Bιότοπος – περιγραφή
H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι COLUTEA arborescens L. (Κολουτέα η δενδρώδης). Ανήκει στην οικογένεια των Ψυχανθών η οποία περιλαμβάνει 26 είδη τέτοιων θάμνων ή μικρών δένδρων τα οποία είναι ιθαγενή της Ευρώπης και της δυτικής Ασίας. Το πλέον συνηθισμένο είδος στη χώρα μας είναι η δενδρώδης. Τη συναντούμε με τις κοινές ονομασίες Φούσκα, Ποντίκια, Αγριοσιναμική.
Τη συναντούμε σπάνια και διάσπαρτη σε αργιλώδη εδάφη, υλοτομούμενα δάση και θαμνοσκεπείς πλαγιές. Φυτρώνει σε Ηπειρο, Θεσσαλία, Αττική, Πελοπόννησο, Μακεδονία και αλλού ενώ καλλιεργείται και ως καλλωπιστικό φυτό.
Είναι φυλλοβόλο δενδρύλλιο το ύψος του οποίου κυμαίνεται από 1 έως 3 μέτρα. Φύλλα εναλλασσόμενα, πτεροειδή, με ωοειδή φυλλάρια. Η κάτω επιφάνεια είναι χνουδωτή. Άνθη με βαθύ κίτρινο χρώμα και με κόκκινες κηλίδες, μήκους περίπου ενός εκατοστού, διαταγμένα σε βότρυ.
Είναι ερμαφρόδιτα (έχουν τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από τα έντομα. Οι μέλισσες λατρεύουν το νέκταρ των ανθέων του. Ο καρπός είναι διογκωμένος και έχει όψη περγαμηνώδους κύστεως, μήκους 6 έως 8 εκατοστών.
Χαρακτηριστικό του καρπού είναι ότι αν πιεστεί ανάμεσα στα δάχτυλα, προκαλεί κρότο. Εχει εκτεταμένο ριζικό σύστημα και για τον λόγο αυτό φυτεύονται σε περιπτώσεις που το έδαφος έχει διαβρωθεί και θέλουμε να το σταθεροποιήσουμε.
Το φυτό αντέχει τους ισχυρούς ανέμους αλλά όχι την θαλάσσια έκθεση. Δεν ανέχεται και την ατμοσφαιρική ρύπανση. Το κίτρινο ξύλο του χρησιμοποιείται για την κατασκευή λαβών εργαλείων.
Ιστορικά στοιχεία
Φυτό γνωστό από την αρχαιότητα. Η επιστημονική ονομασία COLUTEA προέρχεται από την λέξη “Κολουτέα” που χρησιμοποίησαν οι αρχαίοι Ελληνες για την ομάδα αυτών των φυτών. Ο Θεόφραστος αναφέρει την Κολουτέα στο βιβλίο του “Περί φυτών ιστορία”. Η λατινική λέξη arborescens προέρχεται από το λατινικό abroresco που σημαίνει “ξυλώδης” ή “δένδρο”.
Στη λαϊκή ιατρική η Φούσκα χρησιμοποιήθηκε σαν διουρητικό, υπακτικό και καθαρτικό.
Συστατικά – χαρακτήρας
Τα φύλλα του φυτού είναι πικρά, στυπτικά και καθαρτικά. Περιέχουν κολουτεϊκό οξύ, ίχνη αιθέριου ελαίου, μεγάλη ποσότητα βιταμίνης C και μία πικρή ουσία. Οι σπόροι περιέχουν μικρές ποσότητες ελαίου.
Ανθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη- συλλογή
Η Φούσκα ανθίζει Μάιο και Ιούνιο. Σε ψυχρά μέρη μπορεί να ανθίζει ακόμη και Σεπτέμβριο. Οι σπόροι ωριμάζουν Σεπτέμβριο και Οκτώβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται κύρια τα φύλλα του φυτού.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Το βότανο δρα ως διουρητικό, εμετικό και καθαρτικό. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι έχει ανάλογη δράση με τα φύλλα Αιγύπτου (Σένα) αλλά με πολύ ηπιότερη δράση. Τα φύλλα δρουν ως διουρητικά και καθαρτικά ενώ οι σπόροι έχουν εμετική δράση.
Αν και η δράση του βοτάνου είναι πολύ ηπιότερη της Σέννα, δεν είναι άσχημο το βότανο να συνοδεύεται με κάποιο μαλακτικό σκεύασμα όπως Τζίντζερ, Κορίανδρο, Χαμομήλι, αφέψημα ξηρών Σύκων που θα απαλύνουν τους σπασμούς.
Παρασκευή και δοσολογία
Το βότανο παρασκευάζεται ως έγχυμα. Σε ένα κουταλάκι ξηρό βότανο ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε πρωί και βράδυ.
Προφυλάξεις
Δεν αναφέρονται παρενέργειες. Δεν είναι όμως απίθανο η υπερβολική χρήση του βοτάνου να προκαλέσει ζαλάδες, εμετούς ή πονοκέφαλο. Να τηρούμε τη συνιστώμενη δοσολογία.
