» Ο καθηγητής Αλ. Στεφανάκης εξηγεί τις προϋποθέσεις για την αξιοποίηση θαλασσινού και υφάλµυρου νερού
Μέρος της λύσης στο εντεινόµενο πρόβληµα της λειψυδρίας µπορεί να αποτελέσει η αφαλάτωση, µε απαραίτητη προϋπόθεση έναν στρατηγικό σχεδιασµό που θα λάβει σοβαρά υπ’ όψη όλους τους παράγοντες του ζητήµατος.
Το ζήτηµα έθεσαν τα «Χανιώτικα νέα», στον επίκουρο καθηγητή της Σχολής Χηµικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης Αλέξανδρο Στεφανάκη, ο οποίος ευθύς εξαρχής ξεκαθάρισε πως «δεν υπάρχει µία µαγική απάντηση στη λειψυδρία, πρέπει να µιλάµε για ένα πλέγµα λύσεων».
Ο ίδιος εξηγεί ότι η αφαλάτωση µπορεί να συµβάλει ουσιαστικά, σίγουρα θα µας απασχολήσει στην Κρήτη, αλλά δεν µπορεί από µόνη της να καλύψει το πρόβληµα.
ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ
Σε σχέση µε την ποιότητα του νερού, ο κ. Στεφανάκης διευκρινίζει ότι το νερό από αφαλάτωση θαλασσινού νερού, συνήθως δεν προορίζεται για άµεση πόση, αλλά καλύπτει άλλες ανάγκες, όπως η άρδευση. Περαιτέρω επεξεργασία του για να γίνει πόσιµο, ανεβάζει ακόµα περισσότερο το κόστος.
ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ
Οι τεχνολογίες που εφαρµόζονται σήµερα στην αφαλάτωση (κυρίως µε µεµβράνες αντίστροφης όσµωσης) αφορούν είτε µικρές µονάδες που µπορούν να εγκατασταθούν σε ξενοδοχεία, είτε πολύ µεγάλες που µπορούν να προσφέρουν νερό σε ολόκληρες πόλεις, όπως τα Χανιά.
Υπάρχουν παράλληλα και νέα πρωτοποριακά συστήµατα για οικιακή χρήση, τα οποία όπως εξηγεί ο κ. Στεφανάκης έχουν αναπτυχθεί από το Πολυτεχνείο Κρήτης. «Έχουµε αναπτύξει ένα µοντέλο µε ηλιακή αφαλάτωση. Σύστηµα που µπορεί να δώσει λύση σε περιοχές όπου ακόµα και το νερό που φτάνει στις βρύσες είναι υφάλµυρο», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο καθηγητής, εξηγεί ότι αφαλάτωση µπορεί να γίνει και από γεωτρήσεις ή πηγές υφάλµυρου νερού, ωστόσο σε βάθος χρόνου αυτό επιδεινώνει το πρόβληµα της λειψυδρίας καθώς η υπεράντληση οδηγεί σε αύξηση της αλατότητας καθώς αυξάνεται µε τον χρόνο η είσοδος θαλασσινού νερού στον υδροφόρο ορίζοντα.
ΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Η µέθοδος όµως της αφαλάτωσης έχει και µειονεκτήµατα, µε πρώτο και κύριο ότι πρόκειται για µια ενεργοβόρα διαδικασία µε υψηλό κόστος λειτουργίας. «Για κάθε κυβικό µέτρο νερού που αφαλατώνεται απαιτούνται 1 µε 1,5 κιλοβατώρες, ενώ µέχρι πριν λίγα χρόνια το κόστος ήταν πενταπλάσιο», σηµειώνει ο κ. Στεφανάκης.
Χαρακτηριστικό όπως λέει στα «Χανιώτικα νέα» είναι το γεγονός ότι οι χώρες του Κόλπου που έχουν επενδύσει πάρα πολύ στην αφαλάτωση, χτίζουν τις µονάδες αυτές δίπλα από εργοστάσια παραγωγής ενέργειας. Αναφορικά µε την αξιοποίηση Ανενεώσιµων Πηγών Ενέργειας για τέτοιες µονάδες, ο κ. Στεφανάκης εξηγεί ότι είναι µεν εφικτό αλλά αφενός απαιτεί σχεδιασµό και σωστή χωροθέτηση για να υπάρχει πρόσβαση στο δίκτυο, αφετέρου υπάρχει πάλι το ζήτηµα των µπαταριών που ανεβάζει το κόστος λειτουργίας και συντήρησης.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ
Ένα πολύ µεγάλο πρόβληµα µε τις αφαλατώσεις είναι το παράγωγός του, η άλµη, η οποία όπως εξηγεί ο Καθηγητής δεν µπορεί να επαναχρησιµοποιηθεί και η κοινή πρακτική είναι να απορρίπτεται στη θάλασσα. Αυτό έχει επίπτωση στην τοπική βιοποικιλότητα, γεγονός που σίγουρα καθιστά απαγορευτική την εγκατάσταση τέτοιων µονάδων σε προστατευόµενες περιοχές Natura ή µε λειβάδια Ποσειδωνίας.
Παράλληλα, οι µονάδες αυτές προκαλούν ηχορύπανση, ενώ όπως σηµειώνει ο κ. Στεφανάκης, θα πρεπει να ληφθεί υπ’ όψη και το πού θα χωροθετηθούν καθώς αφενός αλλάζουν το παραθαλάσσιο τοπίο, αφετέρου περιορίζουν την πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ
Για τον καθηγητή Στεφανάκη, η Κρήτη και η Ελλάδα γενικότερα, πρέπει να εστιάσει σε ένα πλέγµα λύσεων για τη λειψυδρία, µέρος του οποίου θα είναι η αφαλάτωση.
Όπως εξηγεί, προτεραιότητα πρέπει να είναι ειδικά στα Χανιά ο εκσυγχρονισµός και η συντήρηση των δικτύων µας, καθώς σε ορισµένες περιπτώσεις οι απώλειες φτάνουν µέχρι και το 50%! «Αν λύσουµε αυτό το ζήτηµα, θα έχουµε κάνει ένα τεράστιο βήµα για την εξοικονόµηση νερού», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Μεγάλη έµφαση δίνει ο καθηγητής στην αξιοποίηση των λυµάτων από τους βιολογικούς καθαρισµούς. Ο ίδιος, µας εξηγεί: «Στα Χανιά για παράδειγµα, η ∆ΕΥΑΧ επεξεργάζεται τα λύµατα και αυτά καταλήγουν στη θάλασσα. Ξοδεύουµε δηλαδή ενεργειακούς πόρους και χρήµατα και τελικά καταλήγει το νερό αυτό στη θάλασσα. Σε περιοχές όπως τα Χανιά, θα έπρεπε τα παράγωγα από τις µονάδες επεξεργασίας να αξιοποιούνται στις καλλιέργειες. Αυτό είναι τεχνικά εφικτό, σε αντίθεση µε άλλες µονάδες όπως της Ψυτάλειας, όπου προφανώς είναι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο να µεταφέρεις το νερό αυτό από ένα µικρό νησί, εκατοντάδες χιλιόµετρα µακριά σε καλλιέργειες».
Το πρόβληµα όπως εξηγεί ο κ. Στεφανάκης είναι πως αυτά έπρεπε να έχουν προβλεφθεί τα προηγούµενα χρόνια. Χαρακτηριστικά µας λέει, πως στην Ελλάδα το ποσοστό επαναχρησιµοποίησης των νερών από τους Βιολογικούς ανέρχεται µόλις στο 2 µε 3%, ενώ και στην Ευρώπη γενικότερα δεν είναι ιδιαίτερα µεγάλο, φτάνοντας το 10 µε 15% σε συγκεκριµένες χώρες.
ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ
Όπως διαπιστώνεται από τη συζήτηση µε τον κ. Στεφανάκη, το ζητούµενο στα Χανιά και στην Κρήτη γενικότερα, είναι να υπάρξει επιτέλους ένας σοβαρός, στρατηγικός σχεδιασµός, να απευθυνθεί η τοπική αυτοδιοίκηση και η Πολιτεία στην επιστηµονική κοινότητα που διαθέτει τεχνογνωσία και να ληφθούν άµεσα αποφάσεις που θα καθορίσουν το µέλλον της διαχείρισης των υδάτινων πόρων στην Κρήτη.
Το παράδειγµα του Μαλεβιζίου
«Αν δεν είχαµε την αφαλάτωση θα είχαµε τεράστιο πρόβληµα», αναφέρει στα «Χανιώτικα νέα» ο πρόεδρος της ∆ΕΥΑ Μαλεβιζίου Αναστάσιος Λιαδάκης.
Όπως εξηγεί, «εµείς παίρνουµε καθηµερινά 5.000 κυβικά νερού αφαλάτωσης και το ρίχνουµε στις δεξαµενές. Αναµιγνύεται µε το νερό των γεωτρήσεων και λόγω υψηλών ph δεν είναι πόσιµο. Καλύπτει όµως όλες τις άλλες χρήσεις».
Ο κ. Λιαδάκης αναφέρεται και στην αξιοποίηση των πηγών του Αλµυρού ποταµού: «Έχουµε την πηγή του Αλµυρού που τον χειµώνα το νερό είναι υφάλµυρο και µπορεί να δώσει µεγάλες ποσότητες. Αναλογιστείτε ότι κάθε χρόνο καταλήγουν στη θάλασσα εξαιρετικά µεγάλες ποσότητες! Όµως το τελευταίο διάστηµα έχει εκτοξευθεί η αγωγιµότητα του νερού αυτού και δεν µπορούν τα µηχανήµατα να δώσουν τα 5.00 κυβικά. Είµαστε σχεδόν στις 4.500 κυβικά σήµερα. Έχουµε όµως τη δυνατότητα επέκτασης µέχρι και 11.000 κυβικά, είναι κάτι στο οποίο επενδύουµε».
Αναφορικά µε το κόστος της αφαλάτωσης, ο κ. Λιαδάκης εξήγησε πως «αξιοποιήσαµε χρηµατοδοτικά προγράµµατα και σήµερα υπάρχει ένας ανάδοχος που εκµεταλλεύεται τη µονάδα και έχει αναλάβει να τη συντηρεί».
Σε κάθε περίπτωση τονίζει πως «τα πράγµατα µε το νερό στην περιοχή µας είναι εξαιρετικά δύσκολα κι όταν σου εµφανίζεται µια λύση δεν είναι δυνατόν να µην την αξιοποιήσεις».
