Σήµερα, 6 Αυγούστου, συµπληρώνονται από την τραγική εκείνη µέρα που οι ΗΠΑ ρίξανε την πρώτη ατοµοβόµβα στη Χιροσίµα, επαναλαµβάνοντας την αποτρόπαιη ενέργειά τους τρεις µέρες µετά και στο Ναγκασάκι, µακελεύοντας «εν ψυχρώ» χιλιάδες άµαχο πληθυσµό στην Ιαπωνία.
Μ’ αυτή την απάνθρωπη και εγκληµατική ενέργεια – που έµεινε ατιµώρητη, µα άφησε για πάντα υπόδικες τις ΗΠΑ στη συνείδηση των λαών – άνοιξε η αυλαία της επιστηµονικοτεχνικής «προόδου» για ν’ αποκαλυφθεί το µεγαλειώδες επίτευγµα του ανθρώπινου µυαλού, η διάσπαση του ατόµου, που θεωρητικά είχε ανακαλυφθεί το 1938 από τους Οττο Χαν και Φ. Στράσµαν (Γερµανία), την Ειρήνη Κιουρί και το Μ. Σάβιτς (Γαλλία), τους Λίζα Μάιντερ και Ο. Φρις (∆ανία) µε βάση τις θεωρίες του Αλ. Αϊνστάιν. ∆εν ξέρουµε αν η ιστορία συγχωρέσει στους επιστήµονες (Λέο Ζίλαρντ, Φέρµι, Βίγνερ, Αϊνστάιν) το γεγονός ότι θέλησαν να παρουσιάσουν αυτό το επίτευγµά τους, δηλαδή τη «σχάση του ουρανίου», επειδή χρησιµοποιήθηκε από τους ιµπεριαλιστές για την παραγωγή µιας βόµβας που η καταστρεπτική της δύναµη θα ξεπερνούσε εκατοµµύρια φορές τη δύναµη των συνηθισµένων, µε µια τόσο «πένθιµη Ουβερτούρα». Εκείνο όµως που ξέρουµε είναι πως στην υπόθεση της «διάσπασης του ατόµου» το σηµαντικό δεν ήταν η «ατοµική βόµβα», αλλά η «ατοµική ενέργεια». Κι αυτό γιατί οι επιστήµονες µε τη διάσπαση του ατόµου ουρανίου οδηγήθηκαν να βρούνε το µυστικό για την επίλυση του προβλήµατος της πιθανής εξάντλησης των κλασικών πηγών ενέργειας και συµβάλανε στην ανάπτυξη της πυραυλικής, στη διερεύνηση του διαστήµατος, στην εκτόξευση των «Σπούτνικ» και στην αποστολή στο διάστηµα του πρώτου αστροναύτη, του Σοβιετικού συνταγµατάρχη Γιούρι Γκαγκάριν. Παράλληλα, πέτυχαν να ανοίξει ο δρόµος να προωθηθούν µια σειρά άλλες σχετικές επιστήµες και να χρησιµοποιηθεί η «ατοµική ενέργεια» για την άµεση ή έµµεση εξυπηρέτηση των αναγκών της κοινωνικής πρακτικής. Ακόµα ορισµένοι µελετητές άρχισαν να προδιαγράφουν τη σηµαντική επίδραση της ατοµικής ενέργειας στην εξελικτική πορεία της ανθρωπότητας. Εξαιτίας µάλιστα αυτής της ανακάλυψης που θεωρήθηκε από τις σπουδαιότερες επιστηµονικές και τεχνολογικές προόδους, η εποχή µας χαρακτηρίστηκε σαν «ατοµική εποχή».
∆εκέµβριος 1941: Ο Πρόεδρος Ρούσβελτ θέτει σε εφαρµογή το λεγόµενο Manhattan Project για την κατασκευή της ατοµικής βόµβας.
19 Αυγούστου 1943: Οι ηγέτες των ΗΠΑ και του Ηνωµένου Βασιλείου συµφωνούν στο Κεµπέκ ότι κανένα από τα δυό κράτη δεν θα χρησιµοποιούσε την βόµβα εις βάρος τρίτης χώρας χωρίς την συναίνεση του άλλου.
1 Μαΐου 1945: Η µικτή επιτροπή στρατιωτικών και πολιτικών αξιωµατούχων, την οποία διόρισε ο Πρόεδρος Τρούµαν για να επιληφθεί του ζητήµατος της ατοµικής βόµβας συνεδριάζει επισήµως για πρώτη φορά. Σε αυτή τη συνεδρίαση διατυπώνεται η άποψη ότι στόχος πρέπει να είναι κάποιο σηµαντικό στρατιωτικό κέντρο το οποίο να περιβάλλεται όµως από εργατικές κατοικίες, έτσι ώστε να επιτευχθεί ο µέγιστος δυνατός ψυχολογικός αντίκτυπος.
Ιούνιος 1945: Ο υπουργός Στρατιωτικών Χένρυ Στίµσον έχει συνεργασία µε τον Πρόεδρο Τρούµαν, κατά την οποία του εκφράζει µε περισσό κυνισµό την ανησυχία του ότι αν η κατασκευή της βόµβας καθυστερήσει περαιτέρω, οι συµβατικοί βοµβαρδισµοί θα έχουν ισοπεδώσει σε τέτοιο βαθµό την Ιαπωνία που το νέο όπλο δεν θα διαθέτει κατάλληλο πεδίο για να επιδείξει την ισχύ του.
4 Ιουλίου 1945: Ο αρχιστράτηγος Χένρυ Γουίλσον δηλώνει ενώπιον της Επιτροπής Κοινής Πολιτικής (οργάνου στο οποίο συµµετείχαν εκπρόσωποι των ΗΠΑ, του Καναδά και του Ηνωµένου Βασιλείου) ότι η βρετανική κυβέρνηση συναινεί στη χρήση της ατοµικής βόµβας εις βάρος της Ιαπωνίας
Στις 16 Ιουλίου του 1945, σε µια έρηµο της πολιτείας Νέο Μεξικό έγινε η πρώτη πετυχηµένη δοκιµαστική ατοµική έκρηξη. Η ατοµική βόµβα ήταν ήδη γεγονός. Την εποµένη, τα νέα ταξίδεψαν στο Πότσδαµ, όπου άρχιζε η διάσκεψη των τριών ηγετών της αντιφασιστικής συµµαχίας κι ο Τρούµαν µε τον Τσόρτσιλ τα πληροφορήθηκαν µε ξεχωριστή ικανοποίηση. Τώρα πια, είχαν στα χέρια τους ένα χαρτί, µε το οποίο µπορούσαν να εκβιάσουν την εικόνα του µεταπολεµικού κόσµου που επιθυµούσαν. Έτσι, αποφάσισαν να ενηµερώσουν τον Στάλιν, µε σκοπό να διακριβώσουν την αντίδρασή του, αλλά και να απευθύνουν µια σαφή προειδοποίηση προς την ΕΣΣ∆, σχετικά µε τις προθέσεις τους.
∆ε χωράει αµφιβολία πως ο Σοβιετικός ηγέτης κατανοούσε πλήρως τη σηµασία της ατοµικής βόµβας και τη δραµατική αλλαγή που έφερε στο διεθνή συσχετισµό δυνάµεων η κατοχή από τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό και έκανε λόγο για επιτάχυνση στις εργασίες, ώστε και η ΕΣΣ∆ να αποκτήσει γρήγορα αυτό το όπλο. Το πόσο δραµατικά άλλαζε ο συσχετισµός σε βάρος της ΕΣΣ∆ και του διεθνούς επαναστατικού κινήµατος, όχι µόνο ο Στάλιν, αλλά και ολόκληρη η ανθρωπότητα είχαν την ευκαιρία να το κατανοήσουν µε τη χρήση του ατοµικού όπλου στη Χιροσίµα. Μάλιστα, τρεις µέρες αργότερα, οι Αµερικανοί έριξαν µια δεύτερη ατοµική βόµβα στο Ναγκασάκι, προκαλώντας πρωτοφανή καταστροφή µε χιλιάδες νεκρούς και τραυµατίες3. Επρόκειτο για ένα δεύτερο – εξίσου φρικιαστικό µε το πρώτο – έγκληµα κατά της ανθρωπότητας, που όµοιό του δεν έχει πραγµατοποιηθεί. Στόχος δεν ήταν ο πόλεµος, αλλά ο µεταπολεµικός κόσµος, όπως ήδη σηµειώσαµε. Άλλωστε, το επιβεβαιώνει και ο Τσόρτσιλ, ο οποίος γράφει στα αποµνηµονεύµατά του4: «Θα ήταν λάθος να πιστέψωµε ότι η τύχη της Ιαπωνίας ερρυθµίσθη από την ατοµική βόµβα. Η ήττα της ήτο βεβαία πριν ριφθή η πρώτη βόµβα». Περισσότερα σχόλια επί του θέµατος περιττεύουν. Ο αναγνώστης µπορεί να βγάλει τα συµπεράσµατά του.
Το πρωί της 6ης Αυγούστου του 1945 το αµερικάνικο βοµβαρδιστικό «Enola Gay» εξαπέλυσε εναντίον της Χιροσίµα την πρώτη πυρηνική βόµβα ουρανίου, το «Little Boy» (Μικρό Αγόρι), σκοτώνοντας ακαριαία 110.000 ανθρώπους. Τρεις µέρες αργότερα, στις 9 Αυγούστου, εξαπολύθηκε πάνω από το νησί Ναγκασάκι άλλη µία ατοµική βόµβα, πλουτωνίου, µε το όνοµα «Fat Man» (Χοντρός Αντρας), η οποία σκότωσε αµέσως 70.000 ανθρώπους. Ο συνολικός αριθµός των εκατοντάδων χιλιάδων νεκρών δεν έχει υπολογιστεί ακριβώς. Οι εικόνες φρίκης από τις δύο πόλεις µαρτυρούν την ιµπεριαλιστική βαρβαρότητα. Ως πρόσχηµα για τη ρίψη των πυρηνικών βοµβών χρησιµοποιήθηκε η «συντόµευση του πολέµου», ωστόσο τα γεγονότα δεν αιτιολογούσαν τον βοµβαρδισµό αυτών των µη στρατιωτικών στόχων: Όταν η κόκκινη σηµαία υψώθηκε στο Ράιχσταγκ, τον Μάη του 1945, η Γερµανία αναγκάστηκε σε συνθηκολόγηση, σηµατοδοτώντας ουσιαστικά το τέλος του πολέµου. Τον Σεπτέµβρη του 1943 είχε συνθηκολογήσει η Ιταλία, και η Ιαπωνία, είχε περικυκλωθεί, ενώ ο στόλος της ήταν κατεστραµµένος. Ο Αµερικανός Πρόεδρος Χ. Τρούµαν, ο οποίος υπέγραψε το έγκληµα στην Χιροσίµα και στο Ναγκασάκι, επικαλέστηκε την επίθεση στο Περλ Χάρµπορ, τους βασανισµούς Αµερικανών αιχµαλώτων και την θεϊκή βούληση. Στην πραγµατικότητα όµως η αποτρόπαια αυτή πράξη που σηµατοδότησε και άνοιξε τον δρόµο για την εκκίνηση του λεγόµενου «Ψυχρού Πολέµου», ήταν µια προσπάθεια εκφοβισµού των λαών που έβγαιναν νικητές από τον πόλεµο. Ήταν µια επίδειξη ισχύος απέναντι στην Σοβιετική Ενωση η οποία είχε αποκτήσει αυξηµένο κύρος στους λαούς για την τεράστια συµβολή της στη συντριβή του ναζισµού και αποτελούσε στήριγµα του ανερχόµενου εργατικού επαναστατικού κινήµατος. Με αυτό τον τρόπο εγκαινιάστηκε το δόγµα του πρώτου πυρηνικού πλήγµατος απέναντι στην ΕΣΣ∆. Σε αυτήν τη βάση οργανώθηκαν τα σχέδια «Broiler» (1946), το οποίο προέβλεπε τον βοµβαρδισµό 24 πόλεων της ΕΣΣ∆, και «Offtackle» του 1949, που περιλάµβανε 104 πόλεις της ΕΣΣ∆. Την ίδια χρονιά, το 1949, δηµιουργήθηκε το Βορειοατλαντικό Σύµφωνο (ΝΑΤΟ) από τα ισχυρότερα ιµπεριαλιστικά κράτη που συνένωσαν τις στρατιωτικές τους δυνάµεις ενάντια στην ΕΣΣ∆.
14 Αυγούστου 1945: Με το µεγαλύτερο µέρος του στόλου και των στρατιωτικών υποδοµών της Ιαπωνίας κατεστραµµένο και ενώ λίγες ηµέρες νωρίτερα η ΕΣΣ∆ έχει κηρύξει τον πόλεµο εναντίον της και σοβιετικά στρατεύµατα έχουν εισβάλει στη Μαντζουρία, οι Ιάπωνες εξαναγκάζονται σε παράδοση. Η τελική συνθηκολόγηση υπογράφηκε στις 2 Σεπτεµβρίου στο αµερικανικό θωρηκτό Μισούρι.
Τα επόµενα χρόνια ο Χάρυ Τρούµαν θα επικαλεστεί πολλές φορές ως αίτια που οδήγησαν στη ρίψη της ατοµικής βόµβας την επιθετικότητα του ιαπωνικού µιλιταρισµού, ο οποίος απροειδοποίητα και χωρίς να έχει προηγηθεί η τυπική κήρυξη πολέµου επιτέθηκε στο Περλ Χάρµπορ, τη ζωώδη σχεδόν φύση των Ιαπώνων (όπως είχε πει χαρακτηριστικά ο Τρούµαν στον προτεστάντη κληρικό Σάµιουελ Κάβερτ στις 11 Αυγούστου1945 «όταν έχεις να κάνεις µε ένα κτήνος, πρέπει να του συµπεριφέρεσαι σαν κτήνος»), τον περιορισµό των απωλειών σε έµψυχο δυναµικό τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για την Ιαπωνία, καθώς και την επίσπευση της λήξης του πολέµου, όµως θα παραβλέπει στον δηµόσιο λόγο του τις στρατηγικές προεκτάσεις αυτής της ενέργειας. Τα δρακόντεια µέτρα των αµερικανικών δυνάµεων κατοχής, η διατήρηση του αντιδραστικού θεσµού του αυτοκράτορα και η σκληρή καταστολή του εργατικού κινήµατος θα σταθεροποιήσουν το καπιταλιστικό σύστηµα στην Ιαπωνία, ενώ η χρησιµοποίηση της βόµβας θα µεταβάλει αµετάκλητα τις στρατιωτικές και γεωπολιτικές ισορροπίες σε παγκόσµια κλίµακα.
Στις δεκαετίες που πέρασαν ο ιµπεριαλισµός δεν έπαψε ποτέ να δολοφονεί τους λαούς µε πολέµους, µε όπλα µαζικής καταστροφής. Στο Βιετνάµ, στην Γιουγκοσλαβία, στον Ιράκ, στο Αφγανιστάν, σε πολλές περιοχές του κόσµου προκάλεσε τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων µε συµβατικά και µη όπλα. Βόµβες απεµπλουτισµένου ουρανίου, θανατηφόρα χηµικά και βιολογικά όπλα εξαπολύθηκαν ενάντια στους λαούς, προκάλεσαν ανεπανόρθωτες καταστροφές στο περιβάλλον. Η απειλή ενός πυρηνικού πλήγµατος δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει και µάλιστα εντάθηκε τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο των οξυνόµενων ενδοιµπεριαλιστικών ανταγωνισµών
Η πυρηνική απειλή αναµένεται να µεγαλώσει «την δεκαετία που θα έρθει», εκτιµά η ετήσια έκθεση του ∆ιεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλµης (SIPRI).
Γι’ αυτό επανερχόµαστε ακόµα µια φορά στα λόγια του Θουκυδίδη «παν δε το εναντιούµενον τω δυναστεύοντι δήµος ωνόµασται», ΙΣΤΟΡΙΑΙ [6.89.4], δηλαδή «Αυτό που εναντιώνεται στον δυνάστη λέγεται λαός».
Και πόσο αλήθεια προφητικά τα λόγια του Ανδρέα Κάλβου στην έκτη ωδή «Αι Ευχαί» από τη συλλογή «Λυρικά» που τυπώθηκε στο Παρίσι το 1826.
Το χέρι όπου προσφέρετε
ως προστασίας σηµείον
εις ξένον έθνος, έπνιξε
και πνίγει τους λαούς σας,
πάλαι, και ακόµα.
*Ο Σπύρος ∆αράκης είναι πρόεδρος µαρτυρικής ΜΑΛΑΘΥΡΟΥ
Πρώην ∆ήµαρχος Μηθύµνης και µέλος του ∆.Σ του ∆ικτύου Μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδος περιόδου 40΄- 45΄
(ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΑ)
