Παρασκευή, 6 Δεκεμβρίου, 2024

Η λευκόκαρπη ελιά

Πράγματι εντυπωσιάζει το γεγονός ότι στην ελαιοκομική περιοχή των Μεσκλών βρέθηκε ελαιόδεντρο με λευκό καρπό. Συνηθίσαμε τα ελαιόδεντρα με τις ιώδεις ή μαύρες ώριμες ελιές και όχι τα αλβινικά, που ύστερα από κάποια μετάλλαξη δεν μπορούν να σχηματίσουν τις ανθοκυάνες που δίνουν το χρώμα στον ελαιόκαρπο.

2222Aνατρέχοντας όμως στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία διαπιστώνεται, πως υπάρχουν ανά τον κόσμο ποικιλίες ελιάς με λευκό που θυμίζει χρωματσμό ελεφαντόδοτου ελαιόκαρπο. Στη Μάλτα την περίοδο των Ιπποτών (1530 -1798) η λευκόκαρπη ελιά γνωστή και ως «μαργαριτάρι της Μάλτας» (perlina Maltese) ήταν περιζήτητη και καλλιεργούνταν σε όλες τις αυλές και στα κτήματα των πλουσίων. Ο καρπός της μάλιστα συμπεριλαμβάνονταν στη συνταγή φαγητού «σφραγίδα» της χώρας στο «στιφάδο κουνελιού». Στο πανεπιστήμιο του Harvard βρίσκει κανείς το έργο « πλήρης διατριβή στην καλλιέργεια της ελιάς» (Mémoire complet sur la culture de l’olivier) του ιερέα του Miramas F. Couture του Ι783, όπου αναφέρει για την λευκόκαρπη ελιά, την οποία αποκαλεί και «παρθένα ελιά». Ανάλογη αναφορά γίνεται το 1805 και από τους Jean-Baptiste de Lamarck et Augustin-Pyramus de Candolle στην Ισπανία.
Σήμερα γίνεται λόγος για 3 ποικιλίες στον κόσμο από τις οποίες η μία φύεται στη Μεσόγειο. Η μεσογειακή ποικιλία είναι γνωστή ως Ελαία η ευρωπαϊκή ποικιλία λευκόκαρπη (Olea europea var. leucocarpa). Η ποικιλία αυτή αποτελεί πανάρχαιο πληθυσμό με καταγωγή από την Ελλάδα. Είναι σπάνια μέσης παραγωγικότητας και αποτελεί συλλεκτικό αντικείμενο. Στην Ιταλία τη συναντάει κανείς στην περιοχή της Τοσκάνης. Υπάρχει επίσης στη Μάλτα, στο Μαρόκο και στη Λιβύη. Στη χώρα μας και στη νότια Πορτογαλία πωλείται σε φυτώρια ως καλλωπιστικό φυτό.
Πρόκειται για πολύ ζωηρή ποικιλία, που αντέχει στο κρύο ακόμα και στους -10 μέχρι – 15ο C.Το χρώμα του κορμού των ελαιόδεντρων της ποικιλίας αυτής είναι γκριζόμαυρο με αυλακώσεις και όγκους και τα φύλλα με ασημένιες αντανακλάσεις, χαρακτηριστικά που επιζητούνται από τη διακοσμητική. Οι καρποί είναι ωοειδείς , όχι πολύ σαρκώδεις και παράγουν πολύ φωτεινό ελαιόλαδο. Είναι πολλοί ευαίσθητοι στη μεταχείριση με άλμη. Στην Τοσκάνη το ελαιόλαδο της ποικιλίας αυτής χρησιμοποιείται στις ιεροτελεστίες. Για τον λόγο αυτό στις αυλές των εκκλησιών και στα μοναστήρια καλλιεργούνταν η λευκόκαρπη ελιά. Το ελαιόλαδο της ελιάς αυτής έχει λιγότερα αντιοξειδωτικά και μειωμένη πικρή γεύση σε σχέση με τα συνηθισμένα..
Σήμερα σε πολλές χώρες στη Μεσόγειο εκπονούνται προγράμματα για τη διάσωση και επέκταση της καλλιέργειας της ποικιλίας αυτής, Στη Μάλτα καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια να αναπτυχθεί η καλλιέργεια από τα ελάχιστα δέντρα που επιβιώνουν ακόμα. Η πρωτοβουλία του Προέδρου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Μεσκλών για την παραπέρα μελέτη και προστασία του ελαιόδεντρου αυτού είναι αξιόλογη και θα πρέπει να υποστηριχθεί.

 

* Ο δρ. Βαγγέλης Α. Μπούρμπος  είναι Γεωπόνος ερευνητής


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

8 Comments

  1. Καλημέρα,
    Τα πράγματα δεν είναι όπως τα αναφέρετε.
    Στην Ελλάδα έχουμε τουλάχιστον 4 λευκόαρπες ποικιλίες ελιας.
    Επίσης δεν υπάρχει αντοχή στους μείον 15 βαθμούς.
    Ποιός τα λέει αυτά;

    ΓΚ

  2. Αγαπητέ ΓΚ διάβασε το έργο « πλήρης διατριβή στην καλλιέργεια της ελιάς» (Mémoire complet sur la culture de l’olivier) του ιερέα του Miramas F. Couture του Ι783, όπου αναφέρει για την λευκόκαρπη ελιά, την οποία αποκαλεί και «παρθένα ελιά». Ανάλογη αναφορά γίνεται το 1805 και από τους Jean-Baptiste de Lamarck et Augustin-Pyramus de Candolle στην Ισπανία. Η σχετική βιβλιογραφία αναφέρει 3 ποικιλίες .Ποιές είναι οι 4 ποικιλίες στην Ελλάδα τις οποίες δεν γνωρίζει το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων στο οποίο διετέλεσα πολλά χρόνια διευθυντής; Η ταξινόμηση μιας ποικιλίας είναι δύσκολο έργο. Ο απλός χαρακτηρισμός πρέπει να εδράζεται σε επιστημονικά δεδομένα

    • 04.01.2021

      Καλημέρα σας κ. Μπούρμπο και καλή Χρονιά,

      Με καθυστέρηση είδα το μύνημά σας.
      Και τα δύο βιβλία που αναφέρεταιτα έχω σε πρωτότυπα και τα έχω διαβάσειαπό το 2010 όταν έγραψα και το βιβλίο Στοιχεία Ελαιοκομίας. Ιστορία περιγραφή και γεωργραφική κατανομή των ποικιλιών ελιάς στην Ελλάδα.

      Οι 5+ 1 λευκόκαρπες ποικιλίες ελιάς είναι:

      1. Ασπρολιά καλλωπιστική ΓΠΑ
      2. Λευκόκαρπη Καλλωπιστική Λακωνίας [μέγεθος καρπού σαν την ποικιλία ΓΠΑ]
      3. Ασπρολιά Αλεξανδρούπολης [ποικιλία μεσοκαρπη]
      4. Ασπρολιά Χαλκιδικής [μεγεθοςκαρπού σαν την ποικιλία ΓΠΑ]
      5. Mία δική μας που την έχουμε κατοχυρωσει με το εμπορικο όνομα White Beauty.
      6.Αυτή που αναφέρετε εσείς.

      Γιατί έχετετην εντύπωση οτι το Ινστιτούτο στα Χανιά έχει όλες τις ελληνικές ποικιλίες ελιάς;
      Δεν έχει ούτε τις μισές από τις ελληνικές ποικιλίες ελιάς που υπάρχουν και αυτό δεν αμφιστητείταισήμερα από κανέναν
      Σέβομαι απόλυτα που διατελέσατε διευθυντής στο Ινστιτούτο, αλλά το ινστιτούτο λυπαμαι που θα το πω δεν έχει ούτε τις μισές ελληνικές ποικιλιες ελιάς.
      Γιατί σημβαίνει αυτό;
      Δεν θα ήθελα να επεκταθώ περισσότερο.

      Ο χαρακτηρισμός των επιπλέον ποικιλιών είναι απόλυτα επιστημονικός, και εδράζεται σε επιστημονικά δεδομένα.

      Με εκτίμηση
      Κωστελένος Γιώργος
      Γεωπόνος ερευνητής
      Φυτωριούχος

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Ειδήσεις

Χρήσιμα