■ Σύµφωνα µε τους ερευνητές, αυτό µπορεί να σχετίζεται µε την κατανοµή των εργασιών φροντίδας
Η επένδυση σε πολιτικές που ευνοούν την οικογένεια είναι ωφέλιµη για τα άτοµα, τις επιχειρήσεις και τις οικονοµίες.
Οι πολιτικές που υποστηρίζουν ένα ευέλικτο εργασιακό περιβάλλον µε άδεια γονικής µέριµνας µε αποδοχές, διαλείµµατα για θηλασµό, φροντίδα παιδιών και επιδόµατα για παιδιά µπορούν να συµβάλουν στη µείωση του άγχους των γονέων και στην προώθηση της ευηµερίας τους.
Για τις εργαζόµενες γυναίκες αυτό είναι πολύ σηµαντικό και ειδικά για αυτές που έχουν ήδη σοβαρή και µακροχρόνια επαγγελµατική δραστηριότητα.
Οι πολιτικές για την οικογένεια που λαµβάνουν υπόψη το φύλο διαδραµατίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο στην αντιµετώπιση των ανισοτήτων µεταξύ των φύλων στην αγορά εργασίας, αυξάνοντας τη συµµετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναµικό, µειώνοντας το µισθολογικό χάσµα µεταξύ των φύλων και ενισχύοντας την παραγωγικότητα.
Χωρίς αυτές τις πολιτικές, οι κυβερνήσεις αντιµετωπίζουν πρόσθετη πίεση στις υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας λόγω της µειωµένης οικονοµικής δραστηριότητας των γυναικών, ενώ παράλληλα δηµιουργούνται εµπόδια στην ανάπτυξη των παιδιών και περιορίζεται το µελλοντικό οικονοµικό δυναµικό τους.
Αυτή η έλλειψη στήριξης τελικά επιβραδύνει την οικονοµική ανάπτυξη και ενισχύει τις διαγενεακές ανισότητες.
Όπως θα δούµε και παρακάτω, οι γυναίκες στην Ευρώπη αντιµετωπίζουν αρκετά προβλήµατα µε την κοινωνική τους ενσωµάτωση σε σχέση µε τους άνδρες.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η γυναίκα να αφοσιώνεται αποκλειστικά και µόνο στην οικογένεια, κάτι που δεν ενισχύει την ισότητα µεταξύ των δύο φύλων.
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, λοιπόν, οι γυναίκες άνω των 50 ετών είναι λιγότερο κοινωνικά ενταγµένες από τους άνδρες της ίδιας ηλικίας, όπως δείχνει µια µελέτη στην οποία συµµετείχε η Αυστριακή Ακαδηµία Επιστηµών (ÖAW).
Τα δεδοµένα που αναλύθηκαν προέρχονται από την έρευνα «SHARE», η οποία διεξάγεται κάθε δύο χρόνια σε όλη την Ευρώπη και συλλέγει πληροφορίες από άτοµα άνω των 50 ετών, µεταξύ άλλων σχετικά µε την υγεία και την κοινωνική τους κατάσταση.
Για τη µελέτη που δηµοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστηµονικό περιοδικό «Social Indicators Research» αξιολογήθηκαν σχεδόν 54.000 συνεντεύξεις από 21 ευρωπαϊκές χώρες. Για να µετρήσουν την κοινωνική ένταξη, οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τόσο τις στενές σχέσεις, όπως οι σχέσεις µε συντρόφους και φίλους, όσο και τις ευρύτερες σχέσεις, όπως οι δραστηριότητες σε συλλόγους ή οι εθελοντικές δραστηριότητες. Ο δείκτης που χρησιµοποιήθηκε για το σκοπό αυτό προήλθε από το αµερικανικό πλαίσιο και προσαρµόστηκε.
Στο πλαίσιο της ανάλυσης, οι χώρες χωρίστηκαν σε τέσσερις οµάδες, τα λεγόµενα «καθεστώτα φροντίδας».
∆ιαφέρουν ανάλογα µε τον βαθµό στον οποίο είναι προσανατολισµένες στην οικογένεια, δηλαδή σε ποιο βαθµό το κράτος παρέχει υπηρεσίες φροντίδας για παιδιά και ηλικιωµένους. Μόνο οι χώρες της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης είναι ακόµη πιο οικογενειακά προσανατολισµένες.
Γενικά, διαπιστώθηκε ότι όσο πιο οικογενειακή είναι µια χώρα, τόσο χαµηλότερη είναι η κοινωνική ένταξη των γυναικών άνω των 50 ετών.
Κατά συνέπεια, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι γυναίκες εξακολουθούν να είναι περισσότερο προσκολληµένες στον οικογενειακό τους ρόλο και µπορούν να συµµετέχουν λιγότερο στην κοινωνία σε σύγκριση µε τους άνδρες.
Αντίθετα, στις σκανδιναβικές χώρες, η κοινωνική ένταξη των ατόµων άνω των 50 ετών είναι συνολικά υψηλότερη και πιο οµοιόµορφα κατανεµηµένη µεταξύ των φύλων. Εκεί, οι άνδρες συµµετέχουν πιο συχνά και όλοι υποστηρίζονται περισσότερο από το κράτος.
Είναι επίσης συνηθισµένο τα πολύ µικρά παιδιά να πηγαίνουν στον παιδικό σταθµό και οι ηλικιωµένοι να λαµβάνουν επαγγελµατική φροντίδα.
Τα αποτελέσµατα που βρέθηκαν είναι σχετικά µικρά, αλλά σηµαντικά, επειδή αφορούν όλους, Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι για τις γυναίκες είναι συνήθως ευκολότερο και πιο σηµαντικό να δηµιουργούν κοινωνικές σχέσεις, κάτι που, καθιστά τα αποτελέσµατα ακόµη πιο αξιοσηµείωτα. Μια προσέγγιση βελτίωσης θα ήταν η αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών για την εργασία φροντίδας και η καλύτερη ανάπτυξη της παιδικής φροντίδας. Επιπλέον, θα µπορούσαν να βοηθήσουν προσφορές για κοινωνική συµµετοχή, όπως η γειτονική βοήθεια ή ο εθελοντισµός. Επιπλέον, θα ήταν χρήσιµη η ευελιξία των ωρών εργασίας για τις γυναίκες, καθώς έτσι θα µπορούσαν να παραµείνουν περισσότερο στην επαγγελµατική ζωή, όπου δηµιουργούνται φιλίες και δίκτυα.
Οι εποχές όπου η γυναίκα ήταν επιφορτισµένη µε την φροντίδα της οικογένειας έχουν περάσεις ανεπιστρεπτί. Εντούτοις προβλήµατα όπως η κοινωνική τους ενσωµάτωση συγκριτικά µε τους άνδρες παραµένει.
Αποµένει να δούµε κατά πόσο τα ευρωπαϊκά κράτη θα υιοθετήσουν τις σκανδιναβικές πολιτικές που επί δεκαετίες προσφέρουν το τρανό παράδειγµα της πραγµατικής ισότητας των δύο φύλων. Επί του πρακτέου και όχι θεωρητικά.
