Στο προηγούµενο σηµείωµά µας αναφερθήκαµε (µε την ευκαιρία των 60χρόνων) στο βασιλικό πραξικόπηµα της 15ης Ιουλίου 1965 και στον αλήστου µνήµης πρωταγωνιστή του, τότε βασιλιά Κωνσταντίνο.
Η πρόσφατη νίκη (16 Φεβρουαρίου 1964), µε ποσοστό µάλιστα 52,72%, της ∆ηµοκρατικής παράταξης µε αρχηγό τον Γεώργιο Παπανδρέου, είχε θορυβήσει το ελληνικό κατεστηµένο και την εκπροσώπησή του, την ΕΡΕ µε αρχηγό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, και βέβαια το Παλάτι, παράγοντες οι οποίοι στην µετεµφυλιακή Ελλάδα υπήρξαν «οµοούσιοι και αχώριστοι». Αυτό που ιδιαίτερα τους ανησύχησε ήταν η εµφάνιση του µαχητικού Ανδρέα Παπανδρέου στην πολιτική σκηνή. Η λύση που σιωπηρά προέκριναν ήταν η εκτροπή από την δηµοκρατική νοµιµότητα.
Αυτή είναι η λύση στην οποία πάντα καταφεύγει το κατεστηµένο, από ιδρύσεως του Ελληνικού κράτους, όταν η δηµοκρατία τείνει να γίνει αληθινή. Πρώτα έριξαν την κυβέρνηση Παπανδρέου (15 Ιουλίου 1965), αφού πέτυχαν µε «κατάλληλους» τρόπους την αποστασία µεγάλου αριθµού βουλευτών της Ένωσης Κέντρου. Ταλαιπώρησαν τη χώρα για 17 µήνες µε κυβερνήσεις αποστατών, τις οποίες βέβαια στήριζε η ΕΡΕ. Όταν, εν τέλει, τον ∆εκέµβριο του 1966 αναγκάστηκαν να διορίσουν την µεταβατική κυβέρνηση του Ι. Παρασκευόπουλου για να διενεργήσει εκλογές, όρισαν την ηµεροµηνία εκλογών πολύ µακρινή (28 Μαΐου 1967), για να έχουν καιρό να υλοποιήσουν τον πραγµατικό τους στόχο, που δεν ήταν άλλος από το πραξικόπηµα των στρατηγών, το οποίο µε εργώδεις προσπάθειες οργάνωνε η Φρειδερίκη και ο Κωνσταντίνος. Μάλιστα, για πιο µεγάλη σιγουριά, στις 30 Μαρτίου 1967 η ΕΡΕ έριξε την κυβέρνηση Παρασκευόπουλου και στις 3 Απριλίου 1967 ο Βασιλιάς όρκισε κυβέρνηση Π. Κανελλόπουλου, ταυτιζόµενος πλέον ανοικτά µε την ΕΡΕ και αναλαµβάνοντας ρόλο «κοµµατάρχη», όπως τον χαρακτήρισε ο Γ. Παπανδρέου.
Ο Π. Κανελλόπουλος, όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, πιστός στο ρόλο που ανέλαβε, δήλωσε στο Βασιλιά πως «αν διαφαινόταν ότι η Ένωση Κέντρου θα κέρδιζε τις εκλογές, εκείνος ως πρωθυπουργός θα τις ανέβαλλε επ’ αόριστον και θα ήταν διατεθειµένος να καταστεί ντε φάκτο δικτάτορας». Παρά ταύτα, ο Κωνσταντίνος προχωρούσε ακάθεκτος στην οργάνωση του πραξικοπήµατος των στρατηγών, αν και γνώριζε πολύ καλά ότι στο στράτευµα κινούνται από χρόνια, µέσα από την οργάνωση Ι∆ΕΑ, αρκετοί κατώτεροι αξιωµατικοί για τον ίδιο σκοπό.
Πίστευε όµως ότι δεν θα έκαναν την τελική κίνηση αν δεν τους έδινε αυτός το πράσινο φως. Είναι γνωστό βέβαια ότι η συνέχεια δεν ήταν αυτή που περίµενε ο Κωνσταντίνος. ∆έκα οκτώ ηµέρες αργότερα, στις 21 Απριλίου 1967, εκδηλώθηκε το πραξικόπηµα των συνταγµαταρχών και η συνέχεια λίγο-πολύ είναι γνωστή. Η πέρα για πέρα εξωθεσµική συµπεριφορά του βασιλιά που κορυφώθηκε στις 15 Ιουλίου 1965 και η συνακόλουθη εξευτελιστική δηµοπρασία των «συνειδήσεων» των βουλευτών, καταρράκωσε κάθε πολιτική ηθική, κάθε έννοια πολιτικής εντιµότητας και συνέπειας. Τα Χανιά άντεξαν σε µεγάλο βαθµό τη λαίλαπα της Αποστασίας, αφού οι τέσσερεις από τους πέντε βουλευτές της Ένωσης Κέντρου (Π. Πολυχρονίδης, Ε. Μπακλατζής, Γ. Μιχελογιάννης και Ι. Βαλυράκης) δεν δέχτηκαν καν να µπουν σε συνοµιλίες µε τους κύκλους των αποστατών, αλλά στήριξαν τον Γ. Παπανδρέου και την Ένωση Κέντρου.
Οι συνέπειες της εκτροπής υπήρξαν µεγάλες και διαχρονικές τόσο στον κοινοβουλευτισµό όσο και στα εθνικά µας θέµατα. Βέβαια όλη αυτή η µεθόδευση δεν ήταν ξένη προς την µετεµφυλιακή πρακτική της άρχουσας τάξης. Μια πολύ εµπεριστατωµένη εικόνα της δίνει ο Αλέξης Παπαχελάς στο εξαιρετικό βιβλίο του «Ο βιασµός της Ελληνικής ∆ηµοκρατίας – Ο Αµερικανικός παράγων, 1947-1967».
Οι Αµερικανοί, ο νέος επικυρίαρχος της χώρας, τηρούσαν µια πατερναλιστική συµπεριφορά απέναντι στο ελληνικό κατεστηµένο, το οποίο, ηττοπαθές και παραιτηµένο, περίµενε από αυτούς και µόνο τη σωτηρία. Γράφει ο Παπαχελάς: «Η τάση τους αυτή (η πατερναλιστική) ενισχυόταν άλλωστε από τις συνεχείς προσπάθειες των ανακτόρων, των πολιτικών και αξιωµατικών του στρατού, που ήθελαν να εξασφαλίσουν την έγκρισή τους για την όποια φιλοδοξία ή συνωµοσία προωθούσαν εκείνη τη στιγµή». Η ίδια η Αµερικανική πρεσβεία σε έκθεσή της αναφέρεται στην «Αγία Τριάδα» που κινούσε τα πάντα στην ελληνική πολιτική ζωή.
Η έκθεση διαπίστωνε ότι η «Αγία Τριάδα» περιλαµβάνει τον βασιλιά, τον Αµερικανό πρέσβη και όποιον πολιτικό προσπαθούσε να εξασφαλίσει την υποστήριξη των άλλων δύο για να ανέλθει στην εξουσία. Αυτό συνέβη στην περίπτωση του Παπάγου και στην περίπτωση του Καραµανλή και αργότερα, στα γεγονότα που πραγµατευόµαστε στα άρθρα αυτά. Η εθελοδουλία της καθεστηκυίας τάξης µπορεί µεν να της εξασφαλίζει µια οµπρέλα προστασίας στους υπερβάλλοντες φόβους της, έχει όµως ως ανταπόδοση την υπεροψία και την περιφρόνηση του ισχυρότερου προστάτη, κάτι που διαπερνά διαχρονικά τη νεότερη ιστορία µας.
(*) ∆ρ. Μηχανικός π. ∆/ντής ∆Ε∆∆ΗΕ Α.Ε. Όλα τα δηµοσιευµένα κείµενα της στήλης µπορείτε να τα βρείτε στο http://www.haniotika-nea.gr/author/koufakis/
