Πώς µπορεί και µε ποιον τρόπο να βάλει κανείς στο κάδρο τις αποφάσεις που ελήφθησαν στη νέα συνεδρίαση κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη; Τι συµπεράσµατα µπορούν να εξαχθούν από το γεγονός της αύξησης των εξοπλιστικών κονδυλίων και τη διαφοροποιηµένη στάση απέναντι στη Ρωσία που διεξάγει εδώ και χρόνια επιθετικό πόλεµο σε βάρος ενός ανεξάρτητου κράτους όπως η Ουκρανία;
Και τελικά, µπορούν οι ΗΠΑ να επιβάλλουν διαµέσω του Τράµπ µια παρατεταµένη αλλοπρόσαλλη πολιτική µε τις φαιδρές δηλώσεις περί νίκης στη διένεξη Ισραήλ – Ιράν λόγω του αµερικανικού χτυπήµατος στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, που και οι ίδιες οι αµερικανικές µυστικές υπηρεσίες αµφισβητούν;
Και το τελευταίο και πιο κρίσιµο ερώτηµα: Τι µπορεί να σηµαίνει ένας πόλεµος στην επιβίωση των λαών που εναποθέτουν τις τύχες τους σε επιεικώς φαιδρά πρόσωπα;
Υπάρχουν και άλλα πολλά ερωτήµατα που παραµένουν αναπάντητα. Όπως το γεγονός ότι οι πόλεµοι γίνονται στοχεύοντας τους ανθρώπους στις κατοικίες τους, κάτι που συνεχίζει να πράττει ατιµώρητα η Ρωσία, αλλά και πριν από λίγες ώρες το Ιράν, µη εξαιρουµένου βέβαια και του Ισραήλ και των πρακτικών του στη Γάζα.
Αυτό που συνάγεται από τη σύγκληση του ΝΑΤΟ είναι ότι χαλαρώνει µέσω της αµερικανικής πίεσης η σκληρή γλώσσα κατά της Ρωσίας και προσωπικά του Πούτιν.
Επίσης δεν επιδιώκεται η κατάρρευση του ισλαµικού καθεστώτος στο Ιράν που τόσα έχει προκαλέσει στον λαό του. Και τέλος οι αµυντικές δαπάνες θα αυξήσουν τις εισφορές από τους πολίτες όλων των χωρών.
Ας δούµε όµως πιο αναλυτικά τι βγαίνει τελικά από αυτή τη Σύνοδο των χωρών του ΝΑΤΟ και προς τα πού πηγαίνει το πράγµα, κάνοντας µια µικρή ανασκόπηση. Γιατί µάλλον µπερδεµένα φαίνονται τα πράγµατα και η επίδειξη δύναµης έχει πάρει µάλλον αστείο χαρακτήρα, ειδικά µετά τα αλλεπάλληλα σόου Τραµπ. Η αστειότητα όµως κρύβει και απειλή.
Μαζική αύξηση των αµυντικών δαπανών
Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, λοιπόν, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αποφάσισαν µαζική αύξηση των αµυντικών δαπανών.
Στη σύντοµη δήλωση της συνόδου κορυφής επαναλαµβάνεται επίσης η δέσµευση για αµοιβαία συνδροµή σύµφωνα µε το άρθρο 5 του Βορείου – Ατλαντικού Συµφώνου.
Εκτός από τις αποφάσεις αυτές, αξιοσηµείωτη είναι και η διατύπωσή τους, όχι µόνο όσον αφορά την Ουκρανία και τη Ρωσία.
Αµυντικές δαπάνες
Όπως είχε ανακοινωθεί, οι εταίροι του ΝΑΤΟ αποφάσισαν στη Χάγη να επενδύουν στο µέλλον το 5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους στην άµυνα. Με τον τρόπο αυτό, τα κράτη µέλη ακολούθησαν την πρόταση του Γενικού Γραµµατέα Μαρκ Ρούτε να κατανεµηθεί το 5% σε 3,5% «σκληρές» αµυντικές δαπάνες και 1,5% σε δαπάνες σχετικές µε την άµυνα. Έτσι, θα διασφαλιστεί ότι «διαθέτουµε τις ένοπλες δυνάµεις, τις ικανότητες, τους πόρους, τις υποδοµές, την ετοιµότητα για πολεµικές επιχειρήσεις και την ανθεκτικότητα», αναφέρεται στη δήλωση.
Το 1,5% θα χρησιµοποιηθεί για «την προστασία κρίσιµων υποδοµών, την άµυνα των δικτύων µας, τη διασφάλιση της πολιτικής ετοιµότητας και ανθεκτικότητάς µας, την προώθηση της καινοτοµίας και την ενίσχυση της βιοµηχανικής µας βάσης στον τοµέα της άµυνας». Η δήλωση προβλέπει επανεξέταση των στόχων το 2029.
Υποχρέωση αµοιβαίας συνδροµής σύµφωνα µε το άρθρο 5
Η πρώτη από τις πέντε παραγράφους της δήλωσης είναι αφιερωµένη στην υποχρέωση αµοιβαίας συνδροµής σε περίπτωση επίθεσης εναντίον ενός από τα κράτη µέλη, η οποία ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού. «Επιβεβαιώνουµε την αµετάκλητη δέσµευσή µας για συλλογική άµυνα», αναφέρεται στη δήλωση. Και: «Μια επίθεση εναντίον ενός είναι επίθεση εναντίον όλων».
Το σηµείο αυτό είχε συζητηθεί εκ των προτέρων, επειδή ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραµπ είχε εκφράσει επανειληµµένα στο παρελθόν αµφιβολίες ως προς το αν η χώρα του θα συνδράµει τους εταίρους του ΝΑΤΟ σε περίπτωση επίθεσης.
Ουκρανία
Στη σύνοδο κορυφής της Ουάσιγκτον πέρυσι, αναφερόταν ακόµα ότι η Ουκρανία βρισκόταν σε «αµετάκλητη» πορεία προς το ΝΑΤΟ. Στη δήλωση της Συνόδου Κορυφής της Χάγης αναφέρεται πλέον ότι οι εταίροι του ΝΑΤΟ «επιβεβαιώνουν τις διαρκείς κυριαρχικές δεσµεύσεις τους για την υποστήριξη της Ουκρανίας». Αυτή η αποδυνάµωση ήταν αναµενόµενη και οφείλεται στη νέα στάση της Ουάσινγκτον έναντι του πολέµου στην Ουκρανία. Η κυβέρνηση Τραµπ είναι εξαιρετικά επικριτική έναντι της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και δεν θέλει να θέσει σε κίνδυνο τις περαιτέρω διαπραγµατεύσεις µε τη Ρωσία.
Ρωσία
Η Ρωσία χαρακτηρίζεται στη δήλωση της Συνόδου Κορυφής ως «µακροπρόθεσµη απειλή για την ευρωατλαντική ασφάλεια». Ο Γενικός Γραµµατέας του ΝΑΤΟ, Rutte, είχε χαρακτηρίσει στο παρελθόν τη Ρωσία ως τη «µεγαλύτερη» απειλή για την αµυντική συµµαχία. Σύµφωνα µε πληροφορίες από την Ουάσινγκτον, αυτό ισχύει όµως κυρίως για το ευρωπαϊκό τµήµα του ΝΑΤΟ.
Παραγωγή όπλων
Τα χρήµατα είναι η µία πλευρά της αµυντικής ικανότητας, η άλλη είναι η βιοµηχανία εξοπλισµών. Η ανεπαρκής παραγωγή των µελών του ΝΑΤΟ κρατά τον Οργανισµό «ξύπνιο τη νύχτα», δήλωσε πρόσφατα ο Rutte. Στη δήλωση της Συνόδου Κορυφής, τα κράτη µέλη του ΝΑΤΟ δεσµεύονται να «επεκτείνουν γρήγορα τη διατλαντική συνεργασία στον τοµέα της βιοµηχανίας εξοπλισµών». Σύµφωνα µε τη δήλωση, τα εµπόδια στο εµπόριο πρέπει να «εξαλειφθούν». Παράλληλα µε τη Σύνοδο Κορυφής, πραγµατοποιήθηκε ένα φόρουµ για τη βιοµηχανία εξοπλισµών µε περίπου 300 συµµετέχοντες.
Μέση Ανατολή
Η Μέση Ανατολή, και ιδίως ο πόλεµος µεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ήταν ένα σηµαντικό θέµα στη Χάγη. Ωστόσο, δεν αναφέρθηκε τίποτα σχετικά µε αυτό στη δήλωση της Συνόδου Κορυφής.
Ο Τραµπ χρησιµοποίησε τη Σύνοδο Κορυφής και για να κάνει µια επίδειξη νίκης, τονίζοντας επανειληµµένα ότι οι ΗΠΑ έθεσαν τέλος στον πόλεµο µεταξύ Ισραήλ και Ιράν µε την καταστροφή των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων. Ο Ρούττε συνεχάρη τον Τραµπ για την «αποφασιστική» και «εξαιρετική» δράση του στο Ιράν. Ο Γερµανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς (CDU) χαρακτήρισε τις επιθέσεις «αναγκαίες».
Στην κεντρική συνεδρίαση των 32 κρατών µελών κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής, επανειληµµένα τέθηκε το ζήτηµα της κατάστασης στη Λωρίδα της Γάζας. Ιδιαίτερα οι χώρες της Νότιας Ευρώπης ζήτησαν να ασκηθεί µεγαλύτερη πίεση στο Ισραήλ.
Η σηµασία των λέξεων
Οι διατυπώσεις σχετικά µε την Ουκρανία και τη Ρωσία αποτέλεσαν αντικείµενο εντατικών διαπραγµατεύσεων πριν από τη σύνοδο κορυφής και, κατόπιν αιτήµατος των ΗΠΑ, ήταν λιγότερο σαφείς από ό,τι πριν από ένα ή δύο χρόνια. Επίσης, κατόπιν αιτήµατος της Ισπανίας, λίγο πριν τη Σύνοδο Κορυφής έγιναν αλλαγές στη διατύπωση σχετικά µε τον στόχο του 5%.
Έτσι, στην τελική έκδοση δεν αναφερόταν πλέον «δεσµευόµαστε», αλλά «οι σύµµαχοι δεσµεύονται» (στα αγγλικά «Allies commit»). Η Ισπανία βλέπει σε αυτό µια δυνατότητα να υποστηρίξει ότι ο στόχος του 5% δεν ισχύει για όλους τους εταίρους του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, στη γαλλική έκδοση της δήλωσης αναφέρεται «les Alliés», δηλαδή «οι σύµµαχοι». Το γαλλικό και το αγγλικό είναι οι δύο επίσηµες γλώσσες του ΝΑΤΟ µε ίσα δικαιώµατα.
Η Ισπανία είχε χαρακτηρίσει εκ των προτέρων τον στόχο του 5% «παράλογο», αλλά τελικά συµφώνησε µε τη δήλωση της Συνόδου Κορυφής, όπως και τα 32 µέλη του ΝΑΤΟ.
*Με στοιχεία από το
Αυστριακό
Πρακτορείο Ειδήσεων
