Το ιστορικό λεύκωµα του Γιώργου Φινοκαλιώτη καταγράφει τα 90 χρόνια του Ναυτικού Οµίλου Χανίων (1933–2023), φωτίζοντας την ιστορική, πολιτιστική και αθλητική διαδροµή του σωµατείου.
Μέσα από αρχειακό υλικό, αφηγήσεις και φωτογραφίες, αναδεικνύεται η συµβολή του ΝΟΧ στην κοινωνία των Χανίων, την αδιάκοπη σχέση του µε το αθλήµατα του υγρού στίβου και τη θάλασσα, καθώς και το κοινωνικό του έργο.
Το πόνηµα αυτό εµπλουτίζει την τοπική ιστορία των Χανίων και της Κρήτης ενώ συµβάλει στην ιστορική καταγραφή της πορείας των αθληµάτων του υγρού στίβου στη χώρα µας.
Το ιστορικό λεύκωµα των 330 σελίδων οφείλει την δηµιουργία του στις άοκνες προσπάθειες 4 ετών του δηµιουργού του, στρατηγού ε.α., Γιώργου Φινοκαλιώτη, όπου και αυτός µαζί µε εκατοντάδες άλλους εθελοντές, τόλµησε και τελικά αποτύπωσε ένα λαµπρό έργο 90 χρόνων ναυταθλητισµού για την πόλη µας, για την Κρήτη, για τη χώρα µας, το έργο του ΝΟΧ.
Την προσπάθεια του συγγραφέα χαιρετίζουν, εισαγωγικά, ο Περιφερειάρχης Κρήτης κος Σταύρος Αρναουτάκης, ο Αντιπεριφερειάρχης Χανίων κος Νικόλαος Καλογερής, ο ∆ήµαρχος Χανίων κος Παναγιώτης Σηµανδηράκης και ο Πρόεδρος του ΝΟΧ κος Γιάννης Χίνος. Η έκδοση αγκαλιάστηκε και υποστηρίχθηκε από τον όµιλο Γελασάκη «ως ένα βάπτισµα ιστορίας, απαραίτητο για το µέλλον», όπως αναφέρει στο εισαγωγικό του σηµείωµα ο όµιλος Γελασάκη, ενώ την διανοµή του ιστορικού λευκώµατος ανέλαβαν οι εκδόσεις Πυξίδα.
Το ιστορικό λεύκωµα εµπλούτισαν, πλην του αρχείου του ΝΟΧ, οι αφηγήσεις – τα προσωπικά βιώµατα και το αρχείο φωτογραφιών µια σειράς Χανιωτών, µε προεξάρχοντα τον Χρήστο Χουλιόπουλο, καθώς και το φωτογραφικό αρχείο των: Θεόδωρου Μπασιά, Νικολάου Κορακάκη, Καλλιόπης Σαπουνά, Αικατερίνης Βασιλάκη, Κατερίνας Βαγιωνή, Μανώλη Φαρµάκη, Μαρίας Σαρτζετάκη, Αντώνη Καραβάνου, Ρικ Πάουερς, Κικής Μαστροµανώλη, Ιάκωβου Κουµή, Νεκτάριου Σκουνάκη, ∆ηµήτρη Ξενάκη, Εµµανουήλ Βασιλάκη, ∆ηµήτρη Μαραθιανού, Κωνσταντίνου Μανιουδάκη, ∆ηµήτρη Ναναδάκη, Ανδρέα Σηφάκη, Μιχάλη ∆ιγενάκη, Βασίλη Γουστεριάδη, Νίκου Αναστασιάδη, Μανώλη Μπουζάκη, Αλίτσια ∆ασκαλάκη, Βίκης Πετρoχείλου κ.ά., ενώ συνέβαλαν µε το αρχειακό τους υλικό, το αρχείο της Βουλής των Ελλήνων, το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, ο ∆ήµος Χανίων, η Τοπική Εφορεία Προσκόπων Χανίων, ο Ορειβατικός Σύλλογος Χανίων, και η ∆ηµοτική Βιβλιοθήκη.
Υλικό, επίσης, αντλήθηκε από εφηµερίδες και περιοδικά, κυρίως από τα Χανιώτικα Νέα, και άλλων όπως: Αγώνας, Αθλητικά Νέα, Αθλητική Ηµέρα, Αθλητικός Τύπος, Αθλητική Επιθεώρηση, το Βήµα, Βήµα του Λαού, Γνώµη, ∆ράση, ∆ηµοκράτης, Εθνική Φωνή, Εθνικός Κήρυξ, Έθνος, Επίσηµη εφηµερίδα της Κρητικής Πολιτείας, Θαλάσσια σπορ και πισίνα, Θεσσαλονίκη, Κήρυξ, Κρητική φωνή, Κρητικά επίκαιρα, Κρητικά Νέα, Νέα έρευνα, Νέα Κρήτη, Οµάδα, ο Αθλητής, ο Φίλαθλος, ο Παρατηρητής, το Βήµα της Σαµοθράκης, Τα Νέα, τα Σπορ της Κρήτης, Χανιώτικη Ελευθεροτυπία, Χανιώτικα Σπορ, Φως των Σπορ, Water Life, τα περιοδικά Go Hania, το περιοδικό του ∆ήµου Σούδας, το περιοδικό Υποβρύχιος Κόσµος, κ.ά.
Στις αρχές του 1933 η αγάπη προς τη θάλασσα γεννά την ιδέα σε 7 Χανιώτες να ιδρύσουν τον ΝΟΧ. Το καταστατικό υπογράφουν τον Ιανουάριο του 1933 οι Μιχαήλ Παπαγιαννάκης, Ιωάννης Βασιλάκης, Γρηγόρης Παπαδόπετρος, Αριστοµένης Μάντζος, Ιωάννης Τσίβης, Νικόλαος Παπαδάκης και Εµµανουήλ Βλαχάκης.
Η πρώτη περίοδος (1933–1963) είναι γεµάτη πρωτοβουλίες, προσπάθεια και αθλητικούς αγώνες, από την ίδρυση του Οµίλου και τις πρώτες εκδηλώσεις στο Λιµάνι Χανίων, έως τη συµµετοχή σε αθλητικούς θεσµούς και την διοργάνωση των πρώτων ναυταθλητικών αγώνων στα Χανιά. Όπως πληροφορούµαστε από τις σελίδες του Λευκώµατος, οι Ακροπόλιοι Αγώνες που χρηµατοδοτεί η εφηµερίδα Ακρόπολις τη δεκαετία του 50 αλλά και οι Παγχανιακοί Ναυτικοί Αγώνες που διοργάνωνε ο ΝΟΧ, πριν και µετά τον Β’ παγκόσµιο πόλεµο, αποτελούν ορόσηµα, όπως επίσης και η καθιέρωση του ΝΟΧ ως πόλου ναυταθλητισµού στην Κρήτη και στην Ελλάδα. Αξίζει να αναφερθεί πως στα α’ Ακροπόλια (1950) παρευρίσκονται στα Χανιά οι διευθυντές της εφηµερίδας και ο ακαδηµαϊκός Σπύρος Μελάς, συνεργάτης της εφηµερίδας Ακρόπολις, που προσφωνεί τους αθλητές, ενώ τα β’ Ακροπόλια το 1952 καλύπτονται εξ ολοκλήρου µε δαπάνες της εφηµερίδας.
Μετά τον πόλεµο, ο Όµιλος αναδιοργανώνεται, συµµετέχει σε εθνικά πρωταθλήµατα, γίνεται φυτώριο αθλητών, διοργανώνει εσωτερικούς αγώνες, συµµετέχει/διοργανώνει Παγκρήτιους Αγώνες, συµµετέχει σε Πανελλήνιους Αγώνες, κλπ.
Παράλληλα, αναπτύσσει πολιτιστική και κοινωνική δράση, δηµιουργώντας δεσµούς µε την τοπική κοινωνία. Η ανέγερση των εγκαταστάσεων απέναντι από την ΑΒΕΑ, η λειτουργία του κολυµβητηρίου και η ενεργοποίηση νέων τµηµάτων δείχνουν την εξέλιξη και τη δυναµική του Οµίλου. Σήµερα στον ΝΟΧ λειτουργούν τµήµατα κολύµβησης, υδατοσφαίρισης, καλλιτεχνικής κολύµβησης, τεχνικής κολύµβησης, κανόε καγιάκ, ιστιοπλοϊας, όρθιας σανιδο-κωπηλασίας (SAP), ειδικής άθλησης & ναυαγοσωστικής.
Ορόσηµο αποτέλεσε το έτος 1963-1964, όταν κατασκευάστηκε η πρώτη πισίνα 50 µέτρων µε θαλασσινό νερό που επέτρεπε προπονήσεις κατά τους θερινούς µήνες (η 2η στην Ελλάδα µετά του Ζαππείου της Αθήνας) σε οικοπεδική έκταση που έγινε δωρεά από τον ∆ήµο Χανίων, επί δηµαρχίας Νικολάου Σκουλά. Ήταν µια εξαιρετικά σηµαντική εξέλιξη που έδωσε νέα ώθηση στον ναυταθλητισµό στα Χανιά, και κατέστησε τις εγκαταστάσεις του Οµίλου κέντρο προετοιµασίας και διοργάνωσης αγώνων και πρωταθληµάτων πανελληνίου και διεθνούς επιπέδου. Αξίζει να αναφερθεί ότι στα εγκαίνια το 1964 παρευρέθηκαν ο Πρόεδρος της Βουλής και πολλοί Υπουργοί της τότε κυβέρνησης.
Στις επόµενες δεκαετίες, οι εγκαταστάσεις βελτιώνονται και επεκτείνονται. Προστίθενται νέες κτιριακές υποδοµές, ενισχύεται ο εξοπλισµός, δηµιουργούνται πρόσθετες µικρότερες πισίνες (12.5 µ. το 1972, 25µ. το 1976 και η ανακατασκευή της 50αρας πισίνας το 1991 ως θερµαινόµενη). Ταυτόχρονα, αναβαθµίζονται οι χώροι εξυπηρέτησης των αθλητών. Αυτή η διαρκής εξέλιξη δείχνει τη µέριµνα για τον εκσυγχρονισµό του Κολυµβητηρίου µε την υποστήριξη µιας σειράς εθελοντών, κυβερνητικών στελεχών και Γενικών Γραµµατέων Αθλητισµού των εκάστοτε κυβερνήσεων, µεταξύ αυτών και του συντοπίτη µας Κυριάκου Βιρβιδάκη, για την υποστήριξη των νέων γενιών αθλητών, µέσα σε ένα περιβάλλον που ενώνει τον αθλητισµό µε την παιδεία και την καλλιέργεια αξιών.
Το λεύκωµα εστιάζει στους ανθρώπους που υπηρέτησαν τον ΝΟΧ: πρωτίστως στους αθλητές/-τριες και στους προπονητές, αλλά ταυτόχρονα παρουσιάζει τα ∆Σ στο πέρασµα των χρόνων, τους χορηγούς & εθελοντές, τους µηχανικούς & γιατρούς που πρόσφεραν ανιδιοτελώς τις υπηρεσίες τους. Επιπλέον, κάνει αναφορές σε φορείς και οργανισµούς, επιχειρήσεις, λιµενικές και στρατιωτικές µονάδες της πόλης που συνέβαλαν στο έργο του Οµίλου µε κάθε τρόπο, σε πολιτικές προσωπικότητες των Χανίων και ευρύτερα σε πολιτικούς των εκάστοτε κυβερνήσεων µε αναφορές και στον εθνάρχη Ελ. Βενιζέλο και στην οικογένειά του. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται σε µορφές που συνδέθηκαν στενά µε τον Όµιλο, όχι µόνο ως αθλητές & προπονητές, αλλά και ως προσωπικότητες που στήριξαν το όραµα και τις αξίες του.
Στις σελίδες του βιβλίου γίνεται αναφορά σε χιλιάδες Χανιώτες και Χανιώτισσες, που είτε αγωνίστηκαν µε το σήµα του ΝΟΧ, είτε διάβηκαν τις θύρες του αυτές τις 9 δεκαετίες, είτε συντέλεσαν σε αυτό το σηµαντικό έργο, και που είτε οι ίδιοι είτε οι απόγονοί τους σήµερα, παίρνουν αφορµή µε την έκδοση του βιβλίου για να ξαναθυµηθούν το δικό τους αποτύπωµα ή την συµµετοχή και προσπάθεια του δικού τους ανθρώπου ή φορέα/οργανισµού, ή του δικού τους παιδιού.
Αξίζει να αναφέρουµε τα άτοµα που διετέλεσαν Πρόεδροι, ξεκινώντας από τον 1ο πρόεδρο δικηγόρο Μιχαήλ Παπαγιαννάκη το 1933 – 1938 και τα έτη 1950 – 1951, τον Αγαπητό Χατζηλία το 1938 – 1939 και το 1946 – 1950, τον ∆ηµήτρη Μελισσά το 1939 – 1940 (ανακόπτεται η λειτουργία λόγω πολέµου), τον Όθωνα Αναστασάκη το 1951-1954, τον Λιµενάρχη Χανίων Εµµανουήλ Τραντά 1954 – 1961, τον νέο τότε λιµενάρχη Χανίων Παρασκευά Τσογκίδη 1961 – 1963, τον Αναστάσιο Τσόντο 1963 – 1974 και 1975 – 1981, τον Νικόλαο Αναστασάκη 1974-1975, τον Γεώργιο Ναναδάκη το 1981-1984, τον Κων/νο Μανιουδάκη 1984 – 2003, τον Χρήστο Χουλιόπουλο 2003-2004, τον Λεωνίδα Μπατάκη 2004 – 2009, την Χαρά Πράπα -Μυλωνάκη 2009 – 2021, τον ∆ηµήτρη Λειψάκη 2021 – 2022 και τον Γιάννη Χίνο από το 2022 έως σήµερα.
Εν κατακλείδι, η έκδοση αποπνέει σεβασµό και αγάπη για την ιστορία του ΝΟΧ και το πολυσχιδές έργο του. ∆εν πρόκειται απλώς για µια παράθεση γεγονότων, αλλά για µια ζωντανή αφήγηση. Ο συγγραφέας µε µεράκι και τεκµηρίωση αναδεικνύει το νήµα που ενώνει τις γενιές αθλητών & προπονητών, διοικητικών & εθελοντών, µελών & φίλων του Οµίλου, της πόλης που συνδέονται οι κτύποι της καρδιάς της µε τον υγρό στίβο.
Xιλιάδες αθλητές/-τριες του ΝΟΧ όλα αυτά τα χρόνια πλαισίωσαν και πλαισιώνουν τα εθνικά πρωταθλήµατα και τις εθνικές οµάδες και κοσµούν τους αγώνες µε τη συµµετοχή τους. ∆ιακρίνονται, και µας φέρνουν δάκρυα χαράς και αισιοδοξία για την νέα γενιά της πόλης µας, για την προσπάθεια που καταβάλουν, για την προσπάθεια που αξίζει, για την προσπάθεια να γίνω καλύτερος, για την προσπάθεια να πετύχω, για την προσπάθεια να ξεπεράσω τον εαυτό µου, γιατί αγωνίζοµαι για το εθνόσηµο, γιατί αγωνίζοµαι για τον ΝΟΧ και γιατί έχω τα Χανιά στην καρδιά µου.
Για όλους αυτούς τους λόγους, το ιστορικό λεύκωµα του Γιώργου Φινοκαλιώτη είναι ένα πολύτιµο τεκµήριο. Αξίζει να υπάρχει σε κάθε σχολείο, βιβλιοθήκη και σπίτι στα Χανιά. Είναι ένα έργο µνήµης αλλά και έµπνευσης – για το παρελθόν, το παρόν και το µέλλον του Ναυτικού Οµίλου Χανίων, αλλά κυρίως είναι ένα έργο για την νέα γενιά της πόλης σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και την προσπάθεια των προπονητών, αλλά και για την άρρηκτη σύνδεση του σωµατείου µε την ιστορία των Χανίων. ∆ικαίως οι αθλητές του Οµίλου παροτρύνουν τους συναθλητές τους, Πάµε δυνατά, πάµε για τα Χανιά.
*Η ∆ρ. Ευαγγελία Κρασαδάκη είναι π.
Γραµµατέας & Ταµίας ΝΟΧ, π. Πρόεδρος συλλόγου γονέων
