■ Όψεις του πλούτου της περιοχής αναδείχθηκαν σε ξενάγηση της ΙΛΑΕΚ
Περιοχή µε περιβαλλοντικό πλούτο, µακραίωνη ιστορία και εξαίρετα αρχαιολογικά και νεότερα – βιοµηχανικά µνηµεία αυτή της Αγιάς, στην οποία ξεναγήθηκε χθες το πρωί ένας µεγάλος αριθµός επισκεπτών στο πλαίσιο των δράσεων της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Κρήτης (ΙΛΑΕΚ).
Περισσότεροι από πενήντα επισκέπτες περπάτησαν στην περιοχή και γνώρισαν από κοντά µια σειρά από γνωστά και άγνωστα µνηµεία.
Για την αξία των επισκέψεων αυτών στην κατεύθυνση της καλύτερης γνωριµίας µε τα αρχαιολογικά και τα περιβαλλοντικά µνηµεία της Κρήτης µίλησε η πρόεδρος της ΙΛΑΕΚ κ. Μαρία Βλαζάκη προσθέτοντας πως «οι επισκέψεις µας δεν γίνονται µόνο για την τέρψιν µας, αλλά επειδή θέλουµε να γνωρίσουµε και τα προβλήµατα της κάθε περιοχής ώστε να συµβάλλουµε όσο µπορούµε στην αντιµετώπιση τους».
«Η περιοχή της Αγιάς είναι µια πολύ ιδιαίτερη περιοχή που στην Περιφερειακή Αναπτυξιακή Εταιρεία Κρήτης τη γνωρίσαµε το 2019 όταν ξεκινήσαµε να ετοιµάζουµε τον µικρό υδρουλεκτρικό σταθµό ώστε να τον ανακαινίσουµε δηµιουργώντας ένα χώρο επισκέψιµο για το κοινό. Είδαµε ότι πέρα από το σταθµό υπάρχουν πολλά πράγµατα και πολύ ιστορία, για ένα τόπο τόσο κοντά στα Χανιά» ανέφερε η ∆ιευθύντρια της “ Περιφερειακής Αναπτυξιακής Εταιρείας Κρήτης ΑΕ” κ. Μαρία Πετραντωνάκη- Καλογερή
ΣΤΟΝ ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟ ΝΑΟ
Πρώτη στάση ο Ι.Ν. Παναγιάς Επισκοπής Αγιάς, ένας παλαιοχριστιανικό ναός, στον οποίο τα µέλη και οι φίλοι της ΙΛΑΕΚ ξεναγήθηκαν από την δρ. Βυζαντινής αρχαιολογίας και συµβασιούχο στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων κ. Σόνια Κωνσταντινίδου. Η κ. Κωνσταντινίδου ανέφερε πως ο ναός είναι αφιερωµένος στην Κοίµηση της Θεοτόκου και είναι παλαιοχριστιανικός, κατασκευάστηκε στον 5ο αιώνα µ.χ. µε τον αρχιτεκτονικό τύπο της βασιλικής. «Η βασιλική είναι διαµορφωµένη µε ιερό βήµα που κατασκευάζεται µε αψίδα, υπήρχε επίσης ένα εγκάρσιο κλίτος. Επίσης, υπήρχε ο “νάρθηκας”- πρόναος για τους κατηχούµενους που ακόµα δεν είχαν βαπτιστεί χριστιανοί» ανέφερε µεταξύ άλλων η αρχαιολόγος, συµπληρώνοντας πως τα επόµενα χρόνια για λόγους προστασίας από τις επιδροµές των πειρατών η επισκοπή των Χανίων µεταφέρθηκε στην Αγιά, καθώς υπάρχουν γραπτές µαρτυρίες ότι στο ναό που διαµορφώθηκε ως καθολικός από τους Ενετούς.
Ο ΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ
Ακολούθησε η επίσκεψη στον “Μύλο του Κωνσταντίνου Μάνου”, ένα ερειπωµένο σήµερα κτήριο στα νότια της λίµνης. Όπως εξήγησε η κ. Μαριλένα Παντελάκη, µουσειοπαιδαγωγός και υπεύθυνη ∆ράσεων στο Μ.ΥΗ.Σ. ο Κ. Μάνος αγόρασε έναν αλευρόµυλο από ένα Οθωµανό, και έφτιαξε ένα ελαιοτριβείο και µια αποθήκη.
Ο αλευρόµυλος, όπως επισήµανε έπαιρνε νερό από ένα υδαταύλακα και έτσι λειτουργούσαν οι µυλόπετρες του. Παράλληλα αναφέρθηκε και στην µεταπτυχιακή εργασία φοιτήτριας του Πολυτεχνείου Κρήτης για την αποκατάσταση του Μύλου και την αξιοποίηση του ως “Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης”.
«Είναι σηµαντικό να γνωρίζουµε τον πολιτισµό του τόπου µας, η Αγιά είναι πολύ σηµαντική και είναι αναγκαίο να εντάσσουµε τέτοια µνηµεία όπως ο µύλος του Κ. Μάνου, ο Ενετικός µύλος λίγο πιο κάτω, στην ιστορία, πρέπει να αναστηλωθούν καθώς αποτελούν βιοµηχανικά κατάλοιπα των Χανίων και της Κρήτης» τόνισε η κα Παντελάκη.
Στην ξενάγηση της έκανε εκτενή αναφορά στον Κ. Μάνο ως προσωπικότητα, στις σπουδές του σε Γερµανία και Οξφόρδη, στη συµµετοχή του στην επιτροπή διοργάνωσης των πρώτων Ολυµπιακών Αγώνων, στο ότι διετέλεσε για ένα χρόνο δήµαρχος Χανίων, στο ότι ήταν εξ των πρωταγωνιστών του κινήµατος του Θερίσου το 1905 κα.
ΤΕΡΑΣΤΙΑΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ
Στο περιβάλλον της λίµνης της Αγιάς αναφέρθηκε ο δρ. Πέτρος Λυµπεράκης, Βιολόγος και Έφορος Συλλογών Σπονδυλωτών στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης.
«Η Αγιά ήταν ένας βάλτος, µε πολλές πηγές, πριν κατασκευαστεί η τεχνιτή λίµνη» υπογράµµισε ο κ. Λυµπεράκης, αναφέροντας πως στην Κρήτη έχουν καταγραφεί 370 είδη πουλιών, στην Αγιά έχουν καταγραφεί τα 225 από αυτά. «Τα 2/3 της ορνιθοπανίδας του νησιού συναντιούνται εδώ! Έχει επίσης µια πολύ σηµαντική βιοποικιλότητα, µε πολλά σηµαντικά φυτά που συνδέονται µε το νερό και ένας είδος ιτιάς που το βρίσκουµε αποκλειστικά εδώ. Ξεχωριστά είναι και τα είδη εντόµων, πολλά µικρά θηλαστικά και ερπετά. Εκτός από τα ντόπια είδη έχουµε και πολλά ξενικά, έχετε ακούσει για το βουβαλοβάτραχο που τρώει τον ντόπιο βάτραχο και τα αυγά των πουλιών, υπάρχουν οι χελωνίτσες των pet shop που πολλοί τις αγοράζουν για το σπίτι τους, τις βαριούνται και τις ρίχνουν στη λίµνη. Είναι µια πολύ λαθεµένη πρακτική και παρακαλώ διαδώστε το για να το µάθει ο κόσµος. Επίσης οι ευκάλυπτοι είναι ένα ξενικό είδος και µια από τις προτάσεις είναι για την σταδιακή αντικατάσταση τους από πλατάνια, ιτιές κα.» είπε µεταξύ άλλων ο κ. Λυµπεράκης. Σε ερώτηση επισκεπτών τόνισε επίσης πως τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί επιχειρηµατικές δράσεις γύρω από τη λίµνη που δεν είναι συµβατές µε το περιβάλλον της.
Ο ΚΕΡΙΤΗΣ
Στον ποταµό Κερίτη που περνάει από την περιοχή του κάµπου της Αγιάς αναφέρθηκε στην οµιλία της στο χώρο του Μ.ΥΗ.Σ. η κ. Σταυρούλα Μαρκουλάκη, επίτιµη Έφορος Αρχαιοτήτων, πρώην Πρόεδρος ∆.Σ. Ι.Λ.Α.Ε.Κ. Ενηµέρωσε πως το όνοµα του προέρχεται από την αρχαία πόλη “Κεραία” και πως το όνοµα που είχε στην αρχαιότητα ήταν “Ιάρδανος” όπως αναφέρονταν και στον Όµηρο. Στάθηκε ιδιαίτερα στην περιοχή των Μεσκλών, ως τόπος από όπου πηγάζει ο Κερίτης.
Ακολούθησε ξενάγηση στην έκθεση του Μ.ΥΗ.Σ από την κ. Μαρία Πετραντωνάκη- Καλογερή.
Στην επίσκεψη συµµετείχε ο κ. Ευτύχης Κορκίδης που έχοντας εργαστεί για την ανακατασκευή του φράγµατος της λίµνης που είχε καταστραφεί από τις πληµµύρες του 1968 έδωσε λεπτοµέρειες για όλα όσα είχαν γίνει εκείνη την εποχή.
Στο “συρτάρι” ακόµα το master plan για την περιοχή
Τους επισκέπτες ενηµέρωσε ο πρώην πρόεδρος της “ Περιφερειακής Αναπτυξιακής Εταιρείας Κρήτης ΑΕ” και πρώην αντιπεριφερειάρχης κ. Αντώνης Παπαδεράκης για το master plan που έχει εκπονηθεί για την περιοχή. «Με αφορµή την λειτουργία και ανάδειξη του Μ.ΥΗ.Σ. (Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθµος), ένα καλό παράδειγµα επανάχρησης βιοµηχανικών χώρων, Περιφέρεια και ∆ήµος τότε ενεργοποιήσαµε µια προγραµµατική σύµβαση µε το Πολυτεχνείο Κρήτης, µε επιστηµονική υπεύθυνη την κ. Μανδαλάκη. Στα πλαίσια αυτή της σύµβασης έγινε ένα master plan στο οποίο προβλέπεται η ανάδειξη της περιοχής, η αναµόρφωση της πλατείας στην Αγιά και η δηµιουργία πολιτιστικού κέντρου, η δηµιουργία ποδηλατικών- περιπατητικών διαδροµών µέχρι και το “Μεσονήσι” όπου ενώνονται δύο ποταµοί κα. ∆υστυχώς έχει σταµατήσει η περαιτέρω επεξεργασία του, ενώ προβλέπονταν να γίνουν οι µελέτες εφαρµογές µε µια νέα προγραµµατική σύµβαση, δυστυχώς δεν έχει γίνει. Ελπίζω ότι από την επίσκεψη σας θα αναδειχθεί η ανάγκη να προχωρήσει το έργο αυτό ώστε να µπορέσει να ενταχθεί, ολόκληρη ή κατά κοµµάτι, σε κάποιο χρηµατοδοτικό εργαλείο».
