O όρος παιδεία µε την ευρύτερη έννοια ορίζεται ως η γενικότερη καλλιέργεια του ανθρώπου. Οι Έλληνες µε όποια κατάσταση στη µακρά µας ιστορική πορεία, είχαµε την αγωνία, πώς δια της παιδείας παράλληλα µε την καλλιέργεια της λογικής, την κατάρτιση από απόψεως γνώσεων, θα διατηρούσαµε όχι µόνο την γλώσσα µας -θεµέλιο της ταυτότητας µας, αλλά και µε την κριτική του νου, στον προβληµατισµό της ανεξαρτησίας που θα οδηγούσε στο ποθούµενο πάντοτε την ελευθερία.
Με την συµπλήρωση 100 ετών Το Γυµνάσιο Κισάµου (σήµερα 1ο Γυµνάσιο) σε µια ξεχωριστή βραδιά βρεθήκαµε όλοι προσκεκληµένοι σ’ένα εορταστικό πρόγραµµα µια µεγάλη γιορτή , ένα αφιέρωµα στο παρελθόν, το παρόν, και το µέλλον του σχολείου και της παιδείας γενικότερα. Η έµπειρη και άξια ∆/ντρια του σχολείου σήµερα, η κ. Αντωνία- Τόνια- Μαζοκοπάκη µας επεφύλαξε γιγαντιαία θα λέγαµε αναφορά ωσάν να έπρεπε να είναι ανάλογη µιας εκατόχρονης πορείας του σχολείου αλλά και της Ελληνικής εκπαιδευτικής πολιτικής.. Πρίν λίγο καιρό, είχε προηγηθεί µια σωστική ιστορική έκδοση του τέως ∆/ντού Ψαράκη Γεωργίου « Τα ιστορικά στοιχεία του 1ου Γυµνασίου Κισσάµου» για την επέτειο των 100 χρόνων του κτηρίου. Το βιβλίο παρουσιάστηκε στα Χανιά και εκκρεµεί η παρουσίασή του στην Κίσαµο.
Στην Κίσσαµο λοιπόν- το Καστέλλι -πρωτεύουσα της επαρχίας -‘ήδη από το 1903 , η εκπαίδευση µετά το ∆ηµοτικό συνεχίζονταν στο λεγόµενο Ελληνικό σχολείο . Μετά την ένωση µε την Ελλάδα 1913,για τη δηµιουργία Γυµνασίου, η εκκίνηση γίνεται.. .µε βασιλικό διάταγµα του 1917. Και γρήγορα η φοίτηση των πρώτων δεκάδων µαθητών αυξάνεται.
Η ανάγκη ιδρύσεως κτηρίου Γυµνασίου γίνεται επιτακτική για την στέγαση των µαθητών και την πνευµατική προκοπή του τόπου. ∆εν περίµεναν από το κράτος- Είναι γνωστή 1920-24- η τότε πολιτική – στρατιωτική-κατάσταση , ο διχασµός και η Μικρασιατική τραγωδία.
Ο τότε Μητροπολίτης Κισσάµου και Σελίνου Άνθιµος Λελεδάκης ορίζεται πρόεδρος της επιτροπής ανεγέρσεως εξαταξίου Γυµνασίου. Είναι τόσος ο ζήλος των κατοίκων και η πρόθυµος συνεισφορά, ώστε σε χρόνο ρεκόρ 1924 ανεγέρθηκε ,‘ένα κτήριο µεγαλοπρεπές , ένα πραγµατικό κόσµηµα για την πόλη.
Προσωπικότητές και ονόµατα αναφέρθηκαν πολλά , για συντοµία ώς ο επί µακρόν επίσκοπος Ανθιµος Λελεδάκης , ο Γυµνασιάρχης Χαρίλαος Σπυριδάκκης και από τα µέσα του περασµένου αιώνα ο π. Επίσκοπος µας Ειρηναίος Γαλανάκης .Η διαρκής συνεισφορά και υποστήριξη των κατοίκων ,σφράγισαν την εκπαιδευτική και πνευµατική πορεία του ιδρύµατος. Τα πρώτα 30 χρόνια – επι παραδείγµατι- 1925-1955 Η µόρφωση ως κορυφαίο αγαθό επιδιώκεται µέσα από οικονοµικές δυσκολίες , πολέµους και ξεριζωµούς.… Τα δεύτερα τριάντα χρόνια 1955-1985 µια άλλη γενιά, πάλι θα συνδράµει και θα πλαισιώσει το Γυµνάσιο ενώ προστίθενται οικοτροφεία, τεχνικές σχολές , οικοκυρική σχολή και άλλα Γυµνάσια- Λύκεια και οικοτροφεία στην Κίσαµο και Σέλινο. Εκεί στα 60 χρόνια της εκατονταετηρίδας -1985-Στην Κίσαµο πρώην Καστέλλι λειτουργούν 2 Γυµνάσια 2 Λύκεια και φωνές( αποδοκιµασίας) ακούσθηκαν όταν στη εξιστόρηση η κ. Μαζοκοπάκη πρόβαλλε τα υπερσύγχρονα Λύκεια του 1985 , σήµερα ωραία ερείπια.
Τα ύστερα χρόνια από το 1985 και εξής , στα πλαίσια των εκσυγχρονιστικών µεταβολών , στην εποχή των ανέσεων και της ευµάρειας , πολλά άλλαξαν και κυρίως έπαψε το σχολείο να είναι αξιακός χώρος , όπου πρυτανεύει η παιδεία και επιδιώκεται η µόρφωση, βέβαια γενικότερα και όχι µόνο στην Κίσαµο.( δεν αναφερόµαστε στην από δεκαετίες , κατάντια των πανεπιστηµίων)
Κατά την άκρως ενδιαφέρουσα παρουσίαση ,πίνακες και φωτογραφίες βιντεοσυντεύξεις κλπ η κ. Μαζοκοπάκη κράτησε το ενδιαφέρον µας και ανέδειξε κατά την γνώµη µου, ότι αξίζει να υπερηφανευόµαστε και εξαιτίας αρχέγονης µακράς παράδοσης και σαν κοινωνία αλλά και σαν σχολεία- αφού πια δάσκαλοι και καθηγητές στην πλειοψηφία τους είναι συνεχιστές της πρότερης παιδείας , και στο ότι µε πολύ κόπο διατηρήσαµε το ήθος της παιδείας σε µια εποχή που τα πάντα είχαν ξευτελισθεί.
Ακόµη ο Ειρηναίος µέχρι το 2005 , η πρώτη του έγνοια ήταν το σχολείο . Το σχολείο ως η εκκλησία .
Υπάρχουν τον κόσµο απροσδιόριστες δυνάµεις και εκεί που φαίνεται να επιβραβεύεται , να επικρατεί το κακό στο τέλος έρχεται η και θριαµβεύει το καλό. Τα τελευταία χρόνια φαίνεται µια ανάταξη των πραγµάτων . Ικανοί και µε ζήλο εκπαιδευτικοί µε πιο σύνθετα προγράµµατα , µε προσοχή στις ιδιαιτερότητες των µαθητών, ένα περισσότερο ενδιαφέρον από τον ∆ήµο και την πολιτεία µια τόλµη για κανονιστική λειτουργία- πειθαρχία- και αξιολόγηση, µας επιτρέπει να αισιοδοξούµε, ότι η νέα εποχή «εκατονταετηρίδα» δεν µπορεί παρά να έχει ιστορική συνέχεια Υστερεί και καθυστερεί η πολιτεία . Χωρίς αναβάθµιση του κύρους του δασκάλου, χωρίς έµφαση στην γενικότερη καλλιέργεια του ανθρώπου, υποβαθµισµένο θα είναι το µορφωτικό αποτέλεσµα. Η κοινωνία πρέπει ν αναβαθµίσει και στη συνείδησή της την έννοια της παιδείας αλλά οι εκπαιδευτικοί να ξέρουν ,πως κυρίως διδάσκουν µε το παράδειγµα των.
Ο πολύς κόσµος που παραβρέθηκε στην περίλαµπρη αυτή εορτή του σχολείου και των γραµµάτων είχαν κάτι σηµαντικό από τη ζωή τους να θυµηθούν – απερίγραπτα τα βιώµατα των µαθητικών χρόνων. Υπενθυµίζοµε σχολείο είναι σχέση διδασκόντων και διδασκοµένων , κοινωνίας και πολιτείας σε µια ευρύτερη κοινωνικοποίηση και συµπόρευση και ήταν βιωµατική η συγκίνηση σε όλους µας που η τόσο πλούσια η βραδιά προκάλεσε,
Επί τη ευκαιρία είµαστε ευγνώµονες στην ευχαριστιακή σχέση µας που βιώνοµε σαν κοινωνία όπου πια η πλειοψηφία υπήρξαν µαθητές µας και µέσω των διαφόρων επαγγελµατικών τους δραστηριοτήτων συναντιόµαστε στην αέναη σχέση γηράσκοντες , διδάσκοντες και διδασκόµενοι
Ευχαριστούµε την Γυµνασιάρχη ως θα προσφωνούσε την κ, Αντωνία- Τόνια- Μαζοκοπάκη- ο αοίδιµος Ειρηναίος, η οποία ανέδειξε την ζωή του σχολείου διαχρονικά, που ύψωσε την παιδεία ως αξία και προϋπόθεση αρετής που µορφώνει και υψώνει τον άνθρωπο.
Ιδιαίτερα ευχαριστούµε για την πλούσια µουσική , που απολαυστικά πλαισίωσε την εορτή, το γνωστό επαγγελµατικό συγκρότηµα ( Χορευτάκη) µε εξαιρετικά επιλεγµένο ρεπερτόριο και τραγουδιστές. ΄Έχοµε µουσική παράδοση και αξιοζήλευτους ερµηνευτές που καταχειροκροτήθηκαν.
Εµείς – οι εκδροµείς του -60- από τη δεύτερη τριακονταετία ζήσαµε στα πρώτα θρανία την εποχή της πλάκας και του κονδυλιού, την πέννα και το µελάνι… to Bic και τον πολύγραφο .’ύστερα την ηλεκτρική επανάσταση µε πρωτόγονες κινηµατογραφικές µηχανές ,την ηλεκρονική µε προτζέκτορες , FAX, τα video και τα c. d. Toύς υπολογιστές µε τους εκτυπωτές , αλλά ο πίνακας, µαυροπίνακας και η κιµωλία!
Τώρα εδώ και 10-15 χρόνια µιλάνε για ψηφιοποίηση- τηλεδιδακαλία και τηλεφροντιστήρια και διαδραστικούς πίνακες και τέλος µας πρόλαβε η τεχνητή νοηµοσύνη…. Τι σχόλια να κάνοµε; . Το παρόν 2000 κ.ε είναι ο κόσµος του µέλλοντος
Προσεχώς όχι από τη θέση του δασκάλου, αλλά ως µαθητής 2ης γενιάς της εκατονταετηρίδας- πρέπει να περιγράψω πως βίωσα και εγώ , λίγο έτσι λίγο διαφορετικά από αυτά που η κ. Τόνια της 3ης γενιάς µας είπε.
Ευχόµαστε η 4η γενιά-2000-25 άλλωστε στη εκατονταετηρίδα χωράνε και τέσσερις γεννεές, να ζήσει και εν ευδοκία να εορτάσει όχι σε 100 χρόνια αλλά σε 50 χρόνια- την εκατονπεντηκονταετία- και να θυµηθεί πολλά από τον φετεινό εορτασµό. µακάρι σε καλύτερες συνθήκες µάθησης και σ’ένα ευτυχέστερο κόσµο!
