Μια σύμβαση επαμφοτερίζουσα

Μετά την πρόσφατη ελληνογαλλική Συμφωνία, ήρθε και η Ελληνοαμερικάνικη Συμφωνία, Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας. Στα επίσημα έγγραφα αναφέρεται με το αρτικόλεξο M.D.C.A. (Mutual Defence Cooperation Agreement).
Υπεγράφη στην Ουάσιγκτον από τους ομολόγους ΥΠΕΞ των δύο χωρών Δένδια και Μπλίνκεν. Σε κάθε συμφωνία ο εκάστοτε συμβαλλόμενος προσπαθεί να εξασφαλίσει τα εθνικά συμφέροντα της χώρας του. Συνήθως συνάπτονται συμφωνίες υπό προϋποθέσεις. Αν είναι επαμφοτερίζουσες δεν ισχύουν καθόλου και ωφελημένος βγαίνει ο ισχυρότερος. Η συμφωνία αποτελεί επέκταση της υπάρχουσας, έχει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια και εφαρμογή, σε νέες γεωγραφικές περιφέρειες. Σ’ αυτήν επισυνάπτεται επικαιροποιημένο παράρτημα και επιστολή του Μπλίνκεν, που είναι ερευνητέον, αν πρόκειται “περί νομικού δεσμευτικού κειμένου”. Θεωρείται για πολλούς ένα σημαντικό κείμενο. Θέτει τους όρους του διπλωματικού παιχνιδιού για τα επόμενα χρόνια στην ευρύτερη περιοχή από τα Βαλκάνια ως την Αν. Μεσόγειο. Οι ΗΠΑ επανέρχονται σ’ αυτό το χώρο μέχρι τη Μέση Ανατολή μέσω των συμμάχων τους. Αναδεικνύουν τη χώρα μας ως μια περιφερειακή δύναμη σταθερότητας, στέλνοντας έτσι ένα μήνυμα προς την Άγκυρα.
Θα ισχύει για 5 χρόνια και στη συνέχεια μπορεί να επεκταθεί επ’ αόριστον, εκτός αν στα 5 χρόνια από την υπογραφή της καταγγελθεί εξ’ ενός εκ των συμβαλλομένων. Εδώ στηρίζεται η αντιπολίτευση, που έδωσε αρνητική ψήφο στη βουλή και υποσχέθηκε ότι όταν έρθει στην εξουσία, θα την επανεξετάσει. Οι Αμερικανοί ζήτησαν διετές χρονικό περιθώριο από την ημερομηνία καταγγελίας για να προετοιμασθούν καταλλήλως.
Η επέκταση της Συμφωνίας συνίσταται εκτός από τη Σούδα της Κρήτης και το στρατόπεδο “Γιαννούλη” στην Αλεξανδρούπολη και στην παραχώρηση διευκολύνσεων στο στρατόπεδο “Γεωργούλη” στη Λάρισα και στη βάση Αεροπορίας Στρατού στο “Στεφανοβίκειο”. Οι ΗΠΑ απέρριψαν την επέκταση της M.D.C.A. σε άλλες τοποθεσίες όπως το “Πετροχώρι” Ξάνθης και τη Σκύρο, προβάλλοντας φόβους για το ενδεχόμενο να προκληθούν εντάσεις με την Άγκυρα.
Ο Μπλίνκεν τοποθετήθηκε για τη συμφωνία, ότι θα επιτρέπει σε αμερικανικά στρατεύματα, να επιχειρούν από περισσότερες τοποθεσίες, απ’ όσες στο παρελθόν. Θα πραγματοποιούν ασκήσεις τόσο στην ηπειρωτική χώρα, όσο και σε νησιά, χωρίς να κατονομάζονται. Στην επιστολή του υπάρχει η φράση: «Οι Αμερικανοί θα περιφρουρούν και θα προστατεύουν τα κυριαρχικά δικαιώματα, την εδαφική ακεραιότητα σε ένοπλη επίθεση, ή σε απειλή επίθεσης». Εννοείται αμοιβαία δέσμευση σεβασμού της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδος, βάσει του Δ. Δικαίου της θάλασσας.
Σημειωτέον ότι το δίκαιο της θάλασσας οι ΗΠΑ, όπως και η Τουρκία, δεν το έχουν υπογράψει. Στην επιστολή αναφέρεται η εφαρμογή των κυριαρχικών δικαιωμάτων υπέρ της Ελλάδος. Πώς θα υπερασπιστούν αυτό το Δίακιο, αφού δεν το αναγνωρίζουν; Δεν είναι σχήμα οξύμωρο; Θα το δούμε στην πράξη.
Πάντως οι Αμερικανοί μπορεί να δεσμεύονται συμβολικώς, όμως επιδιώκουν, να μην θέλουν την εμπλοκή τους και να αποστασιοποιούνται. Έχουμε το προηγούμενο το ’74 με το Κυπριακό και το ’96 με τα Ίμια. Να μην αυταπατώμαστε και να μην υπολογίζουμε στο αφήγημα των “προστάτιδων Δυνάμεων”. Καλές οι συμφωνίες αλλά υπάρχουν και τα “ψιλά γράμματα” που οι διπλωματικοί παράγοντες δεν πρέπει να τα παραβλέπουν.