγότερες δυσκολίες προσαρμογής στον «έξω κόσμο», διατηρούν τη θερμοκρασία και το σάκχαρο τους σε σταθερά επίπεδα, κλαίνε πολύ λιγότερο, από αυτά που έπρεπε μετά τον τοκετό να αποχωριστούν τη μητέρα τους.
Κατά τη περίοδο της λοχείας η μαία θα βρεθεί στο πλάι της γυναίκας – λεχώναςμ όποτε αυτή χρειαστεί κάποια συμβουλή και παροχή πρακτικών οδηγιών από κοντά. Το καθήκον της μαίας είναι να επιβλέπει, να φροντίζει και να συμβουλεύει για επιτυχή μητρικό θηλασμό. Με την έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση, προλαμβάνονται προβλήματα, που πιθανόν να αντιμετωπίσει η θηλάζουσα μητέρα ενώ καταλυτικός είναι ακόμη ο ρόλος της στη καταπολέμηση τους, όταν εμφανιστούν.
Η μαία συνεργάζεται με τους γονείς, τους βοηθά να κατανοήσουν αυτή την καινούργια ζωή, που κρατούν στα χέρια τους και να συνεργαστούν για να το μεγαλώσουν. Ο τρόπος που τους μιλά και τους καθοδηγεί την υποχρεώνει να μην επιβάλλει “defacto” καταστάσεις, αλλά να ενημερώνει τους γονείς με σαφήνεια, ειλικρίνεια και τεκμηριωμένα. Μέλημα της μαίας είναι η ψυχική ηρεμία και σωματική υγεία της μητέρας αλλά και του μωρού της. Τονώνει την αυτοπεποίθηση της, την ενθαρρύνει να έχει πίστη στον εαυτό της και να μην επηρεάζεται από αρνητικές εμπειρίες άλλων, αλλά να ζήσει τη δική της ξεχωριστή εμπειρία, που με τη σωστή καθοδήγηση, αποδεικνύεται μοναδική. Μόνο όταν η λεχωίδα είναι ήρεμη και χαλαρή, μπορεί να βιώσει την κάθε στιγμή της λοχείας και να εκπληρώσει τις δικές τις ανάγκες, αλλά κυρίως τις ανάγκες του μωρού της.
Μετά την έξοδο της λεχώνας από το μαιευτήριο η μαία προσφέρει συμβουλές για μητρικό θηλασμό και φροντίδα νεογέννητου μέσω 24ωρης γραμμής επικοινωνίας, αλλά και για ό,τι έχει να κάνει με την ψυχολογία της λεχώνας αφού η συναισθηματική της ισορροπία κρίνεται πολύ σημαντική μετά τον τοκετό.
Αρα οι μαίες ως επιστήμονες επαγγελματίες υγείας αλλά και ως άνθρωποι οφείλουμε να σταθούμε πρωτεργάτριες στην προστασία, προαγωγή και υποστήριξη του μητρικού θηλασμού, αλλά και συνοδοιπόροι με κάθε νέα μητέρα, συνάμα και αρωγοί στην προσπάθειά της να προσφέρει απλόχερα στο παιδί της το μητρικό γάλα, αυτό το μοναδικό θησαυρό, αυτό το πολύτιμο δώρο ζωής.
H Παγκόσμια Συμμαχία Δράσης για το Μητρικό Θηλασμό (WABA προβαίνει κάθε χρόνο σε μια σειρά προωθητικών δράσεων για την αξία του θηλασμού και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Το σύνθημα που όρισε το 2016 είναι “Θηλασμός κλειδί για την Αειφόρο Ανάπτυξη” και σχετίζεται με το ότι ο θηλασμός είναι ο λίθος της υγιούς ανάπτυξης του παιδιού και το θεμέλιο της ανάπτυξης μιας χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Βρετανικής Ιατρικής Επιθεώρησης The Lancet, τα οποία επικαλείται η WABA η πλήρης αξιοποίηση του θηλασμού μπορεί να σώσει τη ζωή 823.000 παιδιών και να συνεισφέρει 302 δισεκατομύρια δολάρια ετησίως στη παγκόσμια οικονομία. Είναι κρίσιμο να θέσουμε τον μητρικό θηλασμό ως προτεραιότητα όλο το χρόνο ώστε να επιτύχουμε να παρέχουμε στα παιδιά την ευκαιρία να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν σωστά.
*Η Δήμητρα Σογιαλτζάκη είναι μαία Γ.Ν. Χανίων, Σύμβουλος Μητρικού θηλασμού
