■ Πάσχει το 10% των ενηλίκων
■ Θεραπεία µέσω χειρουργικών επεµβάσεων και στα Χανιά
■ Συνέντευξη µε τον διακεκριµένο καθηγητή Χειρουργικής Ιωάννη Μελισσά
Σύγχρονη “µάστιγα” µπορεί να θεωρηθεί ο σακχαρώδης διαβήτης καθώς πάσχουν περίπου 500 εκατοµµύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσµο µε το ποσοστό στην Κρήτη να αφορά το 10% των ενηλίκων του νησιού.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί µε επιτυχία και στην Κρήτη, χειρουργικές θεραπείες του διαβήτη.
Μάλιστα, όπως επισηµαίνει, µιλώντας στα “Χανιώτικα νέα”, ο διακεκριµένος καθηγητής Χειρουργικής του Πανεπιστηµίου Κρήτης και σύµβουλος στην Κλινική ΙΑΣΙΣ Γαβριλάκη, Ιωάννης Μελισσάς, «και στα Χανιά ιδιωτικά υπάρχουν συνάδελφοι οι οποίοι µπορούν να θεραπεύσουν το διαβήτη χειρουργικά».
Ως προς το λόγο αύξησης των διαβητικών στην Κρήτη, ο κ. Μελισσάς αναφέρεται στην αποµάκρυνση από την Κρητική ∆ιατροφή αλλά και τον τρόπο ζωής των παλιών κατοίκων της Κρήτης.
Ειδικότερα:
Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Σε ερώτησή µας για τις νέες µεθόδους αντιµετώπισης του διαβήτη, ο κ. Μελισσάς απαντά:
«Η χειρουργική θεραπεία του διαβήτη είναι ένα καινούργιο σχετικά κοµµάτι της Ιατρικής. Ο διαβήτης για πάρα πολλά χρόνια θεραπευόταν µε φάρµακα, µε δίαιτα, µε αλλαγή του τρόπου ζωής. Σήµερα, υπάρχουν εγχειρίσεις οι οποίες, κάτω από ορισµένες προϋποθέσεις, θεραπεύουν τον διαβήτη ή τουλάχιστον µειώνουν την εξάρτηση σε φάρµακα και, κυρίως, ενέσιµα φάρµακα».
Παράλληλα, ο κ. Μελισσάς εξηγεί:
«Ξέρουµε ότι ο διαβήτης έχει να κάνει µε την παχυσαρκία. Οταν χάσει ο διαβητικός κιλά, είτε µε δίαιτα, είτε µε εγχειρίσεις, αυτό συνήθως βελτιώνει πάρα πολύ το διαβήτη. Οι εγχειρίσεις οι οποίες γίνονται για τη παχυσαρκία, οι ίδιες και µε µικρές παραλλαγές χρησιµοποιούνται για τη χειρουργική θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη όταν συνυπάρχει µε παραπάνω κιλά. Αυτές γίνονται στην Αθήνα. Στην Κρήτη, όσο ήµουν στο Πανεπιστηµιακό – τώρα έχω συνταξιοδοτηθεί – κάναµε αυτές τις επεµβάσεις».
Για το αν γίνονται σήµερα επεµβάσεις στην Κρήτη, ο κ. Μελισσάς σηµειώνει:
«Υπάρχουν συνάδελφοι οι οποίοι ασχολούνται κυρίως ιδιωτικά, γιατί στο Πανεπιστηµιακό από όσο ξέρω, αυτή τη στιγµή δεν υπάρχει κάποιος που να ασχολείται, αλλά στα Χανιά ιδιωτικά υπάρχουν συνάδελφοι οι οποίοι µπορούν να θεραπεύσουν το διαβήτη χειρουργικά. Στην κλινική Γαβριλάκη υπάρχουν δύο πολύ καλοί συνάδελφοι οι οποίοι ασχολούνται».
Πότε, όµως, µπορεί να χρήζει χειρουργικής θεραπείας ένας διαβητικός;
«Ενας άνθρωπος ο οποίος έχει διαβήτη θα µπορεί να προφυλαχθεί για να µην καταλήξει να χειρουργηθεί µε το να προσέξει το βάρος του, να κάνει άσκηση, να παίρνει τα φάρµακά του και να παρακολουθεί την εξέλιξη του διαβήτη. Αν δει ότι το ζάχαρο είναι πολύ υψηλό, παρά το γεγονός ότι προσέχει τη διατροφή του, ασκείται και κάνει αυτά που του λένε οι γιατροί του, οι ενδοκρινολόγοι, οι παθολόγοι, οι διαβητολόγοι, µπορεί να συµβουλευτεί και ένα χειρουργό για να δει αν υπάρχει περίπτωση να βοηθηθεί µε τη χειρουργική θεραπεία. Πετυχαίνουν αυτές οι εγχειρίσεις όταν δεν είναι πολυετής η πάθηση. ∆ηλαδή, σε λιγότερο από πέντε χρόνια η καταστροφή του παγκρέατος δεν είναι τέτοια που να αποτρέπει τη χειρουργική επέµβαση. Οταν ο άρρωστος είναι υπέρβαρος, βοηθούν οι εγχειρίσεις γιατί χάνει το παραπανίσιο βάρος και βοηθιέται πάρα πολύ το πάγκρεας να εκκρίνει ινσουλίνη και να βοηθήσει την οµαλοποίηση του ζαχάρου».
ΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ
Ποια είναι η κατάσταση σήµερα ως προς τους πάσχοντες από διαβήτη;
Ο κ. Μελισσάς σηµειώνει:
«Αυτή τη στιγµή έχουµε 500 εκατοµµύρια περίπου διαβητικούς σε όλο τον κόσµο. Στην Ελλάδα πριν από 20 χρόνια, είχαµε γύρω στις 100.000 διαβητικούς. Τώρα, θεωρείται ότι είναι ένας στους δέκα. ∆ηλαδή, ένα εκατοµµύριο Ελληνες είναι διαβητικοί. Αυτό το αποδίδουµε στην αύξηση του βάρους, στον κακό τρόπο ζωής, στην κακή διατροφή. Μελέτες του Πανεπιστηµίου Κρήτης έχουν αποδείξει ότι στα 20 τελευταία χρόνια, το µέσο βάρος του ενήλικα Κρητικού έχει αυξηθεί κατά 20 περίπου κιλά. Καταλαβαίνετε ότι υπάρχει µια τεράστια αύξηση του βάρους. Είµαστε µια διαφορετική γενιά από ότι ήταν οι πρόγονοί µας που είχαν τον καλύτερο δείκτη υγείας σε όλη την Ευρώπη. ∆εν πάθαιναν καρδιοπάθειες, δεν πάθαιναν διαβήτη. Αυτό έχει αλλάξει λόγω αλλαγής και δυτικοποίησης του τρόπου ζωής στην Κρήτη, όπου ένα 10% των ενηλίκων πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Πριν 10 χρόνια ήταν πολύ µικρότερο το ποσοστό».
Η ΚΡΗΤΙΚΗ ∆ΙΑΤΡΟΦΗ
Ποια είναι όµως τα αίτια για αυτή την αύξηση;
Οπως µας λέει ο κ. Μελισσάς, «η αποµάκρυνση από την κρητική διατροφή έχει παίξει καταλυτικό ρόλο εις βάρος της υγείας µας. Και το γεγονός ότι δεν µετακινούµαστε, δεν κάνουµε άσκηση αλλά παίρνουµε το αυτοκίνητο για να πάµε στο… περίπτερο. Θα πρέπει να επιστρέψουµε όχι µόνο στην κρητική διατροφή αλλά στον παλιό κρητικό τρόπο ζωής χωρίς πολύ χρήση αυτοκινήτου και µηχανικής µετακίνησης. Να κινούµαστε, να περπατάµε, να γυµναζόµαστε, να ασχολούµαστε µε τη φύση».
Καταλήγοντας, ζητάµε από τον διακεκριµένο επιστήµονα να µοιραστεί σηµαντικές στιγµές της καριέρας του:
«Θεωρώ πάρα πολύ σηµαντικό ότι κατάφερα να κάνω το πρώτο παγκόσµιο συνέδριο που οργάνωσε η Ιατρική Κρήτης στην ιδιαίτερη πατρίδα µου, τα Χανιά, τον Σεπτέµβριο του 2001. Το άλλο γεγονός που είναι ιδιαίτερα σηµαντικό για τη δική µου εξέλιξη, είναι η προεδρία στην Παγκόσµια Εταιρεία Χειρουργικής Παχυσαρκίας, το 2006. Στη συνέχεια ανέλαβα να δηµιουργήσω ένα δίκτυο κέντρων αριστείας, δηλαδή ένα πρόγραµµα µέσω της παγκόσµιας οµοσπονδίας, που να πιστοποιεί νοσοκοµεία και χειρουργούς ότι µπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες ασφαλείς και αποτελεσµατικές στους ασθενείς τους. Ετσι, καταφέραµε και κάναµε ένα δίκτυο κέντρων αριστείας στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και Αφρική, υπό την αιγίδα της Παγκόσµιας Οµοσπονδίας Χειρουργικής Παχυσαρκίας το οποίο αυτή τη στιγµή έχει πιστοποιήσει πάνω από 200 νοσοκοµεία και πάνω από 700 χειρουργούς. Αυτές τις ίδιες αρχές, δηλαδή τι πρέπει να έχει ένα νοσοκοµείο, τι πρέπει να έχει η εκπαίδευση του προσωπικού, τι πρέπει να έχει από πλευράς υλικοτεχνικής υποδοµής, περνάµε και εδώ στην κλινική, συµβουλεύοντας τους διευθυντές της κλινικής Γαβριλάκη ούτως ώστε να εφαρµόσουν ό,τι καλύτερο για να έχουν ασφαλή και αποτελεσµατική θεραπεία οι ασθενείς που προσέρχονται στην κλινική».
Στην κορυφή της επιστήµης
Σύµφωνα µε µελέτη του Πανεπιστηµίου Stanford ο καθηγητής Ι. Μελισσάς συγκαταλέγεται στο 3% καλύτερων επιστηµόνων σε παγκόσµιο επίπεδο. Η µελέτη αυτή που επικαιροποιείται κάθε χρόνο, αξιολογεί τη επίδραση του δηµοσιευµένου έργου και τη συµβολή όλων των επιστηµόνων στη πρόοδο της επιστήµης σε πάρα πολλούς κλάδους και βέβαια στην Ιατρική επιστήµη. Το δηµοσιευµένο έργο του έχει πάνω από 5.500 αναφορές σε εργασίες άλλων ερευνητών.
Ίο 1992 ίδρυσε και ∆ιεύθυνε την Μονάδα «Χειρουργικών Μεταβολικών Νόσων-Παχυσαρκίας» στο Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο Ηρακλείου. Είναι ένας από τους πρώτους χειρουργούς στη χώρα που διενήργησε λαπαροσκοπικά επεµβάσεις.
Έχει διατελέσει επισκέπτης καθηγητής σε κορυφαία ιδρύµατα, όπως το Mount Sinai και το Harvard, και είναι ο πρώτος Έλληνας χειρουργός που έγινε µέλος της Αµερικανικής Εταιρείας Μεταβολικής και Βαριατρικής Χειρουργικής.
Σήµερα είναι ο ∆ιευθυντής του European Accreditation Council for Bariatric Surgery (EAC-BS), του οργανισµού που διαχειρίζεται το πρόγραµµα «Κέντρων Αριστείας» της IFSO.
Για τη δράση του αυτή βραβεύτηκε στο πρόσφατο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Χειρουργικής του IFSO στη Βενετία 14-17 Μαΐου 2025 µε απονοµή τιµητικής πλακέτας.
Έχει δηµοσιεύσει πάνω από 100 κλινικές και ερευνητικές µελέτες σε διεθνή επιστηµονικά περιοδικά. Είναι, επίσης, συγγραφέας πολυάριθµων κεφαλαίων για εγχειρίδια της Γενικής και Μεταβολικής Χειρουργικής.
