α) Ferenc Feher, Γάλλος καθηγητής, συγγραφέας
β) John Pinter, καθηγητής, Κολέγιο Ευρώπης
γ) Bernard Lewis, καθηγητής Παν. Λονδίνου
Εκδόσεις 2007 ΕΡΑΣΜΟΣ
Σειρά: Νέες, 34
Μετάφραση: Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου
Εκδοση Oxford University Press + Ελληνικά Γράμματα – Βήμα
Εκδόσεις Παπαζήση
Εισαγωγή Επιμέλεια Κώστα Χατζηαργυρίου
Πρώτη ελληνική έκδοση 1970
Μετά από 43 χρόνια αντιδράσεων και συγκρούσεων. Κατά βάση με τα γερμανογαλλικά συμφέροντα ευρωπαϊκής ευρωκυριαρχίας αλλά και με σκληρές προμαχήσεις για τα δικά της συμφέροντα.
Τώρα πορεύεται στον δικό της μοναχικό δρόμο όπως έγινε και στην αρχή και ως το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που αντιτάχθηκε ελευθεριακά, μαζί με την Ελλάδα και την Κρήτη, για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία στον κόσμο.
Με τεράστιες ζημιές στο Λονδίνο για να μείνει η μόνη χώρα που δεν κατακτήθηκε στην Κεντρική Ευρώπη…
Μετά τον πόλεμο ο πατέρας της Νίκης Ουίνστον Τσώρτσιλ οραματίστηκε και πρότεινε μια Ενωμένη Ευρώπη στα πρότυπα της Αμερικανικής Συμπολιτείας. Τελικά όμως η Ευρώπη, με γαλλική πρωτοβουλία προχώρησε στη γαλλική – γερμανική συγκυριαρχία για να ασκήσει βέτο. Ο θρυλικός στρατηγός Ντε Γκωλ για την ένταξη της Κρήτης
Η ΥΠΑΡΞΗ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ ΑΠΟΚΗΡΥΣΣΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΝΕΜΟ
υποστηρίζοντας τα γαλλικά συμφέροντα των αγροτικών προϊόντων της κ.λπ. Ομως και τα αγγλικά συμφέροντα δεν ήταν αγγελικά ιπτάμενα, αλλά σκοτεινά περί ιπτάμενα, ώσπου η Αγγλία διατηρώντας το δικό της (κατ’ εξαίρεση) νόμισμα, όπως έκαμε αργότερα και η Σουηδία έμεινε στην Ε.Ε. 43 χρόνια με κρίσιμες συγκρούσεις, ώσπου τώρα, πάλι, λόγω κρίσιμων συμφερόντων της Αγγλίας και της αμερικανοελεγχόμενης Δύσης, ο αγγλικός λαός μέσα από τις δικές του ανασφάλειες είπε ΟΧΙ ΠΙΑ στη “δουλεία” της Δύσης από την προσχηματικά “Δημοκρατική” γερμανο-γαλλική Δύση.
Αυτή τη Δύση που ο ελευθεριακός Γάλλος φιλόσοφος Φ. Φεγιέρ είπε προφητικά στο σημαντικό δοκίμιό του ότι: Η ύπαρξη της Δύσης όχι μόνο αμφισβητείται, αλλά αποκηρύσσεται και αποτελείται από τους αντάρτες του Ανατολικού Ανέμου.
Ομως, όπως προείπε ο μεγάλος Αγγλος ιστορικός Αρνολντ Τόυνμπη στο σπουδαίο έργο του “Σπουδή της Ιστορίας – Η ώρα της συρρικνώμενης Ευρώπης” αποτέλεσε τον αυτοεξευτελισμό της “Δύσεως” που ήρθε με τον Α’ Παγκόσμο Πόλεμο… Για να γράψει πολλά και ενδιαφέροντα στο βιβλίο του “Η Ευρωπαϊκή Ενωση” ο καθηγητής Τζων Τζίντερ (έκδοση 2001 αγγλική έκδοση και ελληνική 2006) τονίζοντας ειδικά για την Αγγλία (σελ. 198-199): Η αποχώρηση των Βρετανών αποτελεί βασικό σημείο – λόγω του ευρώ πρέπει να αντιμετωπιστεί ευρύτερα.
Με ένταξη μεν της Βρετανίας στην Ε.Ε… γιατί το συμφέρον της δεν εξυπηρετείται ούτε από μια μη ενοποιημένη Ενωση, σε ασταθή Ευρώπη, αλλά ούτε και από μια Ενωση στην οποία η Βρετανία θα παραγκωνίζεται… Ομως μια σχέση ελεύθερη εμπορίου με την Ελβετία και τη Νορβηγία θα ήταν το καλύτερο…
Ομως τώρα, τι θ’ απογίνει με το Βrexit;
Θα μείνει η Ευρώπη με τα καθυβρίζοντα πρωτοπαλλήκαρά της ή θα υπερβεί με δημιουργικές λύσεις για ν’ αποφύγει τελικά τον χωρισμό της σε τρίγωνα, τετράγωνα και πεντάγωνα; Κι ακόμα όπως έγραψε ο καθηγητής Μπέρναρντ Λαούις στο βιβλίο του, εισήγηση Τ. Χατζηαργύρη: Η Μέση Ανατολή, παρελθόν, παρόν και μέλλον” (από το 1964) αν οι Αγγλοι δεν κατάλαβαν τη σκληρή νέα πραγματικότητα του μεταπολέμου, νομίζοντας για κάμποσα χρόνια ότι μπορούν να επιβάλλονται με τις παλιές μεθόδους. Είναι μια σοβαρή και κρίσιμη απροσαρμοστικότητα της μεταπολεμικής βρετανικής ηγεσίας, η οποία, τώρα, ξαναλειτουργεί (τόσο για Ευρώπη, όσο και για Αγγλία) εξαιρετικά κρίσιμα.
Η ΠΑΛΙΑ ΚΑΙ ΝΕΑ ΔΥΤΙΚΗ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ
Η δυτική αποικιοκρατία ως σύστημα ολοκληρωτικής ΑΝΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και υπερ-εκμετάλλευσης λαών για τη μοναδική εξυπηρέτηση των συμφερόντων των αποικιοκρατών, απέβη πάντα πηγή δυστυχίας. Για να εκφράσει η ιστορική περίοδος της σκληρής αποικιοκρατίας την κορυφαία δοκιμασία που αντιμετώπισε το δυτικό πρόταγμα, το οποίο και απέτυχε θεαματικά. Με την Αγγλία ως ναυτική υπερδύναμη αποικιοκράτειρα στη Μέση Ανατολή, στον Ινδικό ωκεανό και σε ολόκληρη τη μεγάλη Ινδία, με έλεγχο σε όλη τη Μεσόγειο, στη Μ. Ανατολή, Σουέζ κ.λπ. Με έλεγχο του ενεργειακού πλούτου των πετρελαίων, φυσικού αερίου και άλλων σημαντικών πρώτων υλών δημιούργησε το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με ανάδυση της αμερικανικής υπερδύναμης της οποίας έγινε ουρά και υπασπιστής.
ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΒΕΡΝΑ ΑΓΓΛΙΑ, ΕΓΙΝΕ ΚΥΒΕΡΝΑ ΑΜΕΡΙΚΗ
Από τότε έπαυσε να έχει ισχύ το “Rule Britannica” (κυβέρνα Αγγλία) για να αντικατασταθεί από το “Rule America” σε όλα τα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο διαδραματιζόμενα γεγονότα.
Μέσα στη νέα αυτή υπερατλαντική πραγματικότητα δεν είχαν καμιά επίδραση ούτε οι ελπίδες που υποστήριζαν διάφοροι δογματικοί μέντορες που συνιστούσαν με θέρμη ιεροκηρύκων την αποδοχή των δυτικών τρόπων ζωής, αλλά ούτε και οι αυταπάτες σχετικά με τη διαφώτιση των πάντων υπό την κηδεμονία της Δύσης, δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Το μόνο που κυριάρχησε ήταν μόνο ένα πολιτικό σύστημα που λειτουργούσε με το κίνητρο του ΚΕΡΔΟΥΣ. Ως ένας αναγκαίος θεσμός συνδυασμού ελεύθερης και μη ελεύθερης αγοράς.
Ενα σύστημα που άφησε πίσω του (κατά τον Βαλλερστάιν) αμοιβαίο και έναν βαθιά στρεβλωμένο πολιτισμό.
Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΣΥΡΡΙΚΝΩΜΕΝΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Για να αναφερθούμε στο σημαντικό δοκίμιο του συγγραφέα, φιλοσόφου Ferenc Feher (πέθανε το 1987). Ενα απόσπασμα από το δοκίμιο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ (που κυκλοφόρησε σε 44 σελίδες από τις εκδόσεις ΕΡΑΣΜΟΣ τον Μάρτη του 2007). Το απόσπασμα αυτό είναι του διάσημου Αγγλου ιστορικού Αρνολντ Τόυνμπη, ο οποίος έγραψε στο διεθνές αναγνωρισμένο έργο του “Σπουδή της Ιστορίας” τα εξής: Η ώρα της συρρικνωμένης Ευρώπης είναι αυτο-εξευτελισμός της Δύσεως που ήρθε με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με τους τεράστιους αριθμούς των απωλειών. Για να δημιουργηθεί από τότε ένα κενό ισχύος.
Με συνέπεια τη βαθιά κατάρρευση της “δυτικής πραγματικότητας”, η οποία είχε ένα ολοσχερώς ασυντόνιστο πολιτικό σύστημα. Χωρίς να υπάρχει κανενός είδους “κατευναστικός εξοπλισμός” είτε στη δεξιά είτε στην αριστερά.
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΔΥΣΗ ΟΤΑΝ ΤΟΣΟΙ ΠΟΛΛΟΙ ΔΙΑΙΣΘΑΝΘΗΚΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΜΗ
Ετσι μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο φθάσαμε σε αδιέξοδο.
Ομως γι’ αυτή τη μεγάλη ευρω-δυτική κρίση ο Ferenc Feher, στο τέλος του δοκιμίου επισημαίνει με έμφαση την επιβεβλημένη δημοκρατία (όπως αυτή που μας επιβάλλουν οι ξένοι επικυρίαρχοι της σημερινής ελληνικής αποικίας) η οποία κατά τον Μαρξ είναι ΤΥΡΑΝΝΙΑ.
Για να διερωτηθεί ο Feher (σελ. 43) γράφοντας: …Δεν είναι τάχα κάπως βιαστικό να συζητάμε δυνατότητα καθολίκευσης της Δύσης όταν τόσοι πολλοί διαισθάνονταν την παρακμή της; Αλλά είναι άραγε πραγματική αυτή η παρακμή;
Για να αποφανθεί λέγοντας “ΚΑΙ ΝΑΙ ΚΑΙ ΟΧΙ”. Ομως η Δύση όπως είναι τώρα (δηλαδή από τη δεκαετία του 1970) που έκτοτε 50 χρόνια και τώρα όλα έγιναν κρίσιμα.
Η ΣΧΕΤΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΧΗ ΞΕΝΩΝ ΘΕΩΝ
Αυτή η πραγματικότητα παρουσιάζει ορισμένα συμπτώματα πολύ χαρακτηριστικά για όλους τους παρακμάζοντες πολιτισμούς και πρώτα και πάνω απ’ όλα με τον αυτο-υποβιβασμό της και την αποκήρυξη των δικών της αξιών καθώς και με τη σχετική αποδοχή των ξένων θεών.
Με τη Δημοκρατία να έχει αποτελέσει μια εξαίρεση καθώς η δυτική επιλογή εναντίον του ναζισμού εκδηλώθηκε με τέτοια ομοφωνία ως μια οικουμενική αξία, που ταυτόχρονα σχετική και απόλυτη σχετική στον βαθμό που θέλει τον πλουραλισμό ετερογενών τρόπων ζωής.
Ενώ είναι απόλυτη επειδή κανείς από αυτούς τους τρόπους ζωής δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς Δημοκρατία. Για να είναι επιπλέον κατά κυριολεξία ΣΧΕΤΙΚΗ ως ΑΞΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΣΗ… Γι’ αυτό την αμφισβητείς, αμφισβητείς, την ύπαρξη της ΔΥΣΗΣ.
Ο ΠΡΩΤΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΦΕΡΕ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟ
Με αυτή την αξιακή αρχή της Δημοκρατίας κατατάχθηκε η Δύση των ελεύθερων δημοκρατικών κρατών της Ευρωπαϊκής Αμερικανικής Δύσης (παρά την αντιδημοκρατική αποικιοκρατική εμποροκρατική πολιτική της προνεωτερικότητας και νεωτερικότητας. Με σωρεία εκμεταλλευτικών εγκλημάτων (με Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία κ.λπ.).
Σ’ αυτές τις εκμεταλλεύσεις πρωτοστάτησαν δημοκρατικά κράτη της Ευρώπης, με προέχουσα την Αγγλία… καθώς και ολοκληρωτικά αυτοκρατορικά φασιστικά κράτη πάλι της Ευρώπης.
Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία, Ρωσία κ.λπ. Για να αντιπαρατεθούν αυτοί οι δύο πόλοι, από την εφιαλτική εποχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και κυρίως μετά τη λήξη του. Για να χωριστούν σε δύο πόλους στα ελευθερόφρονα και στα ολοκληρωτικά. Με τον ιταλικό φασισμό και τον γερμανικό ολοκληρωτισμό του Γ’ Ράιχ. Για να υπάρξει ο μετα-τσαρικός φανατικός κομμουνισμός του προλεταριάτου.
ΑΓΓΛΙΑ – ΕΛΛΑΔΑ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΤΑ ΦΑΣΙΣΜΟΥ – ΧΙΤΛΕΡΙΣΜΟΥ
Αυτός ο τρίτος πόλος αντιπαρατέθηκε στην ελευθεριακή και ολοκληρωτική Δύση η οποία αφενός υπέστη τη βαρύτατη οικονομική κρίση του χρηματιστηριακού της ειδώλου. Η οποία ενίσχυσε τόσο την άνοδο των φασιστικών δυνάμεων στην Ευρώπη όσο και το διεθνικό αριστερό κίνημα στην Ευρώπη. Ωσπου, φθάσαμε στον τόσο ολέθριο, πάλι, Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στον οποίο πρωτοστάτησε ελευθεριακά η Αγγλία -ως Ηνωμένο Βασίλειο- και η Ελλάδα ως προμαχήσασα στο Αλβανικό έπος, αλλά και στην ανεπανάληπτη μάχη του άοπλο λαού της Κρήτης.
Για να υποστεί η Αγγλία καταιγιστικούς γερμανικούς βομβαρδισμούς και η Ελλάδα όπως και όλη η Ευρώπη γερμανική κατοχή. Για να τελειώσει ο πόλεμος με αμερικανική απόβαση στη γαλλική κατεχόμενη Νορμανδία και στην Απω Ανατολή. Με τελική εφιαλτική πράξη την είσοδο της ανθρωπότητας στη μετά τη βόμβα στη Χιροσίμα (και Ναγκασάκι) μεταπυρηνική εποχή.
Για να συνεχιστεί ο πυρηνικός ανταγωνισμός Δύσης – Ανατολής με τον ψυχρό πόλεμο και τη λήξη του με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.
ΜΕΓΑΛΗ ΙΔΕΑ Ή ΟΥΤΟΠΙΑ Η ΚΟΙΝΗ ΑΓΟΡΑ;
Πριν από αυτό το γεγονός που έδωσε αυτοκρατορική ισχύ στην Αμερική. Για να έχει αρχίσει από χρόνια η ειρηνική ανάκαμψη της Ευρώπης με κοινό ιδεώδες τη δημιουργία μιας μεγάλης ιδέας (ή ουτοπίας) της κοινής αγοράς. Με ιδεώδες την παγκοσμιοποίηση ως δυτική πάλι εκμετάλλευση της ενωμένης ευρωπαϊκής αγοράς.
Παράλληλα με τη νατοϊκή δύση υπερ-ισχύος της ενιαίας ευρωατλαντικής Δύσης με υποταγμένες χρηματο-οικονομικές στρατηγικά και ενεργειακά τις χώρες της Ευρώπης, επικυρίαρχη κυρίως τη Γερμανία και με πρωτοστατούσα την Αγγλία ως υποτακτική της αμερικανικής υπερισχύος, την Αγγλία του “μετανοήσαντος” Τόνι Μπλερ, πρωθυπουργού τότε του Ηνωμένου Βασιλείου, που υπερασπίστηκε τα ψεύδη του Πενταγώνου, τα υπάρχοντα χημικά όπλα των Σαντάμ, για να γίνει η αμερικανική εμπλοκή στο Ιράκ.
Ο ΤΣΩΡΣΙΛ ΗΘΕΛΕ ΕΥΡΩΠΗ ΣΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
Η Αγγλία βέβαια, υπερασπιζότανε την απομονωτική της νησιώτικη πολιτική, με πολλές αντιρρήσεις των Ευρωπαίων της ΕΖΕΖ, της EDK κ.λπ. (και κυρίως του Ντε Γκωλ που δεν ήθελαν την Αγγλία στην Ευρωπαϊκή Ενωση).
Ο καθηγητής της Οξφόρδης John Pinder στο βιβλίο του “Η Ευρωπαϊκή Ενωση” όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε – εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα – Βήμα, γράφει πλείστα όσα ενδιαφέροντα τόσο για τις αγγλικές επιφυλάξεις και τις απαιτήσεις όσο και για τις αρνήσεις των κεντρικών κρατών της Ευρώπης (κυρίως της Γαλλίας κ.λπ.). Μεταφέρουμε το απόσπασμα: Ελάχιστοι Βρετανοί απέκτησαν από την αρχή αυτό το όραμα.
Παρά το γεγονός ότι ο πατέρας της Νίκης Ουίνστον Τσώρτσιλ λίγους μήνες μετά το τέλος του πολέμου υποστήριξε τη δημιουργία μιας ομόσπονδης Ευρώπης κατά το πρότυπο της Αμερικής.
Η ΑΓΓΛΙΑ ΕΜΕΙΝΕ ΕΚΤΟΣ ΜΕ ΒΕΤΟ ΤΟΥ ΝΤΕ ΓΚΩΛ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΧΑΣΕΙ ΤΑ ΔΙΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΠΡΟΝΟΜΙΑ
Για να συνεχίσει ο John Pinter να πει: Η απροθυμία των Βρετανών να αποδεχτούν ένα κοινό ευρωπαϊκό όραμα οφείλεται στο ότι οι περισσότεροι δεν ήταν πρόθυμοι να χάσουν τα προνόμιά τους στις διηπειρωτικές αγορές και να αποκλειστούν από την ανάληψη σημαντικών αποφάσεων.
Ομως διαδοχικές βρετανικές κυβερνήσεις επιδίωξαν να συνδεθούν με την ευρωπαϊκή κοινότητα. Χωρίς όμως η Αγγλία να κατανοήσει την ανάγκη να μετέχει στις πρωτοβουλίες για τη δημιουργία της.
Πάντως η αρχή της επιφυλακτικής στάσης της Αγγλίας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν ο στρατηγός Ντε Γκωλ ο οποίος ως πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας άσκησε βέτο -που ακύρωσε τις πρώτες διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Μ. Βρετανίας, Δανίας, Ιρλανδίας και Νορβηγίας, στην ευρωπαϊκή κοινότητα.
Με αποτέλεσμα οι Βρετανοί να δυσαρεστηθούν εξαιρετικά για τον απόλυτο και εθνικιστικών συμφερόντων τρόπο άσκησης του γαλλικού βέτο.
ΟΙ ΠΟΜΠΙΝΤΟΥ ΚΑΙ Ο ΧΗΘ ΕΒΑΛΑΝ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ ΣΤΗΝ Ε.Ε.
Ομως η Αγγλία αντέδρασε για τα μονόπλευρα συμφέροντα της Κ.Α.Π. υπέρ της Γαλλίας. Με τον στρατηγό Ντε Γκωλ να επείγεται, τότε, να προωθήσει λύσεις υπέρ των αγροτικών συμφερόντων της Γαλλίας, σε βάρος άλλων χωρών, αλλά και της ίδιας της Βρετανίας. Τότε προκλήθηκε η πρώτη πολιτική κρίση στην ευρωπαϊκή κοινότητα.
Μια κρίση η οποία εντάθηκε για την Κ.Α.Π. που ο Ντε Γκωλ επέβαλε για το κόμμα του τα “κενά έδρανα” απαγορεύοντας στους υπουργούς να συμμετέχουν στα συμβούλια με εκφοβισμούς και απειλές για “καταστροφή” της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
Ομως ο Ντε Γκωλ παραιτήθηκε το 1969 και τον διαδέχθηκε στην προεδρία ο Πομπιντού, αντίθετα από το βέτο του Ντε Γκωλ συναίνεσε για επιτυχή ενταξιακή διαπραγμάτευση στην κοινότητα Βρετανίας, Ιρλανδίας Δανίας κ.λπ. Με πρωταγωνιστές τον πρόεδρο Πομπιντού και τον συντηρητικό πρωθυπουργό της Αγγλίας Χηθ. Με εξεύρεση λύσης κοινών συμφερόντων για την Κ.Α.Π. Αγγλίας – Γαλλίας.
ΑΛΛΑ Η ΘΑΤΣΕΡ ΗΘΕΛΕ ΝΑ ΤΗΣ ΔΩΣΟΥΝ ΤΑ ΛΕΦΤΑ
Ετσι τον Ιανουάριο του 1973 η Μ. Βρετανία έγινε μέλος της Ε.Ο.Κ. Αλλά επί πρωθυπουργίας της σιδηράς κυρίας Μargaret Thacher δημιουργήθηκε, πάλι, κρίση Βρετανίας ΕΟΚ για να φωνάζει “εκρηκτικά” η Μάργκαρετ: «Δώστε πίσω τα αυξημένα λεφτά που μας πήρατε».
Τώρα μετά 43 χρόνια συνεχών επιφυλάξεων του αγγλικού λαού για την εκμεταλλευτική Ευρώπη η Αγγλία αποφάσισε το μέγα βήμα εξόδου της με το Brexit. Κρίσιμη απόφαση, γιατί για τη Βρετανία έχουν περάσει τα χρόνια της αυτοκρατορικής αλαζονείας της ως υπερδύναμης…
Βέβαια τα φασιστικά κόμματα της Ευρώπης χαιρετίζουν το Brexit ως απόφαση ενός ελευθερόφρονος κράτους ν’ αποδεσμευτεί από την ευρω-ανελευθερία του ως εξαρτημένη χώρα από τη νέα γερμανική επικυριαρχία, με κυρίαρχα πάλι τα μεγάλα συμφέροντα της Αγγλίας.
Ετσι κρίση για τη Βρετανία, αλλά και κρίση για όλη την Ευρώπη παρά τους παλληκαρισμούς της πολυκεντρικής πλέον Ευρώπης μεγάλων και σκοτεινών συμφερόντων που μας φόρτωσαν 10 χρόνια δουλείας.
