» Γαλλική ερευνητική οµάδα αναµένει αύξηση από 263 (2015) σε 1.200 εκατ. τόνους στη θάλασσα
Η περιβαλλοντική ρύπανση συνεχίζεται µε γοργούς ρυθµούς, παρά το γεγονός ότι και µέτρα λαµβάνονται και κατευθυντήριες οδηγίες αποφυγής της αλλά και νοµοθεσία που περιορίζει την ανθρώπινη ανεξέλεγκτη δραστηριότητα επιβάλλεται αφενός στα κράτη -µέλη της ΕΕ (κοινοτική νοµοθεσία και ενσωµάτωσή της στην εθνική) και αφετέρου σε πολλές άλλες περιοχές του κόσµου, εξαιρώντας βέβαια τους µεγάλους ρυπαντές όπως Κίνα, Ρωσία, ΗΠΑ αλλά και άλλες χώρες.
Τα µικροπλαστικά και η ανεξέλεγκτη απόρριψή τους στους ωκεανούς επηρεάζουν δραµατικά την θαλάσσια ζωή, µε ότι αυτό µπορεί να σηµάνει για την διατήρησή της σε ένα ανεκτό επίπεδο.
Στην στεριά, από την άλλη, τα απόβλητα σε τεράστιες ποσότητες απειλούν την περιβαλλοντική ισορροπία.
Ας δούµε όµως τι συµβαίνει ειδικά µε τα µικροπλαστικά και τις προοπτικές για το µέλλον που µάλλον είναι δυσοίωνες. Η ανάγκη λήψης άµεσων µέτρων είναι κάτι παραπάνω από επιβεβληµένη.
Η συνολική ποσότητα µικροπλαστικών στο περιβάλλον, σύµφωνα µε εκτιµήσεις, θα µπορούσε να πολλαπλασιαστεί έως το 2060.
Το σενάριο αυτό ισχύει ακόµη και σε περίπτωση ενεργού καταπολέµησης της παγκόσµιας κακοδιαχείρισης στη διαχείριση των απορριµµάτων, αναφέρουν Γάλλοι ερευνητές στο περιοδικό «Science Advances».
Στη µελέτη, η οµάδα µε επικεφαλής τον Jeroen Sonke από το ερευνητικό κέντρο Géosciences Environnement της Τουλούζης προσοµοίωσε την εξέλιξη των παγκόσµιων κύκλων πλαστικών µεταξύ 1950 και 2100.
Σύµφωνα µε τη µελέτη, η µέγιστη ποσότητα πλαστικού που εισέρχεται στη θάλασσα κάθε χρόνο θα µπορούσε να επιτευχθεί έως το 2045: συνολικά 23 εκατοµµύρια τόνοι. Οι συγκεντρώσεις των µικροπλαστικών είναι επίσης πιθανό να αυξηθούν σηµαντικά – κυρίως επειδή τα µεγαλύτερα πλαστικά αποσυντίθενται µε την πάροδο του χρόνου.
Η µελέτη διακρίνει τρεις κατηγορίες µεγέθους πλαστικών
Αφετηρία για τους υπολογισµούς των ερευνητών ήταν µια µελέτη για τα πλαστικά που δηµοσίευσε ο Οργανισµός Οικονοµικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) το 2022.
Σε αυτήν, η οµάδα του ΟΟΣΑ ανέλυσε την εξέλιξη των πλαστικών αποβλήτων για διάφορα σενάρια – από το «business as usual» έως τα «φιλόδοξα παγκόσµια µέτρα».
«Τα µέσα πολιτικής και στα τέσσερα σενάρια βασίζονται στη φορολόγηση των πλαστικών προϊόντων, στην αύξηση της ανακύκλωσης και της ανθεκτικότητας, στην επέκταση των χώρων υγειονοµικής ταφής, στη µεγαλύτερη ευθύνη του παραγωγού και στην οικονοµική στήριξη των αναπτυσσόµενων χωρών», γράφουν ο Sonke και οι συνεργάτες του.
Για τους νέους υπολογισµούς τους, διέκριναν µεταξύ τριών κατηγοριών µεγέθους πλαστικών:
Μακροπλαστικά (µεγαλύτερα από 5 χιλιοστά)
Μεγάλα µικροπλαστικά (0,3 έως 5 χιλιοστά) και
Μικρά µικροπλαστικά (µικρότερα από 0,3 χιλιοστά).
Υπολογισµοί µε βάση µετρήσεις και εκτιµήσεις
Ορισµένες από τις τιµές που προσδιορίστηκαν από την οµάδα του Sonke είναι σηµαντικά υψηλότερες από ό,τι στη µελέτη του ΟΟΣΑ. Για παράδειγµα, η µελέτη του ΟΟΣΑ εκτιµά ότι 1,7 εκατοµµύρια τόνοι µακροπλαστικών εισέρχονται στη θάλασσα κάθε χρόνο το 2019.
Ο Sonke και οι συνεργάτες του ανεβάζουν τον αριθµό ακόµη και σε 6,1 εκατοµµύρια τόνους. Συµπεριλαµβανοµένων των µεγάλων και µικρών µικροπλαστικών, ο αριθµός ανέρχεται σε 16 εκατοµµύρια τόνους πλαστικού που εισέρχονται σήµερα στη θάλασσα κάθε χρόνο.
Οι ερευνητές εξηγούν τη διαφορά από τα στοιχεία του ΟΟΣΑ µε το γεγονός ότι βασίζονται σε µετρήσεις και εκτιµήσεις των ποσοτήτων πλαστικού στους ωκεανούς. Ο ΟΟΣΑ, από την άλλη πλευρά, αντλεί τις τιµές του από την πυκνότητα του πληθυσµού, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν και τα στατιστικά στοιχεία για την παραγωγή αστικών αποβλήτων ανά χώρα.
Σύµφωνα µε την παρούσα µελέτη, η συνολική ποσότητα πλαστικών στους ωκεανούς θα αυξηθεί από 263 εκατοµµύρια τόνους το 2015 σε 1.200 εκατοµµύρια τόνους το 2060. Σύµφωνα µε τη µελέτη, η ποσότητα αυτή ισχύει για το σενάριο µε φιλόδοξα πολιτικά αντίµετρα. Οι αριθµοί για τα άλλα σενάρια είναι ακόµη υψηλότεροι.
Το πλαστικό που υπάρχει στους ωκεανούς αποσυντίθεται σταδιακά
Η ποσότητα των µικρών µικροπλαστικών στο ανώτερο στρώµα νερού των ωκεανών – σε βάθος 50 µέτρων – θα αυξηθεί εποµένως από 6,2 νανογραµµάρια – δηλαδή εκατοµµυριοστά του χιλιοστού του γραµµαρίου – σε 19 νανογραµµάρια ανά λίτρο στο καλύτερο σενάριο µεταξύ του 2015 και του 2060, και ακόµη και σε 27 νανογραµµάρια στο χειρότερο σενάριο.
Στην ατµόσφαιρα, η αναλογία αυτών των µικρών µικροπλαστικών ανά κυβικό µέτρο αέρα θα αυξηθεί από 23 νανογραµµάρια σε 74 έως 100 νανογραµµάρια κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Η ερευνητική οµάδα υπογραµµίζει ότι ακόµη και αν δεν εισέλθει άλλο πλαστικό στη θάλασσα από το 2060 ως αποτέλεσµα της κακής διαχείρισης των αποβλήτων, η ποσότητα των µικροπλαστικών θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το πλαστικό που υπάρχει στους ωκεανούς θα συνεχίσει να διασπάται – µε ρυθµό περίπου τρία τοις εκατό ετησίως.
Σύµφωνα µε την οµάδα, το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στους ωκεανούς εξαρτάται όχι µόνο από την αποθήκευση των πλαστικών απορριµµάτων – ιδίως στις παράκτιες περιοχές.
«Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 100.000 χώροι υγειονοµικής ταφής απορριµµάτων κοντά στις ακτές σε περιοχές µε χαµηλό υψόµετρο παγκοσµίως, οι οποίοι συχνά δεν είναι σφραγισµένοι και είναι εκτεθειµένοι στον κίνδυνο διάβρωσης», γράφουν οι συγγραφείς της µελέτης.
Ως αποτέλεσµα, τα πλαστικά καταλήγουν στο θαλάσσιο περιβάλλον. Η ανάκαµψη των οικοσυστηµάτων εξαρτάται επίσης από την αποτελεσµατικότητα αυτών των χωµατερών στη συγκράτηση πλαστικών και µικροπλαστικών αποβλήτων.
