7.336 πρόσφυγες και προσφύγισσες έφτασαν το πρώτο εξάμηνο του 2025 στην Κρήτη και τη Γαύδο, σε 129 διαφορετικά περιστατικά. Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από συλλογή και επεξεργασία του RSA – Υποστήριξης προσφύγων στο Αιγαίο, για το διάστημα από 1 Ιανουαρίου έως 30 Ιουνίου 2025.
Ειδικότερα, όπως σημειώνεται «με βάση τα στοιχεία, οι τρεις κύριες εθνικότητες των ανθρώπων που φτάνουν σε Γαύδο και Κρήτη είναι Αίγυπτος (44,7%), Σουδάν (28,3%), Μπαγκλαντές (19%). Ανάμεσα στους νεοαφιχθέντες, υπάρχουν ευάλωτες περιπτώσεις που χρήζουν αυξημένης προστασίας, όπως ασυνόδευτα ανήλικα, οικογένειες με μικρά παιδιά (κυρίως από το Σουδάν) και μόνες γυναίκες.
Παρά την παγίωση της νέας προσφυγικής διαδρομής προς Κρήτη και Γαύδο, όπως υποδείκνυαν ήδη τα στοιχεία του 2024 και επιβεβαιώνουν εκείνα του πρώτου εξαμήνου 2025, και παρά τις προβλέψεις της νομοθεσίας και τις κυβερνητικές υποσχέσεις, δεν υπάρχει καμία κεντρική μέριμνα για την κάλυψη των αναγκών των νεοεισερχομένων.
Οι νεοαφιχθέντες πρόσφυγες/ισσες παραμένουν σε προσωρινούς, άτυπους και ακατάλληλους χώρους στην Κρήτη, αντιμετωπίζοντας απαράδεκτες και αναξιοπρεπείς συνθήκες χωρίς στοιχειώδεις υποδομές. Την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου 2025 (εκτός της περιόδου που παρουσιάζεται στο παρόν κείμενο), ο συνεχιζόμενα αυξημένος αριθμός αφίξεων προσφύγων στην Κρήτη οδήγησε σε σοβαρά περιστατικά: άθλιες συνθήκες προσωρινής διαμονής, με εκατοντάδες ανθρώπους να διαμένουν σε εξωτερικούς χώρους εν μέσω καύσωνα, καθώς και εντάσεις, αναδεικνύοντας ένα ιδιαίτερα τεταμένο κλίμα στο νησί.
Οι αρχές αποτυγχάνουν να εφαρμόσουν τις ρητές προβλέψεις της νομοθεσίας για άμεσες διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης των νεοαφιχθέντων. Στην Κρήτη δεν λειτουργεί αρμόδια υπηρεσία (Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης) ούτε έχει προβλεφθεί κινητό κλιμάκιο για αυτές τις απόλυτα αναγκαίες και επείγουσες διαδικασίες.
Τοπικοί φορείς επισημαίνουν την πλήρη απουσία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, καλώντας το να αναλάβει τις ευθύνες μεταφοράς, σίτισης και μίσθωσης χώρου προσωρινής παραμονής. Το Λιμενικό Σώμα εκφράζει επίσης σοβαρές αντιδράσεις, με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Προσωπικού Λιμενικού Σώματος να παρομοιάζει τη διαχείριση στην Κρήτη με «ακυβέρνητο καράβι» σε πρόσφατη ανακοίνωση της, επισημαίνοντας την αποποίηση ευθυνών από το αρμόδιο Υπουργείο, που αναγκάζει τους λιμενικούς να φέρουν βάρος αρμοδιοτήτων που δεν τους αναλογούν.
Η κυβερνητική απάντηση ήταν η στρατιωτικοποίηση της αντιμετώπισης των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο και χρήζουν προστασίας, με την αποστολή πολεμικών φρεγατών στα θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη για «αποτρεπτικούς» σκοπούς, ενώ δηλώνει ότι εξετάζεται ακόμα και η προσωρινή αναστολή εξέτασης αιτημάτων ασύλου. Υπενθυμίζουμε ότι οι άτυπες αναγκαστικές επιστροφές πολιτών τρίτων χωρών είναι απολύτως παράνομες βάσει διεθνούς, ευρωπαϊκού και εθνικού δικαίου, με τις πρακτικές των επαναπροωθήσεων (pushbacks) να έχουν ήδη οδηγήσει σε καταδίκες της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ. Η μόνη νόμιμη ενέργεια που μπορούν να αναλάβουν οι αρχές είναι η διάσωση ατόμων σε κίνδυνο στη θάλασσα και η πρόσβαση στο δικαίωμα στο άσυλο με βάση τις ατομικές τους περιστάσεις, και όχι η παρεμπόδισή τους.
Η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) καλεί τις αρμόδιες αρχές να διασφαλίσουν:
Τη διάσωση των ατόμων που κινδυνεύουν στα θαλάσσια σύνορα της και στην ελληνική ζώνη έρευνας και διάσωσης (SAR) με την εξασφάλιση των κατάλληλων μέσων.
Την εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας για τις διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης σε αξιοπρεπείς συνθήκες.
Επαρκείς υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και διερμηνείας.
Για την επεξεργασία των στοιχείων, έχουμε συλλέξει τα περιστατικά που έχουν συμβεί στην περιοχή το πρώτο εξάμηνο του 2025, διασταυρώνοντας τα στοιχεία από τις επίσημες ανακοινώσεις του Λιμενικού (επιβεβαίωση όλων των περιστατικών), ανακοινώσεις τοπικών αρχών και δημοσιεύσεις σε τοπικά και πανελλαδικά ΜΜΕ. Η πλήρης δημοσίευση περιλαμβάνει αναλυτικά γραφήματα με τις αφίξεις ανά μέρος εντοπισμού και μήνα, τον αριθμό περιστατικών και τις εθνικότητες των νεοαφιχθέντων».
Kείμενο και γραφήματα: https://rsaegean.org/el/kriti-gavdos-7-336-afixeis-prosfygon-a-eksam-2025/
Βασικά στοιχεία σε γραφήματα: https://cloud.rsaegean.org/index.php/s/j3PAN5c3DrdysMY
