«Στα χρυσάνθεμα πατάει, βρέχει αστράφτει όπου περνάει». Και οι στίχοι αυτοί της Ρένας Καρθαίου στο νου μου, ενώ σκέφτομαι ότι σήμερα μπαίνει ο Οκτώβρης. Μαζί με τους στίχους, ωστόσο και τρεις απ’ τις πολλές παροιμίες του που τις έμαθα στα μικράτα μου. «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οκτώ σωρούς δεν έκανες», η πρώτη. «Οκτώβρη δεν έσπειρες, λίγο ψωμί θα πάρεις», η δεύτερη. «Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στ’ αλώνι», η τρίτη. Οκτώβρης ο μήνας της σποράς, τότε… Καλό μήνα και καλή σπορά, λοιπόν! Μεταφορικά βέβαια το «καλή σπορά», αφού χρόνια τώρα σταματήσαμε να ζευγαρίζουμε και να σπέρνουμε…
Ανοίγω παρένθεση. «Ο κυρ Πανάγος φθάνει με τον Ψαρή και τον Ντορή και με τ’ αλέτρι. Κρεμάει στο μεγάλο πεύκο το ταγάρι του με το μαύρο ψωμί, το τυρί και την ντομάτα και ακουμπάει στη ρίζα του το σταμνί με το νερό και όλα τα χρειαζούμενα. Ψάχνει ο κύριος Πανάγος για τα παλιά σημάδια των αυλακιών μεσ’ στο χωράφι. Μα πριν αρχίσει το έργο του, βγάζει τον σκούφο του και κοιτάζει προς τα ουράνια. Κοιτάζει θαρρετά, ωσάν κάποιο γνώριμο να βλέπει υψηλά στη γαλάζια σκέπη τ’ ουρανού. Κάμνει τον σταυρό του τρεις φορές: “Ευλογημένη η χρονιά”». Από το πρώτο κείμενο του Αναγνωστικού της Δ’ Δημοτικού (1955 η Α’ Έκδοση) το παραπάνω “Κατά Σπ. Μελάν”, απόσπασμα. Το διδάχτηκα ως μαθητής και το δίδαξα την πρώτη μου χρονιά ως δάσκαλος… Τι θυμάμαι τώρα! Κλείνω την παρένθεση.
Σποριάς ή Σπαρτός… Δυο απ’ τα ονόματα που έχει δώσει στον Οκτώβρη ο λαός μας που τον λέει(τον έλεγε) ωστόσο και Φθινοπωριά και Πρωτοβροχάρη και βέβαια Αγιοδημητριάτη αφού ο Άη Δημήτρης είναι ο “βασικός” του Άγιος. Κανείς δεν τον λέει πια έτσι, πάνε πια χάθηκαν αυτά… Αυτό δε σημαίνει ωστόσο ότι δεν είναι μήνας χρυσανθέμων. Χώρια όλα τ’ άλλα…
«Τα χαλκώματα αγοράζει/ και τα φύλλα όλα σκεπάζει./ Με το σάκο του στον ώμο/ τριγυρίζει μεσ’ στον δρόμο./ Όπου ο Οκτώβρης κι αν αγγίζει/ το τοπίο κοκκινίζει./ Ως και τ’ Άη-Δημήτρη το άτι/ από μπρούτζο ένα κομμάτι./ Στα χρυσάνθεμα πατάει,/ βρέχει, αστράφτει όπου περνάει./ Με την πρώτη ανατριχίλα/ πέφτουν χάλκινα τα φύλλα». Το ποίημα “Οκτώβριος” της Ρένας Καρθαίου.
Και… στα πεταχτά
«Σήμερα που γιορτάζουνε παππούδες και γιαγιάδες/ χαρίστε τους μια αγκαλιά, πείτε τους μαντινάδες.// Αξίζουν κάθε σεβασμό, θέλουν την προσοχή μας/ και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας». Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων, σήμερα, 1η Οκτωβρίου. Και Ημέρα του Παππού και της Γιαγιάς. Δεν το ξεχνά η μαντιναδολόγος μας, η Νεκταρία Θεοδωρογλάκη. Να τους (μας) χαρίσετε μια αγκαλιά και να τους (μας) πείτε μαντινάδες μας ζητά. Μην αφήσομε (αφήσετε), όμως, παραπονεμένους-ες κι εκείνους(ες) που δεν έχουν εγγόνια. Ημέρα των Ηλικιωμένων, όλων των Ηλικιωμένων.
Στον χορό των Ρίχτερ ξαφνικά τις προάλλες το Αρκαλοχώρι. Αργεί το κακό να γίνει φάντασμα, το όποιο κακό; «Έτι δεόμεθα υπέρ του δαφυλαχθήναι την αγίαν εκκλησίαν, την νήσον ταύτην, και πάσαν πόλιν και χώραν, από λοιμού, λιμού, σεισμού, καταποντισμού, πυρός, μαχαίρας, επιδρομής αλλοφύλων, εμφυλίου πολέμου και αιφνιδίου θανάτου»… Στο απόσπασμα που λέει ο ιερέας κατά την ευλογία των άρτων ο νους μου…
Γιούλα Κανιτσάκη, φιλόλογο – συγγραφέα, Χανιά: Από καρδιάς τα κατάπολλα ευχαριστώ μου για την “ΕΝΘΥΜΗΣΗ” σου, που τη συνόδευσες με μια υπέροχη αφιέρωση, Γιούλα! Έτσι κι αρχίσεις διαβάζεται μοναπνιάς, αφήνοντάς σου διαρκώς την αγωνία για το παρακάτω. Πάνω απ’ όλα και πρώτα απ’ όλα είναι, ωστόσο, η συγκινησιακή χρήση της γλώσσας που σε συνεπαίρνει. Καλοτάξιδη η νουβέλα σου, Γιούλα! Συγκινητική η αφιέρωσή της στον πατέρα σου. Συγχαρητήρια και σ’ εσένα και στην αδελφή σου τη Χριστίνα για την εικονογράφησή της. Καταλαβαίνω τη χαρά της μαμάς σου, της κυρίας Αθηνάς που βαδίζεις στα συγγραφικά της χνάρια. Καλή συνέχεια σε όλα τα ωραία!
