Χωρίς αέρα δεν λιχνάς – χωρίς βροχή δεν σπέρνεις
Οι παλιές εποχές αφήσανε πολλές διδακτικές συνήθειες που αργότερα γίνανε παροιμίες χωρίς να γνωρίζουν οι νεότεροι σήμερα από πού προέρχονται και γιατί τις λέγανε.
Γνωρίζουμε όλοι ότι από το νερό που πίνει ο άνθρωπος προέρχεται η ζωή του. Φεύγει από την πηγή και με την διαδρομή που κάνει, φθάνει στον οργανισμό του. Το ίδιο και οι παλιές συνήθειες και οι παροιμίες των ανθρώπων πηγάζουν από τις πολλές ζωντανές περιπτώσεις που είχανε πραγματοποιηθεί κατά την διαδρομή της ζωής τους και που είχανε την τύχη να τις ζήσουν και στη συνέχεια φθάνανε στην εφαρμογή τους που τους οδηγούσανε στην επιθυμητή τους πρόοδο. Όλες αυτές κάθε φορά μας τις ερμηνεύουν οι σημερινοί ηλικιωμένοι που τύχανε να είναι οι εκτελεστές όλων αυτών και μας τις διηγούνται με κάθε λεπτομέρεια όταν βρεθούμε κοντά τους.
Στην πρόσφατη συνάντηση που είχαμε με τον κ. Στέλιο Δ. ήτανε πάλι έτοιμος και μας ανέφερε αυτή την παροιμία: Ήρθανε τα άγρια να διώξουνε τα ήμερα. Και μας είπε: ότι την κατοχή ένα καλοκαίρι που είχαμε τη μάνδρα των προβάτων μας στους πρόποδες του Βρύσινα στη θέση Αρμό και όταν το πρωί μιας ημέρας πήγαμε με τον πατέρα μου να εκτελέσουμε την αρμεγή τους, βρήκαμε μέσα στη μάνδρα ένα μικρό κοπάδι ξένων προβάτων από άλλη ορεινή περιοχή.
Ήτανε αγριεμένα και χτυπούσανε τα δικά μας σαν να τα υποχρεώνανε να φύγουν από μέσα και να μείνουν αυτά εκεί. Τότε και τα δικά μας όλα μαζί λες και συνεννοηθήκανε αγριέψανε και αρχίσανε με δύναμη να τα κουντουλούν (χτυπούν) οπότε σε λίγη ώρα τα αναγκάσανε να φύγουν τραυματισμένα με κατεύθυνση από εκεί που είχανε έρθει. Τότε ο πατέρας μου ικανοποιημένος είπε την παροιμία που λέγανε οι παππούδες του στη Μ. Ασία ότι: ήρθανε τα άγρια να διώξουνε τα ήμερα.
Να λοιπόν ότι και η παρούσα παροιμία πηγάζει από πολύ παλιά εποχή και συνεχίζει να λέγεται και από τη νεότερη. Άρα και αυτή έχει κάνει τη διαδρομή της «όπως το νερό» από την Μ. Ασία που κατοικούσανε οι παππούδες και μετά από πολλά χρόνια έφθασαν στον τόπο μας στα Καπεδιανά να την επαναλαμβάνουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους.
Όπως όλες οι παροιμίες έχουν πάρει το διδακτικό δρόμο προς τον άνθρωπο το ίδιο και η παρούσα τον ακολουθεί πριν πολλά χρόνια και έχει συμβάλλει μέσα στον κοινωνικό χώρο αυτόν εκεί που κατοικούνε και παίρνει θέση στις ανάλογες συμπεριφορές εκεί που ωφελεί ή εκεί που βλάπτει και πάντοτε προς όφελος αυτών.
Σήμερα αρκετοί όλων των ηλικιών την χρησιμοποιούν να τη λένε στην οικογένεια, στο χωριό, στην πόλη, στις εργασίες όλων των επαγγελμάτων και των υπηρεσιών κ.λπ. όταν βέβαια παρουσιαστεί ανάγκη και όταν έχει το νόημά της για κάθε περίπτωση.
Πολλοί όμως δεν ξέρουν την καταγωγή της και την αιτία που βγήκε. Ακόμα ορισμένες φορές έχει και αστεία συμπεριφορά από ορισμένους όταν βρεθούν σε περιβάλλον πολλοί μαζί παρέα για διασκέδαση και ψυχαγωγία.
Όπως πάντα οι ηλικιωμένοι μας ενημερώνουν για όσα έχουν συναντήσει στην πορεία της ζωής τους από όταν ήτανε νέοι μέχρι και τώρα που είναι μεγάλοι.
Ορισμένα από αυτά που θυμούνται μας τα περιγράφουν αναστενάζοντας γιατί έρχονται στη σκέψη τους ακόμα και τα δικά τους γεγονότα που δεν μπορούσανε να τα αποφύγουν. Όμως δεν λένε τα ονόματά τους ούτε των άλλων γιατί θα φέρουν παρεξηγήσεις μεταξύ των.
Όπως την κατοχή που πέρασε συνέχεια ο κ. Στέλιος Δ. μας είπε: ο γείτονάς μου όταν πάντρεψε την κόρη του από ένα άλλο χωριό και ήρθε γαμπρός όπως λέγανε παλιά σώγαμπρος στο χωριό μας γιατί δεν είχε τίποτα δικό του. Μαζί με τον πεθερό του ήτανε γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Στην αρχή είχανε καλή συνεργασία και το κουμάντο όπως συνηθίζανε τότε το κρατούσε ο πεθερός. Το φτωχαδάκι ο γαμπρός του, σιγά σιγά φανέρωνε ότι και αυτός ήθελε να κάνει το αφεντικό. Ο πεθερός από τις συμπεριφορές του μπήκε στο νόημα και δεν άντεξε να του πει: Άκου γαμπρέ: εδώ που ήρθες ένας κάνει κουμάντο και αυτός είμαι εγώ αν θέλεις να έχουμε καλή πρόοδο. Όταν αυτό δεν σου αρέσει θα σου δώσω το μερίδιο της κόρης μου και να κάνεις εκεί ότι θέλεις. Εμείς εδώ στο χωριό μας όλοι δεν δεχόμαστε να έρθουνε τα άγρια να διώξουνε τα ήμερα. Καταλαβαίνεις τι εννοώ. Από τότε και μετά δεν έβγαλε ξανά μιλιά.
Ακολουθεί και άλλο περιστατικό που έχει σχέση με την παροιμία σε νεότερη εποχή μόλις προέκυψε η οικονομική κρίση στη χώρα μας. Σε κάποιο χωριό της περιοχής μας γυρίσανε τρεις οικογένειες που είχανε φύγει πριν πολλά χρόνια επειδή είχανε οικονομικά προβλήματα. Μετά από λίγους μήνες ο πρόεδρος της κοινότητας δεχότανε συχνά παρατηρήσεις για ορισμένα που δεν τους ικανοποιούσανε για την διαμονή τους και τα θεωρούσανε παράλογα και υπερβολικά και ότι θέλανε να έχουν τον λόγο και αυτοί σε όλα.
Στο μηνιαίο συμβούλιο ο πρόεδρος τα έκανε όλα γνωστά στους συμβούλους του. Ο πρώτος που πήρε το λόγο είπε: Κανείς χωριανός μέχρι σήμερα δεν έχει κανένα παράπονο και αυτοί ακόμα δεν ήρθανε αρχίσανε να μας παρατηρούν; Μήπως θέλουν να κάνουμε ότι λένε αυτοί; Αυτά κάνανε και στην Αθήνα; Εδώ που ήρθανε θα κάνουνε αυτά που εμείς παίρνουμε αποφάσεις τα ίδια είναι για όλους. Ήρθανε τα άγρια να διώξουνε τα ήμερα; Αν δεν τους αρέσει να γυρίσουν πίσω. Όλοι τους ήτανε σύμφωνοι και τελείωσε το συμβούλιο.
Τελειώνοντας έχουμε ακόμα να αναφέρουμε και ένα δυσάρεστο συμβάν από μια οικογένεια που αδιαφόρησε να τηρήσει την παροιμία. Ο ίδιος ο πατέρας μας ομολόγησε τον οικογενειακό του πόνο που συνέβη στο σπίτι του πριν λίγα χρόνια. Όταν πάντρεψα είπε και τον τελευταίο μου γιο μου ζήτησε να μείνει στο σπίτι μαζί μου για να μου προσφέρει τη βοήθειά του επειδή η μάνα του είχε πεθάνει και με την υποχρέωση να με φροντίζει σε όλα.
Όμως ο γιος και η νύφη μου αργότερα αλλάξανε γνώμη και χωρίς να με ρωτήσουνε πήγανε και βρήκανε ένα μικρό σπίτι στην άλλη άκρη του χωριού να μένω με ενοίκιο και μου λένε: θα σου πάμε, πατέρα, τα πράγματά σου εκεί να μένεις γιατί δεν χωρούμε όλοι μαζί και εγώ τους έκανα την επιθυμία τους. Είπα όμως μέσα μου ότι ήρθανε τα άγρια και με διώξανε από το σπίτι μου τα ίδια τα παιδιά μου.
Ακόμα εκεί μένω και πληρώνω το ενοίκιο και ούτε έχω δει την βοήθειά τους αλλά ευτυχώς που είχα κρατήσει πισινή στα χρήματά μου και έχω να πληρώνω να με φροντίζουν. Τα παλιά χρόνια αυτό το συμβάν ήτανε σπάνιο να συμβεί σε οικογένεια ενώ σήμερα οι περισσότεροι ηλικιωμένοι άνδρες και γυναίκες την φροντίδα τους την προσφέρουν εργαζόμενες γυναίκες και όχι τα παιδιά τους.
