Μηνύματα για την προστασία του περιβάλλοντος, με επίκεντρο την υδρόλυση των χημικών της Συρίας, που εξελίσσεται δυτικά της Κρήτης, έστειλαν οι επιστήμονες που συμμετείχαν στην ημερίδα για το περιβάλλον που διοργανώθηκε προχθές στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου (Ιδρυμα “Αγία Σοφία”), στο πλαίσιο του 4ου Θερινού Σχολείου για την Περιβαλλοντική Δημοσιογραφία, το οποίο θα διαρκέσει έως την 1η Αυγούστου. Οι ομιλητές τόνισαν ότι η φύση είναι άμεσα συνδεδεμένη με το μέλλον του ανθρώπου, που όμως στον βωμό της κερδοφορίας την καταστρέφει ολοένα και περισσότερο, αναφερόμενοι στην κλιματική αλλαγή, σε θαλάσσια ατυχήματα με πυρηνικά και τοξικά απόβλητα κ.ά. Παράλληλα ζήτησαν να σταματήσει τώρα η διαδικασία της υδρόλυσης των χημικών της Συρίας στην επιβαρυμένη θάλασσα της Μεσογείου, να γίνει χρήση μιας άλλης τεχνολογίας, όπως η καύση σε μονάδα εδάφους και να επιτραπεί η πρόσβαση στο “Cape Ray” σε δύο επιστήμονες από την Ελλάδα και την Ιταλία για να έχουν εποπτεία της διαδικασίας.
ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ ΦΙΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Στην κλιματική αλλαγή που οφείλεται σε ανθρωπογενείς παράγοντες και στις συνέπειες στο περιβάλλον και στην υγεία αναφέρθηκε ο πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Γ. Φίλης κατά τη διάρκεια της ομιλίας του με θέμα “Μια ιστορία ενέργειας ή πώς να γίνουμε πλούσιοι βρωμίζοντας το σπίτι μας”. Ο κ. Φίλης καυτηρίασε απόψεις που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας και υποστηρίζουν πως η Κρήτη δεν κινδυνεύει από την κλιματική αλλαγή. «Είναι σαν να λέμε πως ο “Τιτανικός” βουλιάζει, αλλά η καμπίνα μου είναι υδατοστεγής», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου και πρόσθεσε: «Η κλιματική αλλαγή οφείλεται σε ανθρωπογενείς λόγους και αυτό έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά εδώ και χρόνια, δεν πρόκειται απλώς για μια φυσική, νομοτελειακή διαδικασία». Παράλληλα υπογράμισε τη λήψη δραστικών μέτρων για την αποφυγή περιβαλλοντικών ακροτήτων στο μέλλον. «Η ανάπτυξη που επικαλούνται οι κυβερνήσεις δεν είναι βιώσιμη», επεσήμανε ο κ. Φίλης και ανέφερε χαρακτηριστικά ότι από το 1769 η εκπομπή του διοξειδίου του άνθρακα αυξήθηκε κατά 600 φορές. Ετησίως εκπέμπονται 9 δισ. τόνοι άνθρακα που διοχετεύονται στην ατμόσφαιρα και συντελούν στη μεταβολή του κλίματος. Ο πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης τάχθηκε υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που, όπως είπε, επαρκούν για να αντικαταστήσουν όλες τις ενεργειακές μας επιδόσεις, τη χρήση ηλεκτρικών, υβριδικών οχημάτων κ.ά. «Δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις περιβαλλοντικά προβλήματα με οικονομίστικη βάση, δηλαδή με όρους οικονομίας», κατέληξε ο κ. Φίλης.
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΕΣ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ
Στη ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Μεσογείου από πυρηνικά και τοξικά απόβλητα και στις καταστροφικές επιπτώσεις ενός πιθανού ατυχήματος κατά την υδρόλυση των χημικών της Συρίας αναφέρθηκε ο καθηγητής, Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης, κ. Ε. Γιδαράκος. Οπως ανέφερε ο κ. Γιδαράκος, η Μεσόγειος χαρακτηρίζεται από ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα και περιοχές με πλούσια θαλάσσια βιοποικιλότητα, ενώ τα νερά της ανανεώνονται κάθε 80 χρόνια. Για το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας τόνισε ότι είναι ένα από τα πιο σύγχρονα και μεγαλύτερα στον κόσμο. Περιλαμβάνει 300 βαλλιστικά βλήματα εδάφους με χημικές κεφαλές, ρουκέτες, βόμβες και βλήματα πυροβολικού που περιέχουν “πρόδρομες” χημικές ουσίες, οι οποίες κατά την εκτόξευσή τους αναμιγνύονται συνθέτοντας το τελικό υλικό. Οι πρόδρομες χημικές ενώσεις είναι πρώτες ύλες στην παραγωγή διαφόρων νευροτοξικών ή καυστικών χημικών παραγόντων, ενώσεις υδροφθορίου ή φθορανίου, δηλητηριώδες και τοξικό αέριο. Ο ανεπίσημος εξοπλισμός, ωστόσο, περιλαμβάνει: 1.250 τόνους χημικών όπλων στα οποία περιλαμβάνονται τα δηλητηριώδη και τοξικά αέρια “Σαρίν” και το “αέριο μουστάρδας”. Επίσης 1.230 τόνους πρόδρομων χημικών ενώσεων, που είχαν αποθηκευτεί και προορίζονταν για τη σύνθεση του τελικού προϊόντος. Μιλώντας για τους κινδύνους λειτουργίας της πιλοτικής μονάδας υδρόλυσης των χημικών όπλων, ο κ. Γιδαράκος επεσήμανε τον τρόπο εισαγωγής και προσαρμογής των χημικών όπλων και των “πρόδρομων” ενώσεων στο σύστημα υδρόλυσης. Οπως εξήγησε, για τον σκοπό αυτό πρέπει να μετακινούνται σε συνεχή κλίμακα στο πλοίο και αρκετά δοχεία να αδειάζουν στον αντιδραστήρα χειρωνακτικά, ενέργεια που από μόνη της εγκυμονεί κινδύνους. Επίσης λαμβάνοντας υπόψη ότι όλο το εγχείρημα εξελίσσεται σε έναν ασταθή θαλάσσιο χώρο με προσαρμογή και ανάπτυξη της διαδικασίας σε τρία επίπεδα, αυτό δημιουργεί προβλήματα και ανησυχία. Μέχρι πρόσφατα ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Οπλων αναφέρει την εξουδετέρωση: 20 μετρικών τόνων αερίων τύπου “μουστάρδας”, 560 μετρικών τόνων “πρόδρομων” ουσιών των χημικών αντιδραστήρων και 100 μετρικών τόνων με ουσίες παραγωγής νευροτοξικού αερίου. Ωστόσο, ο καθηγητής κ. Γιδαράκος υπογράμμισε ότι η διεργασία υδρόλυσης παράγει επικίνδυνα απόβλητα και όγκους 5 – 19 φορές του όγκου του χημικού όπλου που καταστρέφεται, ενώ η διεργασία υδρόλυσης των 20 τόνων αερίου “μουστάρδας” παράγει περίπου 300 μετρικούς τόνους αποβλήτων.
ΝΕΕΣ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΕΣ
Ο κ. Γιδαράκος αναφερόμενος στα νεότερα δεδομένα για την καταστροφή του χημικού οπλοστασίου της Συρίας τόνισε ότι στις 7 Ιουλίου ο γενικός γραμματέας του Ο.Η.Ε. κοινοποίησε στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ότι έχουν βρεθεί καινούργιοι κύλινδροι στη Συρία οι οποίοι περιέχουν SARIN! Μάλιστα «η καταστροφή αυτών των κυλίνδρων παραμένει ασαφής όπως και η οποιαδήποτε πιθανή σχέση με το θανάσιμο χτύπημα με όπλα SARIN σε ένα προάστιο της Δαμασκού». Ετσι σε κάθε περίπτωση προκύπτουν συνολικά νέες αμφιβολίες για το κατά πόσο το χημικό οπλοστάσιο μεταφέρθηκε εκτός Συρίας. Ο ίδιος έθεσε το ερώτημα γιατί μονιμοποιείται μια τέτοια διαδικασία καταστροφής χημικών όπλων στην επιβαρυμένη κλειστή θάλασσα της Μεσογείου και γιατί δεν προκρίθηκε η λύση εξουδετέρωσης σε μια σταθερή μονάδα της Ε.Ε. με τη μέθοδο της αποτέφρωσης; Παράλληλα τόνισε ότι αυτήν τη στιγμή η μεγαλύτερη θαλάσσια ρύπανση στην Ελλάδα εντοπίζεται στη θάλασσα της Καλντέρας στη Σαντορίνη από το ναυάγιο του “Sea Diamond”, όπου, σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις, οι ποσότητες καδμίου είναι 400 φορές πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια του Π.Ο.Υ., έχοντας ανιχνευθεί στα ιζήματα ακόμη και στα ίδια τα ψάρια. Συνεπώς χαρακτήρισε άκρως επικίνδυνη την πραγματοποίηση μιας τέτοιας πειραματικής μεθόδου εξουδετέρωσης των χημικών όπλων εν πλω στη θάλασσα, δυτικά της Κρήτης.
ΤΟ ΣΠΑΝΙΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Την αναγκαιότητα διαφύλαξης της βιοποικιλότητας και των προστατευόμενων περιοχών της Κρήτης επεσήμανε ο ερευνητής, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, πρόεδρος Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς, Πέτρος Λυμπεράκης, τονίζοντας ότι ένα οποιοδήποτε ατύχημα, κατά την εξουδετέρωση των χημικών όπλων, θα επιφέρει διαταραχή στο περιβαλλοντικό σύστημα του νησιού. «Το μεγάλο θέμα είναι πως επειδή η όλη επιχείρηση γίνεται υπό ένα καθεστώς απόλυτης αδιαφάνειας, δεν μπορούμε να μάθουμε εάν θα γίνει ή όχι κάποιο ατύχημα. Αν υπήρχε μια στοιχειώδης ενημέρωση του κόσμου και παρατηρητές από την Ελλάδα που θα επιβλέπουν τη διαδικασία, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Γι’ αυτό και ένα από τα βασικά αιτήματα είναι να αρθεί το πέπλο αδιαφάνειας που υπάρχει γύρω από το θέμα: γιατί κάνανε όλες αυτές τις επιλογές, ποιος τις αποφάσισε και ποιος έχει την ευθύνη για ένα πιθανό ατύχημα;», ανέφερε. «Η Κρήτη βρίσκεται σε έναν χώρο με διαρκή και έντονη αλλαγή: από το επίπεδο γεωλογίας με αυτό το μοναδικό, πολύπλοκο ανάγλυφο μέχρι τη σχέση και τις επιρροές που έχει από τις τρεις ηπείρους που την περιβάλλουν, της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Αυτή η μεγάλη βιοποικιλότητα είναι που τη διαφοροποιεί και την κάνει μοναδική. Και αυτό πρέπει να προστατεύσουμε, να διαφυλάξουμε με κάθε τρόπο», τόνισε ο κ. Λυμπεράκης. ΕΝΕΡΓΕΙΑ Μια παρουσίαση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και των δυνατοτήτων αξιοποίησής τους στη χώρα μας έκανε ο λέκτορας του Α.Τ.Ε.Ι. Κρήτης κ. Γιάννης Βουρδουμπάς. Η ηλιακή ενέργεια, η βιομάζα, η ενέργεια από τον άνεμο, τα κύματα, η γεωθερμική ενέργεια ήταν το αντικείμενο της εισήγησης. Ακολούθησε συζήτηση με ερωτήσεις και τοποθετήσεις από μεριάς των συμμετεχόντων και του εισηγητή.
ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Το Περιβάλλον και η Οικονομική Ανάπτυξη ήταν το θέμα της εισήγησης του κ. Νίκου Λέανδρου, καθηγητή του Τμήματος Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού του Πάντειου Πανεπιστημίου. Αρχικά ο κ. Λέανδρος αναφέρθηκε στην αρχή της βιωσιμότητας που βάζει κάποια όρια στην οικονομική μεγέθυνση, στον στόχο της προσέγγισης μιας διαφορετικής ανάπτυξης, της «ανθρώπινης ανάπτυξης», που αποτελεί το αντίθετο της νεοφιλελεύθερης προσέγγισης στην οικονομία και στην κοινωνία κ.ά. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στις συνθήκες και στα συνέδρια που έγινε μια προσπάθεια να προωθηθεί η βιώσιμη ανάπτυξη (διακήρυξη Ρίο, Ατζέντα 21 κ.ά.), ενώ στον επίλογό του επεσήμανε πως «άμεσα μπορούμε να ξεκινήσουμε με τη διαμόρφωση προγραμμάτων βιώσιμης ανάπτυξης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο που θα στηρίζονται στα ιδιαίτερα προϊόντα κάθε τόπου, στις φυσικές ομορφιές και στον πολιτισμό (παλαιότερο και σύγχρονο), ενώ θα προστατεύουν το περιβάλλον από την υπερεκμετάλλευση θέτοντας όρια και αυστηρές προδιαγραφές. Ταυτόχρονα θα αξιοποιούν τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και θα στηρίζονται στην εκπαίδευση και σε ένα υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό». Ο τοπικός Τύπος έχει μέλλον «Ο τοπικός Τύπος έχει μέλλον, εάν πραγματικά ακούει τους αναγνώστες του, εάν υπάρχει αλληλεπίδραση με αυτούς», επεσήμανε ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοσιογραφίας (European Journalism Center) Wilfried Ruetten, ο οποίος μίλησε για την τρέχουσα κατάσταση στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ανά την Ευρώπη. Ο κ. Ruetten χαρακτήρισε προβληματικές τις συνθήκες που αντιμετωπίζει σήμερα το σύνολο των ευρωπαϊκών παραδοσιακών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Οπως εξήγησε «παρά το γεγονός ότι κάποτε τα παραδοσιακά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ήταν πολύ ισχυρά και πολλοί δημοσιογράφοι απασχολούνταν σε αυτά, τώρα παρατηρείται το φαινόμενο να μειώνεται η ισχύς κι αυτό οφείλεται στις νέες τεχνολογίες. Ολα δείχνουν πως το ίντερνετ είναι το μέλλον της δημοσιογραφίας καθώς οδηγείται από τις τεχνολογικές εξελίξεις». Ωστόσο, ο ίδιος τόνισε ότι τοπικός Τύπος έχει μέλλον, εάν «πραγματικά ακούει τους αναγνώστες του, εάν πραγματικα υπάρχει αλληλεπίδραση. Οχι απλώς να ενημερώνουν το κοινό, αλλά να το ακούνε πρώτα». Μάλιστα ο κ. Ruetten εξέφρασε το ενδιαφέρον του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοσιογραφίας για μια πιο συστηματική συνεργασία με το Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου. «Προς αυτήν την κατεύθυνση κοιτάμε και αυτό επιζητούμε γενικότερα», ανέφερε. Μιλώντας για το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσιογραφίας επεσήμανε πως έχει συμπληρώσει είκοσι χρόνια λειτουργίας με εμπειρία στην κατάρτιση δημοσιογράφων, κυρίως σε θέματα που αφορούν την Ε.Ε., την έρευνα, τη δικτύωση δημοσιογράφων, το διαδίκτυο κ.ά. Παράλληλα αναφέρθηκε σε δύο νέα πρότζεκτ που αναπτύσσει αυτό το διάστημα το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσιογραφίας: ένα εγχειρίδιο επαλήθευσης διεθνών πληροφοριών που βρίσκουμε στο ίντερνετ και κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το facebook και το twitter. Πρόκειται, όπως είπε, για μια εργαλειοθήκη με συγκεκριμένους κανόνες για το πώς μπορούμε να διασταυρώνουμε τις πληροφορίες. «Και είμαστε πολύ περήφανοι διότι έγινε με πάρα πολύ μικρό προϋπολογισμό, ενώ συναντά μεγάλη επιτυχία στους τρεις μήνες που έχει κυκλοφορήσει. Αυτό το εγχειρίδιο, όπως κι ένα ακόμη εγχειρίδιο δεδομένων δημοσιογραφίας, μπορεί κάποιος να τα “κατεβάσει” εάν επισκεφθεί την ηλεκτρονική διεύθυνση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοσιογραφίας, αρκεί να υπάρχει αναφορά στο Κέντρο, διότι πιστεύουμε ότι η γνώση πρέπει να μοιράζεται», σημείωσε. Μέχρι σήμερα για το πρότζεκτ στη δημοσιογραφία των δεδομένων συμμετείχαν 20.000 περίπου άτομα από την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική, τις Η.Π.Α. Πρόκειται για το δεύτερο πρότζεκτ που αναπτύσσει με επιτυχία το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσιογραφίας μέσω on line σεμιναρίων στο διαδίκτυο.
