Η επιστροφή του Μποστ

Oταν οι άνθρωποι δίνουν τη ζωή τους για να αξιοποιήσουν κάποιο ταλέντο, κάποιο χάρισμα, τότε το πάντα αξιόλογο διαχρονικό και επίκαιρο. Όπως συνήθως συμβαίνει με τους επιστήμονες, τους πολιτικούς, τους καλλιτέχνες, τους συγγραφείς. Στην Ελλάδα έχουμε αρκετά τέτοια παραδείγματα, ένα απ’ αυτά είναι και ο Μέντης Μποσταντζόγλου· Χρύσανθος, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα.
Γνωστός περισσότερο με το ψευδώνυμο Μποστ, ο οποίος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1918 και πέθανε στην Αθήνα τον Δεκέμβρη του 1995. Ηταν ένας πολυπράγμων, μια ανήσυχη και πολυσχιδής προσωπικότητα, ένα πολύπλευρο ταλέντο που ασχολήθηκε με το θέατρο, τις εικαστικές τέχνες, τη σκηνογραφία. Υπήρξε πολύ καλός γελοιογράφος, καθιερώνοντας μάλιστα την πολιτική γελοιογραφία, κυρίως όμως ασχολήθηκε με την τέχνη του λόγου. Τα κείμενά του παραμένουν ανεπανάληπτα, με τους σατιρικούς στίχους και την καλλιτεχνική ανορθογραφία.
Συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες, περιοδικά και εκδοτικούς οίκους, πήρε μέρος με έργα του σε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η παρουσία του στο θέατρο ήταν αρκετά αξιόλογη, (ξανά)έγραψε κάποια κλασικά θεατρικά έργα με δικό του τρόπο, χρησιμοποιώντας δεκαπεντασύλλαβο, όπως η Μήδεια, Ρωμαίος και Ιουλιέτα, η Φαύστα, η Μαρία η Πενταγιώτισσα… Συνεργάστηκε με δικά του κείμενα στο έργο Ομορφη Πόλη του Μίκη Θεοδωράκη στο θέατρο Παρκ, με πολύ μεγάλη επιτυχία.
Το έργο αυτό ήταν σταθμός για τα θεατρικά δρώμενα της εποχής, καθώς βρισκόταν σε καλλιτεχνική αντιπαράθεση με την Οδό Ονείρων του Μάνου Χατζιδάκι στο θέατρο Μετροπόλιταν.
Ο Μποστ, είχε μια αξιόλογη παρουσία και στη ζωγραφική, αντλώντας τα θέματά του από την αρχαία Ελλάδα και τους ήρωες του 1821. Θα νομίζει κάποιος, βλέποντας τα έργα του, ότι ήταν ο μεγάλος ζωγράφος Θεόφιλος, μιας και σ’ αυτόν τον μεγάλο ζωγράφο παραπέμπουν τα έργα του Μποστ από την πρώτη ματιά. Για κάποιο διάστημα, στην δεκαετία του ’60, είχε σαν αποκλειστική απασχόληση τη  ζωγραφική, σε κάποιο κατάστημα με είδη δώρων, κάπου στο κέντρο της Αθήνας.
Η μεγάλη αγάπη όμως του Μποστ, πέρα από τα εικαστικά και το θέατρο, ήταν το χρονογράφημα, καθιερώνοντας έτσι το δικό του ύφος σε όποιο έντυπο (εφημερίδα – περιοδικό) και αν εργαζόταν γι’ αυτά τα κείμενα. Αλλωστε, πολλές φορές είχε προβλήματα με τη δικαιοσύνη. Σατίριζε με τους επιμελώς ανορθόγραφους στίχους τα πολιτικά πράγματα της χώρας, καθώς και τα κοινωνικά προβλήματα της μετεμφυλιακής Ελλάδας.
Είχε καθιερώσει μάλιστα τρεις ήρωες, τρεις φιγούρες, τρία καρτούν, για να καταγράφει τα κοινωνικά προβλήματα της καθημερινότητας στην ελληνική οικογένεια, μέσα στην ανέχεια του βιοπορισμού.
Οι ήρωες αυτοί ήταν η μαμά Ελλάς, ο Πειναλέων και η Ανεργίτσα, ήταν φιγούρες που σαφώς παρέπεμπαν στον Καραγκιόζη. Τα πρόσωπα αυτά συμμετείχαν σε θεατρικό, στην παράσταση Ομορφη Πόλη του Μίκη Θεοδωράκη. Και σήμερα διακρίνονται πολλές ομοιότητες ανάμεσα στην χώρα και τη μαμά Ελλάς, του Πειναλέοντα και της Ανεργίτσας, κάνοντας τώρα τον Μποστ πολιτικά επίκαιρο, όσο ποτέ.
Αν ζούσε σήμερα, οι χαρακτήρες αυτοί θα ήταν στην πρώτη γραμμή για να καταγράφει για δεύτερη φορά, την κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία έτσι όπως μόνο εκείνος ήξερε, χρησιμοποιώντας τους ήρωές του.
Ισως μάλιστα να τους είχε αλλάξει εμφάνιση· τη μαμά Ελλάς από το αρχαιοπρεπώς ένδυμα σήμερα θα ήταν με μια robe de chabre peignoirs ξεθωριασμένη, να στέκεται στην πόρτα εξόδου της ΟΝE, λυπημένη και καταφρονημένη, πικραμένη, εξαθλιωμένη, κρατώντας τα δυο παιδιά της γεμάτη ενοχές.
Ο Πειναλέων, θα ήταν προφανώς ένας άνεργος μεταπτυχιακός επιστήμονας που “παίζει” με ένα ξεχαρβαλωμένο λάπτοπ, περιμένοντας να φύγει στην ακμάζουσα Εσπερία.
Η δε κόρη, Ανεργίτσα, τώρα πια θα ήταν μια πολύ μεγάλη, τεραστία, γεροντοκόρη (σχεδόν ενάμισι εκατομμύρια άνεργοι) ανυπόληπτη και ανύπαντρη που κανένας γαμπρός δεν θα την ήθελε για σύζυγο.
Σήμερα, στα τόσα και τόσα προβλήματα και δυσκολίες, η λοξή ματιά και το ανατρεπτικό χιούμορ του Μποστ θα έκανε τα πράγματα λιγότερο ψυχοφθόρα στην καθημερινότητα του Έλληνα. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο, η μεγάλη επισκεψιμότητα που είχε η αναδρομική έκθεση στο μουσείο Μπενάκη με κείμενα και γελοιογραφίες του. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πολύπλευρη καλλιτεχνική αισθητική αρτιότητα που συναντάμε στο έργο του Μποστ, ξεπέρασε το εφήμερο της εποχής του και φτάνει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και στις μέρες μας.
Δεν μένει πλέον παρά να δικαιωθεί και εκείνο το αμίμητο που υπάρχει στα κείμενά του, καθώς ήταν και το όνομα της έκθεσης που έκανε η ΕΣΗΕΑ για το έργο του, στο μουσείο Μενάκη: Cherchez Να Φαμ!!