Οι άνθρωποι έχουµε το συνήθειο να θεωρούµε ορισµένα πράγµατα δεδοµένα. Και παρατηρούµε συνήθως µόνο τις µεγάλες αλλαγές. Υπάρχουν όµως και απώλειες που έρχονται ήσυχα, µε τρόπο που δεν τις καταλαβαίνουµε, παρά όταν είναι πολύ αργά. Έρευνες δείχνουν πως τα επόµενα χρόνια ο κόσµος µας θα είναι ακόµα πιο άδειος. Και πως εκείνα που πιστεύαµε πως θα έχουµε πάντα, τείνουν να εξαφανιστούν. Σήµερα, οι «Ιστορίες από τον Κόσµο» χτυπούν το καµπανάκι για όσα οι επιστήµονες λένε πως σύντοµα θα χάσουµε. Πράγµα που σηµαίνει πως αν προσέξουµε, η ζηµιά ίσως είναι αναστρέψιµη…
Πυγολαµπίδες
Τα λαµπερά σκαθάρια που εκπέµπουν από το σώµα τους απαλό φως που τρεµοπαίζει τις καλοκαιρινές νύχτες, οι πανέµορφες πυγολαµπίδες εξαφανίζονται επικίνδυνα, σε βαθµό που οι επιστήµονες θεωρούν πως σύντοµα θα εκλείψουν ως είδος. Μελέτη του BioScience που εκδόθηκε το 2020 ανέφερε χαρακτηριστικά πως υπάρχουν τρεις κύριες απειλές για τις πυγολαµπίδες: η σταθερή απώλεια του φυσικού τους περιβάλλοντος, η φωτορύπανση και η αλόγιστη χρήση φυτοφαρµάκων. Οι πυγολαµπίδες ευδοκιµούν σε περιβάλλοντα όπως υγρότοποι, δάση και λιβάδια, τα οποία όµως αποστραγγίζονται και ασφαλτοστρώνονται στο όνοµα της «ανάπτυξης». Σε τοποθεσίες που άλλοτε οι πυγολαµπίδες ευδοκιµούσαν, τώρα, οι ξεναγοί -που κάποτε ηγούνταν περιηγήσεων παρατήρησης αυτών των σκαθαριών- αναφέρουν σαφή µείωση τόσο στην ένταση των λάµψεων όσο και στον αριθµό τους. Η φωτορύπανση από την άλλη, διαταράσσει τις περίπλοκες τελετουργίες ζευγαρώµατος των πυγολαµπίδων, που βασίζονται σε συγκεκριµένες λάµψεις που εκπέµπουν για να εντοπίσουν και να προσελκύσουν συντρόφους. Το υπερβολικό τεχνητό φως εµποδίζει την επικοινωνία τους και την αναπαραγωγή τους. Μελέτη του Πανεπιστηµίου Tufts διαπίστωσε ότι τα θηλυκά που εκτίθενται σε τεχνητό φως ανταποκρίνονταν έως και 80% λιγότερο στις αρσενικές λάµψεις, µειώνοντας δραµατικά την αναπαραγωγή. Ακόµη και τα φώτα των κατοικιών δηµιουργούν «βιολογικές διακοπές ρεύµατος» οι οποίες «τυφλώνουν» λειτουργικά τις πυγολαµπίδες. Τα φυτοφάρµακα επιδεινώνουν το πρόβληµα, ειδικά αυτά που εφαρµόζονται σε χλοοτάπητες και καλλιέργειες. Οι προνύµφες των πυγολαµπίδων περνούν µήνες κάτω από το έδαφος ή κάτω από στρώµατα πεσµένων φύλλων και οι νευροτοξικές χηµικές ουσίες των φυτοφαρµάκων τις σκοτώνουν ή τις αποδυναµώνουν προτού καν προλάβουν να λάµψουν. Χωρίς σοβαρές προσπάθειες διατήρησης του είδους, είναι πολύ πιθανό να διηγούµαστε στις επόµενες γενιές ότι κάποτε στον ουρανό πετούσαν πανέµορφα έντοµα που έλαµπαν.
∆ιαβάστε επίσης: www.discovermagazine.com/planet-earth/are-we-really-the-last-generation-to-enjoy-twinkling-fireflies-in-the-summer
Χειρόγραφα
Οι υπέροχες χειρόγραφες επιστολές, τα γράµµατα -ακόµα και οι καρτ ποστάλ- που στέλναµε παλιά, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Τις δεκαετίες 1980 και 1990, η Ταχυδροµική Υπηρεσία των ΗΠΑ (USPS) επεξεργαζόταν δεκάδες δισεκατοµµύρια προσωπικές επιστολές κάθε χρόνο. Σήµερα, ο αριθµός έχει µειωθεί κατακόρυφα. Μέχρι το 2022, τα χειρόγραφα γράµµατα αποτελούσαν λιγότερο από το 3% του συνολικού όγκου αλληλογραφίας. Η άνοδος του email, των sms και των µέσων κοινωνικής δικτύωσης έκαναν τις παραδοσιακές χειρόγραφες επιστολές ξεπερασµένες και περιττές. Αν το καλοσκεφτείτε, είναι κάτι ανάλογο µε τον έντυπο Τύπο και τα τυπωµένα βιβλία. Ευτυχώς, υπάρχουν ακόµα ορισµένοι ροµαντικοί που συνεχίζουν να στέλνουν χειρόγραφα γράµµατα. Αν αυτά χαθούν η πολιτισµική και συναισθηµατική απώλεια θα είναι σηµαντική. Οι γραπτές επιστολές προσφέρουν κάτι που τα ψηφιακά µηνύµατα σπάνια αποτυπώνουν: συναίσθηµα, προσωπικότητα, φροντίδα. Μπορείς να χαϊδέψεις, να µυρίσεις, να φυλάξεις και να διαβάσεις ξανά, µετά από δεκαετίες ένα χειρόγραφο. Και κάθε φορά, αυτό να ξυπνά µνήµες. Μελέτες του Journal of Social and Personal Relationships δείχνουν ότι τα χειρόγραφα γράµµατα αυξάνουν τη συναισθηµατική σύνδεση και τη διατήρηση της µνήµης. Σε αντίθεση µε τα µηνύµατα και τα email που συχνά είναι αναλώσιµα, οι επιστολές αρχειοθετούνται – και µερικές φορές µας συντροφεύουν – για µια ζωή. Αρκεί και µόνο να σκεφτούµε πως ολόκληρες βιογραφίες έχουν γραφτεί επειδή υπήρχε διατηρηµένη αλληλογραφία. Τα σχολεία δεν διδάσκουν πλέον καλλιγραφία και οι νεότερες γενιές ίσως δεν µάθουν ποτέ πώς να µορφοποιούν µια επιστολή, να γράφουν διευθύνσεις σε έναν φάκελο ή ακόµα και να διαβάζουν παλιά χειρόγραφα. Αυτό που κάποτε ήταν βασική δεξιότητα πλέον φαντάζει ροµαντική λεπτοµέρεια. Στις µέρες µας, η ευρύτερη τάση είναι σαφής: τα χειρόγραφα γίνονται ισοδύναµα µιας χαµένης τέχνης. Και αν η τέχνη αυτή τελικά εξαφανιστεί θα έχουµε θάψει ήσυχα µια από τις πιο ανθρώπινες και τρυφερές µορφές επικοινωνίας µας.
∆είτε ένα πολύ ενδιαφέρον βίντεο εδώ:
Και φέτος το καλοκαίρι, θυµηθείτε να στείλετε καρτ ποστάλ σε όσους αγαπάτε!
Οι τυπωµένοι χάρτες δρόµων
Από τότε που έκαναν την εµφάνισή τους τα GPS, οι χάρτες που είχαµε κάποτε στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου άρχισαν να εξαφανίζονται. Η Rand McNally, η εµβληµατική εταιρεία χαρτογράφησης στις ΗΠΑ ανέφερε πως οι πωλήσεις τυπωµένων χαρτών µειώθηκαν περισσότερο από 80% ήδη από τη δεκαετία του 1990. Η έλευση του GPS, των Χαρτών Google και της πλοήγησης µε smartphones έκαναν τους φυσικούς χάρτες λειτουργικά παρωχηµένους για τους περισσότερους οδηγούς. Και τώρα ας κάνουµε µια παύση: θυµηθείτε πόσες φορές αυτοκίνητο ακολουθώντας το GPS έπεσε σε λίµνη, σε θάλασσα, βγήκε εκτός δρόµου, µπήκε ανάποδα σε δρόµο, προκάλεσε τροχαία… ∆εν είναι και λίγες οι φορές, σωστά? Μια έρευνα στο διαδίκτυο θα σας φρεσκάρει τη µνήµη σχετικά. Υπάρχει πάντα ένα κρυφό κόστος σε κάθε «ευκολία». Μελέτες του University College London και του MIT απέδειξαν πως η υπερβολική εξάρτηση από την πλοήγηση GPS µπορεί να µειώσει την αντίληψη του χώρου και να αποδυναµώσει τον ιππόκαµπο του εγκεφάλου, την περιοχή που είναι υπεύθυνη για τη µνήµη και την πλοήγηση. Σε αντίθεση µε τις ψηφιακές οδηγίες στροφή προς στροφή, η ανάγνωση ενός χάρτη απαιτεί ενεργό προσανατολισµό, σχεδιασµό διαδροµής και γεωγραφική συλλογιστική – δεξιότητες που οι νεότερες γενιές χρησιµοποιούν όλο και λιγότερο -αν δεν τις έχουν χάσει τελείως. Υπάρχει επίσης το ζήτηµα της προσβασιµότητας και της ανθεκτικότητας. Οι τυπωµένοι χάρτες δεν χάνουν σήµα, δεν κολλάνε και δεν σβήνουν όταν το τηλέφωνό σας χαλάσει. Σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ή σε αποµακρυσµένες περιοχές—όπου η λήψη είναι αδύναµη ή ανύπαρκτη—ένας τυπωµένος χάρτης µπορεί να είναι κυριολεκτικά σωτήριος. Αν τελικά οι τυπωµένοι χάρτες δρόµων εξαφανιστούν εντελώς, θα είµαστε υπερβολικά εξαρτηµένοι από εύθραυστα συστήµατα που µπορεί να αποτύχουν όταν τα χρειαζόµαστε περισσότερο.
∆ιαβάστε επίσης: www.thetimes.com/business-money/companies/article/paper-set-to-fall-off-the-map-as-sat-nav-kills-the-road-atlas-7s7s5vl8hv6?region=global
