Εµείς στην Άπτερα, ανήκουµε στη Πανελλήνια Συνοµοσπονδία Επιχειρηµατιών Ενοικιαζοµένων Καταλυµάτων, στη ΣΕΤΚΕ και θα θέλαµε να µοιραστούµε µαζί σας τους προβληµατισµούς µας για το φλέγον θέµα της βιωσιµότητας και της αειφορίας στην Κρήτη, τόσο από την τοπική σκοπιά όσο και από την πανελλαδική σκοπιά της συνοµοσπονδίας της οποίας είµαστε µέλη.
Στο σηµείο που βρισκόµαστε οι βιώσιµες πρακτικές είναι πράγµατι µονόδροµος, αν θέλουµε το περιβάλλον µας να συνεχίζει να στηρίζει την ζωή µας στο παρόν και στο µέλλον. Η βιωσιµότητα αναφέρεται σε ένα πρότυπο παραγωγής το οποίο στοχεύει στο βέλτιστο οικονοµικό αποτέλεσµα για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, µε τη µικρότερη δυνατή δαπάνη πρώτης ύλης και ενέργειας. Ο στόχος της βιωσιµότητας είναι να εκµεταλλευόµαστε τους φυσικούς πόρους µε ρυθµό ίσο και µικρότερο από αυτόν µε τον οποίο ανανεώνονται, ώστε να αποτραπεί η περιβαλλοντική υποβάθµιση. Όλοι αναγνωρίζουµε, νοµίζω, την ανάγκη για βιωσιµότητα και πόσο επείγον είναι να στηρίξουµε το περιβάλλον στην εποχή του ανθρωπόκαινου, στην εποχή που ο ανθρώπινος πολιτισµός έχει εισβάλει σε όλο το µήκος και πλάτος της γης, επηρεάζοντας καταλυτικά τη χλωρίδα και την πανίδα. Εποµένως εµείς στην Άπτερα θεωρούµε πολύ θετικές τις κρατικές κατευθύνσεις µείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώµατος µε τη χρήση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, την ανακύκλωση και το µηδενισµό των εκποµπών βλαβερών αερίων.
Από την άλλη πλευρά, θεωρούµε ότι στη χώρα µας αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχουν γίνει επαρκείς κινήσεις για να εξασφαλίσουν την πολιτικοκοινωνική βιωσιµότητα η οποία σχετίζεται µε τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.
Αυτό το οποίο εννοώ είναι ότι πρέπει, εκτός της περιβαλλοντικής και οικονοµικής βιωσιµότητας, να λάβουµε υπόψη και την πολιτικοκοινωνική βιωσιµότητα που αφορά στη στήριξη των κοινωνικών τάξεων εκείνων που συµβάλουν στην οικονοµική πρόοδο και ανάπτυξη.
Στην Ελλάδα αλλά και σε πολλές άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, η τάξη που έχει ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη και στην κοινωνική συνοχή είναι η µικροµεσαία.
Η µικροµεσαία τάξη βρίσκεται σε καθεστώς διωγµού, πολιορκίας και εξαφάνισης από την κυβέρνηση και το κράτος, τόσο µέσω της εξοντωτικής φορολογίας, της γραφειοκρατίας όσο και της απουσίας οικονοµικής στήριξης. Στην Ελλάδα όµως αν έχουµε τουρισµό αυτό το οφείλουµε σε µεγάλο βαθµό στις µικροµεσαίες επιχειρήσεις που ξεκίνησαν ενοικιαζόµενα δωµάτια και επιπλωµένα διαµερίσµατα τη δεκαετία του 1950 και χάρη στη φιλοξενία τους και στον επαγγελµατισµό τους έκαναν τη χώρα µας γνωστή σε όλο τον κόσµο.
Η κυβέρνηση και το κράτος γενικότερα, δεν έχουν δείξει την έµπρακτη αναγνώριση του δεδοµένου αυτού. Αντίθετα µάλιστα, ό,τι επιδοτήσεις δίνονται αφορούν σε µεγάλα ξενοδοχεία.
Μας επιδοτούν για να ανεβούµε κατηγορία από τρία αστέρια σε τέσσερα και από τέσσερα σε πέντε, λες και πρέπει η Ελλάδα να έχει µόνο πεντάστερα και τετράστερα ξενοδοχεία και καταλύµατα.
Αυτό δηλαδή σηµαίνει ότι δεν υπάρχουν καλά και ποιοτικά ξενοδοχεία και καταλύµατα του ενός αστεριού, των δύο ή των τριών;
Η άγνοια και προχειρότητα που δείχνει η κυβέρνηση στο θέµα αυτό είναι παροιµιώδεις.
Εµείς, για παράδειγµα, στα Χανιά της Κρήτης έχουµε τουρισµό από την Σκανδιναβία κυρίως. Οι άνθρωποι είναι προτεστάντες κι έχουν µια κουλτούρα επάρκειας, φροντίδας, αλληλεγγύης και απλότητας. ∆εν τους αρέσει η επιδεικτική κατανάλωση, ούτε τους αρέσουν τα υπερπολυτελή ξενοδοχεία αλλά εµείς έχουµε βαλθεί να τους αλλαξοπιστήσουµε, διότι τα πεντάστερα ξενοδοχεία αρέσουν σε µας και ειδικά στους αρµόδιους του Υπουργείου Τουρισµού.
Η ποιότητα που συχνά επικαλείται ως παντιέρα το υπουργείο, δεν έχει απαραίτητα σχέση µε την πολυτέλεια.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ
Ως εκ τούτου, αν ενδιαφερόµαστε για την πολιτικοκοινωνική βιωσιµότητα, πρέπει οι φορείς της Κρήτης που συνδέονται µε την κεντρική διοίκηση του κράτους, να στηρίξουν τη µικροµεσαία επιχειρηµατικότητα, µε προγράµµατα επιδοτήσεων στα οποία να µπορούµε να µπούµε και να αναβαθµίσουµε τις επιχειρήσεις µας. Η µικροµεσαία επιχειρηµατικότητα αποδίδει στο κράτος το µεγαλύτερο ποσοστό φόρων και η µικροµεσαία τάξη είναι ο παραγωγικός και κοινωνικός ιστός της Ελλάδας και κινδυνεύει µε εξαφάνιση λόγω των ιδεοληψιών της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα προγράµµατα ΕΣΠΑ ζητούν 1,5-3 ΕΜΕ για να χρηµατοδοτήσουν επιχειρήσεις. Πώς θα χρηµατοδοτηθούν οι οικογενειακές επιχειρήσεις στις οποίες εργάζεται όλη η οικογένεια και δεν υπάρχει καµία ΕΜΕ; Η απαίτηση αυτή εξυπηρετεί τις µεγάλες επιχειρήσεις µόνο. Το ίδιο και για τα προγράµµατα ενεργειακής αναβάθµισης: για να ανεβούν δύο κατηγορίες που απαιτεί το πρόγραµµα, πρέπει να δαπανηθούν πάρα πολλά χρήµατα, κάτι που βγάζει από έξω τις περισσότερες µικροµεσαίες επιχειρήσεις. Τέλος, τα καταλύµατα, επιπλωµένα διαµερίσµατα και ενοικιαζόµενα δωµάτια πληρώνουν ΕΝΦΙΑ σα σπίτια και όχι µε τον πλεονεκτικό τρόπο επί τοις χιλίοις που πληρώνουν οι ξενοδόχοι, κάτι που θεωρούµε ότι συνιστά αθέµιτο ανταγωνισµό και πρέπει να διορθωθεί. Το ίδιο και για τους ναυαγοσώστες. Σύµφωνα µε το άρθρο 46 του νόµου 4688 του 2020, υποχρεούµαστε να έχουµε ναυαγοσώστη ακόµα κι αν έχουµε ρηχή πισίνα, βάθους 1,40 µ. Το κόστος αυτό είναι δυσβάσταχτο για τους µικροµεσαίους επιχειρηµατίες του τουρισµού. Επίσης, καλούµαστε να πληρώνουµε υπέρογκες χρεώσεις σε πολλαπλές εταιρείες πνευµατικών δικαιωµάτων, στα τηλεοπτικά δικαιώµατα, στην Ερατώ, στην Ideal Image, στην Αθηνά, στην ΑΕΠΙ και ούτω καθεξής, αντί να υπάρχει ένας οργανισµός για όλα τα δικαιώµατα µια προσιτή τιµή για όλους.
Βιωσιµότητα σηµαίνει επίσης ενεργειακή δικαιοσύνη. Οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας πρέπει να γίνουν διαθέσιµες σε ευρύτερες πληθυσµιακές οµάδες ώστε να µπορεί η κοινωνία στο σύνολό της να επωφεληθεί από τις τεχνολογικές εξελίξεις στον τοµέα της ενέργειας και όχι µόνο µια χούφτα επιχειρηµατίες που ελέγχουν τους ιδιωτικούς παρόχους ενέργειας. Θα πρέπει επίσης να υπάρξει φορολογική δικαιοσύνη και να µην πληρώνει υπέρογκους φόρους η µεσαία τάξη. Η ενεργειακή και φορολογική δικαιοσύνη είναι επίσης µέρος της βιωσιµότητας και αειφορίας.
ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
Θα ήθελα επίσης να αναφερθώ στις βιώσιµες µεταφορές. Στο Ηράκλειο, το αεροδρόµιο Καστελίου που ετοιµάζεται θα είναι το δεύτερο µεγαλύτερο στη χώρα, µετά το Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο ΒΟΑΚ όσο καλός κι αν γίνει, δε θεωρείται βιώσιµο πρότυπο µεταφοράς ενόψει του µεγάλου αεροδροµίου που ετοιµάζεται. Θα πρέπει να γίνει κι ένα µέσο σταθερής τροχιάς, ένα ηλεκτρικό τρένο να συνδέει το Καστέλι Κισάµου µε τη Σητεία, µε µηδενικό ενεργειακό αποτύπωµα, έτσι ώστε τόσο οι ντόπιοι όσο και οι ξένοι να µη χρειάζεται να οδηγήσουν για να πάνε από το ένα σηµείο της Κρήτης στο άλλο, αλλά να µπορούν να πάνε µε ασφάλεια και ταχύτητα µε τρένο.
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟ∆ΟΣ
Τέλος, µε τη µεγάλη ακρίβεια που υπάρχει στα τρόφιµα ειδικά, η επιβίωση των µικροµεσαίων επιχειρηµατιών είναι ακόµα πιο δύσκολη. Οι έξι µήνες του χρόνου κατά τους οποίους δουλεύουµε δεν επαρκούν για να µας συντηρήσουν όλο το χρόνο. Θα πρέπει στο όνοµα της βιωσιµότητας, η πολιτεία να µεριµνήσει σε συνεργασία µε τον ΕΟΤ, τη Fraport και τα λοιπά αεροδρόµια, να παρέχει κίνητρα για τουρισµό όλο το χρόνο. Όχι απαραίτητα µαζικό τουρισµό, το χειµώνα αλλά περιηγητικό, συνταξιούχους, ψηφιακούς νοµάδες και άλλους.
Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται συντονισµός πολλών παραγόντων, καλή διαφήµιση και µεγαλύτερη προσοχή στις υποδοµές της Κρήτης, στα πεζοδρόµια, στους ποδηλατόδροµους, στα γήπεδα γκολφ και στις υπόλοιπες αθλητικές υποδοµές κλπ., στις παλιές εθνικές οδούς που είναι παρατηµένες στο έλεος της µοίρας τους και στους βιολογικούς καθαρισµούς που πετούν το νερό µετά από τριτοβάθµια επεξεργασία στη θάλασσα αντί να το διαθέτουν για πότισµα.
Είναι γνωστό σε όλες και όλους ότι στην Ελλάδα τα τουριστικά καταλύµατα, επιπλωµένα διαµερίσµατα, ενοικιαζόµενα δωµάτια, βίλες κλπ έχουν ένα µεγάλο ποσοστό της αγοράς που ανέρχεται στο 40%. Το ποσοστό αυτό συµβάλει ουσιαστικά στην τοπική και εθνική οικονοµία και πρέπει γι αυτό να στηριχτεί.
Η στήριξη αυτή πρέπει να στοχεύει στη βιωσιµότητα και να λαµβάνει πολύ σοβαρά υπόψη την πολιτικοκοινωνική βιωσιµότητα και ευηµερία της µικροµεσαίας και µεσαίας επιχειρηµατικής τάξης που είναι ο ιστός της κοινωνίας.
*O δρ Κωνσταντίνος Β. Πρώιµος είναι πρόεδρος της Άπτερας, της Οµοσπονδίας Επιχειρηµατιών Ενοικιαζοµένων Καταλυµάτων Χανίων, επιχειρηµατίας και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήµιο Πατρών
