Βιότοπος – περιγραφή:
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Piper methysticum (πιπέρι το μεθυστικό) και ανήκει στην οικογένεια των Πιπεροειδών. Το συναντούμε με τις ονομασίες Αβα, Κάβα-Κάβα, Τόνγκα.
Είναι ιθαγενές φυτό στα νησιά του Ειρηνικού, Χαβάη, Μικρονησία, Βανουάτου, Φίτζι, Σαμόα, Τόνγκα και τα νησιά του Σολόμωντα. Η συγκομιδή του βοτάνου αποτελεί σημαντική πηγή εισοδήματος για τα νησιά Φίτζι και Βανουάτου (όπου πιστεύουν ότι πρωτοεμφανίστηκε το φυτό).
Υπάρχουν 20 ποικιλίες του φυτού αλλά φαρμακευτικά χρησιμοποιείται η ποικιλία Piper Methystianm..
Το ποσοστό των δραστικών ουσιών του φυτού εξαρτάται από την ποικιλία. Το υψηλότερο ποσοστό των ουσιών αυτών παρουσιάζεται στο φυτό που καλλιεργείται στο νησί Βανουάτου.
Το Κάβα θεωρείται είδος συγγενές με το μαύρο πιπέρι. Είναι θάμνος που αναπτύσσεται σε ελαφρά, καλά στραγγιζόμενα χώματα, για να αερίζεται ικανοποιητικά η ρίζα του. Έχει σαρκώδεις μίσχους και τα φύλλα του είναι στρογγυλά, καρδιόσχημα. Τα άνθη του είναι πολύ μικρά.
Για την ανάπτυξη του φυτού, οι ιδανικές συνθήκες θεωρούνται να έχει θερμοκρασία (20-35 βαθμοί Κελσίου) και υγρασία (70-100%). Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αρσενικά και θηλυκά άνθη του φυτού, δεν γονιμοποιείται με τον τρόπο αυτό, δεδομένου ότι τα θηλυκά άνθη είναι σπάνια. Η αναπαραγωγή του γίνεται με μοσχεύματα που βγαίνουν από το μητρικό φυτό.
Ιστορικά στοιχεία:
Η Κάβα είναι ένα δημοφιλές βότανο για θεραπευτικούς σκοπούς τόσο σήμερα όσο και στο παρελθόν. Χρησιμοποιείται εδώ και 3.000 χρόνια από τους κατοίκους των νησιών της Ινδονησίας και της Νέας Γουϊνέας με τη μορφή ποτού που ηρεμεί τα νεύρα, αυξάνει τη σεξουαλική ορμή και ενισχύει την κοινωνικότητα του ατόμου. Επίσης χρησιμοποιείται ως τοπικό κατάπλασμα για την αντιμετώπιση μυϊκών πόνων Υπάρχουν διάφοροι μύθοι πως άρχισε η συλλογή και η χρήση του βοτάνου. Ένας από αυτούς αναφέρει ότι στο μικρό νησί Μανούα οι κάτοικοι αποδίδουν την καταγωγή του Κάβα σε ένα θεό με το όνομα Τανγκούα. Ο Τανγκούα επισκέφθηκε όπως λέει ο μύθος μια μέρα τη γη για να πάει για ψάρεμα. Όμως είχε ξεχάσει να φέρει το βότανο του μαζί. Έστειλε λοιπόν δύο θνητούς στον ουρανό για να του φέρουν μία ρίζα Κάβα. Καθώς αυτοί δεν είχαν δει ποτέ ένα τέτοιο φυτό έκαναν λάθος και έφεραν μαζί τους όλο το φυτό. Ενώ ο Θεός λοιπόν ξεχώριζε τη ρίζα, σε όλο το νησί σκόρπισαν τα φύλλα, κοτσάνια, λουλούδια και σπόροι του φυτού. Εκεί που έπεσαν φύτρωσαν νέα φυτά Κάβα και το φυτό έμεινε πλέον για πάντα στη γη.
Συστατικά-χαρακτήρας:
Η ρίζα του Κάβα περιέχει κατά μέσο όρο 80% νερό. Η αποξηραμένη ρίζα, περιέχει 43% άμυλο, 20% ίνες, 15% καβαλακτόνες, 12% νερό, 3,2% σάκχαρα, 3,6% πρωτείνες, και 3,2% ιχνοστοιχεία και μέταλλα.
Τα κύρια ενεργά συστατικά του φυτού είναι οι καβαλακτόνες από τις οποίες έχουν εντοπισθεί τουλάχιστον 15 και θεωρούνται ψυχοδιεγερτικές ουσίες. Μόνο όμως έξι από αυτές έχουν αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Το ποσοστό των καβαλακτονών στα αέρια μέρη του φυτού είναι μειωμένο (10% στο στέλεχος και 5% στα φύλλα). Το βότανο είναι πικρό και πικάντικο.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:
Τις θεραπευτικές ιδιότητες τις έχουν η ρίζα και τα ριζίδια του φυτού. Αντίστοιχες αλλά λιγότερο δραστικές ιδιότητες έχουν οι καρποί, τα φύλλα και ο φλοιός του φυτού. Το βότανο συλλέγεται κάθε 3-5 χρόνια μετά το φύτεμα.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Το βότανο δρα εναντίον του στρες, της αϋπνίας και της ανησυχίας.
Είναι μυοχαλαρωτικό, αντισπασμωδικό, ηρεμιστικό και αναλγητικό.
Βελτιώνει την πνευματική απόδοση και βελτιώνει τη διάθεση.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για προβλήματα όπως είναι η αγχώδης διαταραχή, κατάθλιψη, αϋπνία, πόνος στην πλάτη, διαστρέμματα, πονοκέφαλοι και ημικρανία. Σε εξωτερική χρήση (ως στοματόπλυμα) μπορεί να βοηθήσει σε πονόδοντο και στοματικά έλκη.
Σε έρευνα του Πανεπιστημίου του Αμπερτίν ανακοινώθηκε ότι η χρήση του Κάβα έχει θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών και την λευχαιμία.
Παρασκευή και δοσολογία:
Χτυπάμε στο μπλέντερ πολύ καλά, ένα κουτάλι της σούπας από το ξηρό βότανο (σκόνη) με ένα φλιτζάνι νερό και το πίνουμε αμέσως. Δεν το χρησιμοποιούμε περισσότερο από 2 φορές την εβδομάδα και όχι περισσότερο από ένα έως τρεις μήνες.
Προφυλάξεις:
Απαγορεύεται η χρήση του κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης και θηλασμού.
Αντενδείκνυται για όσους έχουν νόσο του Πάρκινσον.
Δεν πρέπει να το παίρνουν όσοι λαμβάνουν φάρμακα για κατάθλιψη ή νευρικότητα, έχουν ηπατικά προβλήματα ή πάσχουν από αλκοολισμό.
Η υπερβολική χρήση, μπορεί να προκαλέσει κίτρινο χρωματισμό του δέρματος, της τρίχας και των νυχιών.
Δεν πρέπει να λαμβάνεται σε συνδυασμό με οινόπνευμα ή βαρβιτουρικά.
Η παρατεταμένη χρήση καθώς και η υπερβολική δοσολογία μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά ηπατικά προβλήματα.
Υ.Σ.
Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
