Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Οἱ ἀλλιώτικοι τόνοι στὴ λογοτεχνία

Κουραστήκαμε νὰ διαβάζουμε κείμενα καὶ συγγραφεὶς ποὺ μᾶς παρουσιάζουν τὸ συμβατικό· καὶ τὸ συμβατικὸ εἶναι πάντα τὸ χιλιοειπωμένο, αὐτὸ ποὺ ἀξιώνεται ἀπ’ τὸν κόσμο κι ἐγκρίνεται ἀπ’ ὅλες τὶς συνειδήσεις. Γκώσαμε ἀπ’ τὴ λογοτεχνία τῆς χρηστομάθειας, τοῦ αγαθοῦ καὶ τοῦ ἐνάρετου. Πῶς θὰ ἔμοιαζε ὅμως μία λογοτεχνία ἀντισυμβατική, δηλαδὴ κείμενα ποὺ θὰ παρουσίαζαν τὸ ἀντίθετο ὅλων αὐτῶν;
Ἡ διάθεση ποὺ ἐπικρατεῖ σὲ τέτοια κείμενα εἶν’ αὐτὴ τῆς ἐπίκρισης. Χωρὶς ν’ ἀναφέρονται ἐπικριτικὰ σχόλια, ὑπονοοῦνται μέσ’ ἀπὸ εἰκόνες καὶ δράσεις τῶν χαραχτήρων τῶν κειμένων αὐτῶν. Οἱ ἐπικρίσεις κατευθύνονται πρὸς ὁτιδήποτε λειτουργεῖ ὡς ἀρχὴ σ’ αὐτὸν τὸν κόσμο καὶ μοιραῖα καταπιέζει τὴν ἀνθρώπινη συνείδηση, ὅπως γιὰ παράδειγμα ἡ κάθε πολιτικὴ ἢ θρησκευτικὴ ἀρχὴ κι οἱ ἐκπρόσωποί της, ἡ πάσα μορφὴ ἐξουσίας κ.λ.π. Ἐπιπλέον, τὰ βαθιὰ ῥιζωμενα στὴ συνείδηση τοῦ κόσμου πιστεύω γιὰ τὸν θάνατο καὶ γιὰ τὴ μεταθανάτια ζωὴ κι ἡ σημασία τῶν ματαιοδοξιῶν γιὰ διάκριση, δύναμη, ἢ ἐπικράτηση εὐτελίζονται κι ἀνατρέπονται. Ἡ πραγματικότητα παρουσιάζεται μὲ κυνικὸ τρόπο.
Ἑπομένως, ὁ χαραχτήρας τέτοιων κειμένων εἶναι ἀρνητικὸς ἐπειδὴ ἡ ἄρνηση καὶ τὸ μηδὲν τῶν κοινωνιῶν ἀποτελοῦν τὸ ἀντικείμενό της. Αὐτὸ τὸ ἀρνητικὸ κλίμα πετυχαίνεται μὲ τὴ δημιουργία μιᾶς ἀτμοσφαῖρας ζόφου καὶ φ α ι ν ο μ ε ν ι κ ῆ ς ἀπαισιοδοξίας (φαινομενικῆς γιατὶ οἱ πολλοὶ ἐκλαμβάνουν τὴν ἐπίκριση καὶ τὴν κατηγορία ὡς ἄρνηση καὶ ὡς ἕνα μεγάλο ὄχι, ἐνῷ στὴν οὐσία ἐπειδὴ ἀκριβῶς ἀποσκοπεῖ στὴν ἀφύπνιση τῶν φοβισμένων καὶ μουδιασμένων συνειδήσεων, ἀποτελεῖ κατάφαση καὶ ὑγεία ἀπέναντι στὴν ἄρνηση καὶ τὴν ἀρρώστια ποὺ ἐπιφέρει ἡ σήψη καὶ τὰ μηδὲν τῶν κοινωνιῶν καὶ τῶν ἐπικρινόμενων, γενικότερα) ποὺ προκαλεῖ στὸν ἀπροβλημάτιστο κι ἀπροετοίμαστο ἀναγνώστη ἄγχος, ἀπέχθεια κι ἄλλα ἀρνητικὰ συναισθήματα.
Ἡ ἀτμοσφαῖρα αὐτὴ δίνεται ἀπὸ σκηνὲς καὶ δράσεις χαραχτηριζόμενες ἀπὸ ὑπερβολὴ κι ἐκζήτηση στὸν τρόπο περιγραφῆς κι ἐκδήλωσής τους, καθὼς ἐπίσης κι ἀπ’ τὴν κατάργηση τῶν ἀναστολῶν καὶ τῶν φραγμῶν τῶν χαραχτήρων μέχρι τοῦ σημείου τῆς χαμέρπειας, τῆς ὑποτέλειας καὶ τοῦ ξεπεσμοῦ (κοινωνικοῦ, ἠθικοῦ, πολιτικοῦ κ.λ.π.).
Ἐπειδὴ ἡ εἰρωνεία ἀποτελεῖ ἕν’ ἀπ’ τὰ γνωρίσματα τῶν ἐπικριτικῶν σχολίων, ἡ πρόκληση τῆς προαναφερθείσας ἀτμοσφαῖρας πετυχαίνεται καὶ μὲ εἰρωνικοὺς χαραχτηρισμοὺς οἱ ὁποῖοι μπορεῖ, ἐνιότε, νὰ ὁδηγήσουν κάποιους ἀναγνῶστες στὴ θυμηδία. Ὥστε, ἡ κατήφεια καὶ τὸ γέλιο στοὺς ἀναγνῶστες μποροῦν νὰ συνυπάρχουν χωρὶς νὰ ἀλληλοαναιροῦνται. Κάτι σὰν τὴν καβαφικὴ εἰρωνεία, νὰ ποῦμε, ἀλλὰ τραβηγμένη στ’ ἀκρότατα ὅριά της.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα