24 με 29 Ιουνίου
«∆ιαβάζουµε. Συζητάµε. Συνδεόµαστε». Με αυτό το µότο, το 4ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων µας εισάγει στον “πλανήτη” της φετινής διοργάνωσης, έναν πλανήτη πολύχρωµο, µεστό γραµµάτων και τεχνών, αλλά κυρίως ανθρώπων που διψάνε για αναγνώσµατα κι επαφή µε συγγραφείς και λογοτεχνικούς ήρωες. Η µεγάλη γιορτή του βιβλίου στα Χανιά είναι γεγονός: 24 – 29 Ιουνίου η πόλη θα γεµίσει µε βιβλιόφιλους, συγγραφείς κι ακαδηµαϊκούς από όλη την Ελλάδα και τον κόσµο, ενώ πλήθος δράσεων, οµιλιών, βιβλιοπαρουσιάσεων, επίκαιρων συζητήσεων κ.ά. θα λάβει χώρα στο ενετικό λιµάνι Χανίων.
Οι “διαδροµές” συζητάνε σήµερα µε κάποια από τα πρόσωπα της µεγάλης αυτής γιορτής στην πόλη, θέλοντας να φωτίσουν τη σχέση του κοινού µε το βιβλίο αλλά και τη σηµασία που έχει για µια επαρχιακή πόλη όπως τα Χανιά µια διοργάνωση τέτοιας εµβέλειας.
Για τη µεγαλύτερη έως τώρα διοργάνωση κάνει λόγο ο διευθυντής του Φεστιβάλ Βιβλίου στα Χανιά, κ. Μανώλης Πιµπλής, µιλώντας στις “διαδροµές” µε αφορµή τη φετινή διοργάνωση που κάνει επίσηµη πρεµιέρα στις 24 Ιουνίου. «Αριθµοί ρεκόρ σηµειώνονται φέτος, µε 160 οµιλητές και συµµετοχές από όλο τον κόσµο. Το 2022 ξεκινήσαµε µε 7 ξένες συµµετοχές και φέτος έχουµε 30! Αυξάνουµε λοιπόν το µέγεθος και την παρουσία αλλά και ωριµάζουµε επαγγελµατικά, µε άνοιγµα σε νέες ζώνες», σηµειώνει ο διευθυντής του χανιώτικου φεστιβάλ, συµπληρώνοντας πως αυτές οι νέες πρωινές εκδηλώσεις αφορούν στους ανθρώπους του βιβλίου, δίνοντας έτσι την ευκαιρία για γόνιµη συζήτηση γύρω από το βιβλίο, τη βελτίωση των δεικτών φιλαναγνωσίας, των πολιτικών για το βιβλίο αλλά και της καταγραφής στοιχείων κ.ά. Σηµαντικός στόχος, σύµφωνα µε τον κ. Πιµπλή, «να καταστήσουµε το Φεστιβάλ Βιβλίου στα Χανιά ένα φόρουµ συζητήσεων για το µέλλον του βιβλίου».
∆ΙΕΘΝΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ
«Η Ελλάδα δεν έχει φεστιβάλ τέτοιας εµβέλειας, οπότε θεωρώ αποτελεί µια “πρωτιά” αυτή η διοργάνωση. Θέσαµε από την αρχή ψηλά τον πήχη και προσπαθήσαµε να δηµιουργήσουµε ένα φεστιβάλ ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Πίστευα, κι εν τέλει επιβεβαιώνοµαι, πως αυτό είναι εφικτό σε µια πόλη όπως τα Χανιά», λέει ο διευθυντής του φεστιβάλ, δηλώνοντας συγκινηµένος για την ανταπόκριση που έχει το εγχείρηµα αυτά τα χρόνια από τον κόσµο αλλά και τη στήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σύµφωνα µε τον ίδιο, η διοργάνωση έχει ανοίξει τους ορίζοντές της, µε εκδηλώσεις, ανταλλαγή ιδεών συζητήσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις κι επαφή των συγγραφέων µε το κοινό, δηµιουργώντας κατά αυτόν τον τρόπο µια άλλη ατµόσφαιρα, ξεφεύγοντας από τον αυστηρά εµπορικό χαρακτήρα. «Όσον αφορά στο θέµα της διεθνοποίησης, έχουµε 30 ξένες συµµετοχές, ένα στοίχηµα που µένει να κερδηθεί και να διαδώσουν το µήνυµα και τη σηµασία του φεστιβάλ στις χώρες τους. Φέτος, για πρώτη φορά, ερχόµαστε σε επαφή µε ξένα φεστιβάλ και µε µεσολάβηση του Γαλλικού Ινστιτούτου, ήρθαµε σε επαφή µε ένα Φεστιβάλ Βιβλίου στη Μασσαλία και πήγα τον Μάιο στη Γαλλία, ενώ τώρα θα έρθει εκπρόσωπος στο δικό µας, στα Χανιά».
“ΒΙΒΛΙΑΚΟ” ΚΕΝΤΡΟ
Η διεύρυνση του αναγνωστικού κοινού, η επαφή του µε τους συγγραφείς αλλά και η προσέλκυση ανθρώπων των γραµµάτων από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό στην πόλη των Χανίων αποτελούν τους βασικούς στόχους της διοργάνωσης. «Μπορούν να γίνουν τα Χανιά ένα βιβλιακό κέντρο, να µπουν στον χάρτη κι αυτό φέρνει µια τουριστική αλλά και πολιτισµική αναβάθµιση στον τόπο», αναφέρει ο κ. Πιµπλής, τονίζοντας πως ένας σηµαντικός στόχος για τους ίδιους είναι η επέκταση του φεστιβάλ όλο τον χρόνο, µε συνεχείς δράσεις καθώς, όπως προσθέτει «τα Χανιά δεν είναι µια οποιαδήποτε επαρχιακή πόλη, έχουν παράδοση στα γράµµατα και τις τέχνες, µε µοναδική αρχιτεκτονική υποδοµή που ταιριάζει απίστευτα µε τέτοιες δράσεις».
∆ΥΝΑΤΗ Η ΧΑΝΙΩΤΙΚΗ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑ
Στοιχεία επίσηµα δεν υπάρχουν, ωστόσο σύµφωνα µε τον διευθυντή του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, το ποσοστό των ανθρώπων που αγαπά το διάβασµα στην Κρήτη είναι ικανοποιητικό. «Η µεγάλη επισκεψιµότητα στο φεστιβάλ µας δείχνει τη φιλαναγνωσία. Το βιβλίο έχει µια µοναχική διάσταση, κι ο συγγραφέας αλλά κι ο αναγνώστης είναι µοναχικοί, οπότε κανείς δεν ξέρει ακριβώς ποιοι είναι οι συµµέτοχοι, ωστόσο ένα τέτοιο φεστιβάλ καταφέρνει να τους συγκεντρώσει. Επίσης, η ύπαρξη τόσων καλών βιβλιοπωλείων στα Χανιά δεν είναι τυχαία». Η εκτίµησή του, εποµένως, είναι πως οι αναγνώστες στα Χανιά κυµαίνονται πάνω από τον µέσο όρο.
Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Η φετινή θεµατική του φεστιβάλ έχει τον τίτλο “Το σπίτι µας, ο πλανήτης” κι είναι ένα θέµα που σκεφτόντουσαν και τα προηγούµενα χρόνια οι διοργανωτές, µε τις πρόσφατες διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις να το καθιστούν “ιδανικό”. «Θα γίνουν εκδηλώσεις και συζητήσεις γύρω από αυτή τη σηµαντική θεµατική και, εξάλλου, αρκετοί συγγραφείς κι ακαδηµαϊκοί ασχολούνται µε θέµατα περιβαλλοντικού κι όχι µόνο χαρακτήρα, όπως ο Γιάννης Μακριδάκης, ο Μιχάλης Μοδινός, ο Γιάννης Μανέτας κοκ, ενώ θα γίνει και µια πολιτική κουβέντα µε πρόσωπα του τόπου ώστε να δούµε πόσο σοβαρά λαµβάνει υπόψη του το πολιτικό σύστηµα τον πλανήτη», µας εξηγεί ο ίδιος.
«Το βιβλίο συνεχίζει να ανθεί»
Στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του Νίκου ∆αββέτα “Η δεσµοφύλακας” αλλά και στον συντονισµό µιας συζήτησης ανάµεσα στους συγγραφείς Ιωάννα Μπουραζοπούλου και Νίκο Μάντη για τα νέα τους βιβλία επιστηµονικής φαντασίας θα συµµετάσχει η καθηγήτρια του νεοελληνικού τοµέα του τµ. Φιλολογίας, στο Πανεπιστήµιο Κρήτης, κ. Μαρίνα Αρετάκη, στην 4η διοργάνωση του φεστιβάλ βιβλίου.
Μιλώντας στις “διαδροµές”, εκφράζει την χαρά κι ανυποµονησία της για τις δράσεις ενός πλούσιου και πολύπλευρου φεστιβάλ, όπως αναφέρει. «Πρόκειται για ένα πραγµατικό φεστιβάλ, µε παγκόσµιας εµβέλειας προσωπικότητες του λογοτεχνικού τοπίου, αλλά και Έλληνες και ντόπιους συγγραφείς. Ειδάλλως, θα ήταν ένα απλό και µικρό φεστιβάλ που θα συζητούσαµε µεταξύ µας!», σηµειώνει, υπογραµµίζοντας πως ακόµη και το στυλ των παρουσιάσεων, οµιλιών κ.λπ. όχι απλά δεν είναι στείρο, αλλά πολύ διαδραστικό και ζωντανό.
Συµµετέχουν όµως οι νέοι άνθρωποι σε τέτοιες δράσεις; «Εµείς έχουµε λίγους ενθουσιώδεις µε τη λογοτεχνία φοιτητές που έρχονται στο φεστιβάλ στα Χανιά. Το κοινό από δράση σε δράση διαφέρει, προφανώς, σίγουρα έρχονται οι νέοι, αλλά δεν µπορώ να πω µε σιγουριά», λέει η κυρία Αρετάκη, ενώ, όπως αναφέρει, διαπιστώνει πως γενικά οι νέοι άνθρωποι δεν διαβάζουν βιβλία. «∆υσκολεύονται να διαβάσουν ολόκληρα βιβλία, διαβάζουν πιο µικρά κείµενα, ποιήµατα, διηγήµατα και αποσπάσµατα µιας κι ο χρόνος που αφιερώνεται είναι λίγος. Έχει ενδιαφέρον βέβαια το γεγονός πως γίνεται καλή “δουλειά” σε οµάδες δηµιουργικής γραφής, µιας και δεν µπορείς να γράψεις χωρίς να διαβάσεις», σχολιάζει η ίδια, τονίζοντας πως σε καµία περίπτωση το βιβλίο δεν έχει πεθάνει, αλλά συνεχίζει να ανθεί.
Σύµφωνα µε την καθηγήτρια του Παν/µίου Κρήτης, πρέπει να δοθεί έµφαση στα σχολεία, να ξεκινήσει δηλαδή από πριν αυτός ο “σπόρος”. Τέλος, δηλώνει µε σιγουριά πως το φεστιβάλ βιβλίου είναι µια µεγάλη γιορτή που γεννά µεθυστικά συναισθήµατα: «Είναι µια µεγάλη, πενθήµερη γιορτή κι είναι συγκινητική η στήριξη των φορέων και του κόσµου. Θυµάµαι ακόµη την αίσθηση που µού έχει αφήσει η συµµετοχή µου στην πρώτη διοργάνωση, ήµουν “µεθυσµένη” από την µαγευτική εµπειρία, περπατούσα στο λιµάνι και δεν πίστευα ότι έβλεπα µπροστά µου όλα αυτά τα “τέρατα” της παγκόσµιας λογοτεχνίας και ότι ήµουν παρούσα σε καταπληκτικές συζητήσεις όπως µε τον Αντρέι Κουρκόφ».
«Επένδυση στον πολιτισµό»
Η φιλόλογος και συγγραφέας Ρούλα Βουράκη συµµετέχει ανελλιπώς από το πρώτο φεστιβάλ βιβλίου στα Χανιά. Γέννηµα θρέµµα της περιοχής, έχοντας όµως εξερευνήσει κι άλλα φεστιβάλ του είδους εκτός συνόρων, µας λέει µε σιγουριά πως το φεστιβάλ Χανίων δεν έχει να ζηλέψει τίποτα απολύτως από τα υπόλοιπα! «Και φέτος, συµµετέχω µε τις εκδόσεις Έρεισµα και παρουσιάζουµε την τελευταία ποιητική έκδοση του Μανόλη Λεφάκη και γιορτάζουµε τα 30 χρόνια λειτουργίας του περιοδικού “Έρεισµα”», αναφέρει η κα Βουράκη, η οποία παρουσιάζει άλλα δύο έργα µαζί µε καταξιωµένους συναδέλφους. Όπως παρατηρεί, χρονιά µε τη χρονιά η ανταπόκριση του κόσµου µεγαλώνει, απέναντι σε µια γιορτή που «τιµά τη βιβλιοφιλία, προεκτείνει τη φιλαναγνωσία και µας συστήνει ξανά στην ευαισθησία µας», λειτουργώντας όπως υπογραµµίζει η λογοτεχνία ως ένα αντίδοτο στην αστική µοναξιά και βία της εποχής. Την εντυπωσιάζουν τα σπουδαία ονόµατα που θα συµµετάσχουν και φέτος, όπως ο τιµώµενος ποιητής Τίτος Πατρίκιος, αλλά κι ηχηρές παρουσίες από το εξωτερικό, µε δράσεις που αν µη τι άλλο προσδίδουν στα Χανιά µια ταυτότητα ήθους, σύµφωνα µε την συνοµιλήτριά µας. «Η χανιώτικη κοινωνία δε λειτουργεί επενδύοντας µόνο στον τουρισµό, αλλά και στα γράµµατα, τον πολιτισµό και τη φωτεινή πλευρά της ζωής. Έτσι τουλάχιστον το βλέπω εγώ», δηλώνει, ενώ τονίζει και την µαγευτική εικόνα – ταιριαστό φόντο που αποτελεί το ενετικό λιµάνι των Χανίων που φιλοξενεί πλήθος δράσεων. Της ζητάµε να ξεχωρίσει κάποιο στιγµιότυπο που έχει ζήσει αυτά τα χρόνια, µε την ίδια να µας λέει πως «από την πρώτη χρονιά, µας εντυπωσίασε το γεγονός ότι µαζί µε τους ξένους συγγραφείς έρχονταν κι οι µεταφραστές τους κι έτσι γνωρίσαµε ηχηρά ονόµατα της ελληνικής µετάφρασης όπως τον Κώστα Αθανασίου που µεταφράζει τον κορυφαίο Λεονάρδο Παδούρα, την Κατερίνα Σχοινά κ.ά.». Σύµφωνα µε την φιλόλογο και συγγραφέα, τέλος, το φεστιβάλ «καταφέρνει να µας φέρει σε επαφή όχι µόνο µε εκείνα κι εκείνους που διαβάζουµε και συµφωνούµε, αλλά µε αυτά που δεν συµφωνούµε κι αυτό είναι και το ζητούµενο. Κάπως έτσι, λοιπόν, γινόµαστε πιο ενεργητικοί φιλαναγνώστες µε ζωηρό, ανοιχτό µυαλό και χειραφετηµένη συνείδηση».
Η πιο µικρή εθελόντρια
Η Συµέλα Σταύρου είναι µόλις 13 χρονών κι έρχεται για δεύτερη φορά να συµµετάσχει ως εθελόντρια στο χανιώτικο φεστιβάλ βιβλίου, από την… Πτολεµαΐδα! «Ήρθα πέρυσι µε τη µητέρα µου που συνεργάζεται µε τη διοργάνωση, µου άρεσε όλη η εµπειρία και έτσι θα έρθω και φέτος!», αναφέρει η έφηβη εθελόντρια µιλώντας στις “διαδροµές”. Όπως µας εξηγεί, πέρυσι βοηθούσε στις εκδηλώσεις και χάρηκε πολύ µε τις λογοτεχνικές γνωριµίες που έκανε. «Το κλίµα µεταξύ µας είναι πολύ ευχάριστο και δεν αγχωνόµουν καθόλου για ό,τι αναλάµβανα να κάνω», λέει η πιο νεαρή εθελόντρια του φεστιβάλ, τονίζοντας µε αυθορµητισµό πως θέλει να έρχεται κάθε χρόνο στα Χανιά!
«Ευκαιρία για διάβασµα!»
«Το φεστιβάλ βιβλίου αδιαµφισβήτητα δίνει στο χανιώτικο κοινό την ευκαιρία να συναντήσει, να συµµετέχει ενεργά σε µια µεγάλη γιορτή του βιβλίου στην οποία έχουµε όλοι την ευκαιρία να διαβάσουµε ξανά, να έρθουµε σε επαφή µε τον πλούτο της λογοτεχνίας», δηλώνει µιλώντας εκ µέρους του βιβλιοπωλείου “Comixadiko” η φιλόλογος και διδάσκουσα δηµιουργικής γραφής Κατερίνα Νανούρη.
Σύµφωνα µε την ίδια, σε αυτό το κοµµάτι της λογοτεχνίας εντάσσεται και ο κόσµος του κόµικς. «Ναι, το κόµικς στηρίζεται στις απαρχές της αφήγησης, έχει όλα τα δοµικά χαρακτηριστικά της και αποτυπώνει ανάλογα µε την ιστορία και τον πλούτο της γλώσσας». Όπως διαπιστώνει, µέχρι και σήµερα το κόµικς υποτιµάται στην Ελλάδα, «όµως η µεγάλη παραγωγή του και η ανάδειξή του τα τελευταία χρόνια έχει αποκαταστήσει την κατάταξη στην παραλογοτεχνία αλλά και τη σύνδεσή του µε το παιδικό ανάγνωσµα».
Το “Comixadiko”, όπως και τα βιβλιοπωλεία “Σποράκι” και “Librairie” που συµµετέχουν στη µεγάλη γιορτή του βιβλίου, στηρίζει το βιβλίο, το κόµικς και τον πολιτισµό και «µε µεγάλη χαρά θα συµµετέχει και φέτος στο φεστιβάλ βιβλίου Χανίων!».
“Αντίδοτο” το Φεστιβάλ Βιβλίου
Πολύ τυχερά θεωρεί τα Χανιά και το ίδιο το φεστιβάλ η αρχαιολόγος Μαρία Βλαζάκη, Επίτιµη Γενική ∆ιευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, διότι «δηµιουργός και καλλιτεχνικός διευθυντής είναι ο Μανώλης Πιµπλής, που εγγυάται εκτός από ποιότητα και αποτελεσµατικότητα. Είναι, επίσης, τυχερά διότι οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης έγιναν φανατικοί υποστηρικτές του φεστιβάλ. Η πόλη µας, µε την καθιέρωση σηµαντικών πολιτιστικών θεσµών, όπως τα φεστιβάλ κινηµατογράφου, µουσικής, χορού, κινουµένου σχεδίου, και βέβαια όπως το φεστιβάλ βιβλίου, έχει ξεπεράσει τα όρια µιας επαρχιακής πόλης σε σχέση µε τις δράσεις πολιτισµού». Κι η καλύτερη µαρτυρία για αυτό, σύµφωνα µε την ίδια, είναι η αθρόα συµµετοχή Χανιωτών και ξένων στα φεστιβάλ της πόλης. Η κα Βλαζάκη εύχεται όλη αυτή η προσπάθεια «να φέρει κοντά περισσότερους ανθρώπους από όλους τους κοινωνικούς χώρους και κυρίως από τη νεολαία, καταπολεµώντας τον ατοµικισµό και τον ψηφιακό ολοκληρωτισµό. Τότε θα προσεγγίσουµε τη δυναµική της κουλτούρας, του πολιτισµού µε την ευρύτερη έννοια, που περιλαµβάνει τον τρόπο και τη στάση ζωής του καθενός και δε µπορεί να είναι παρά ένας χώρος ανοικτός στη σύγκρουση αξιών και νοηµάτων. Τότε θα καµαρώνουµε ότι η πόλη µας είναι η πόλη του πολιτισµού».
Τη ρωτάµε αν αναδεικνύεται το νησί µε τις δράσεις, για να µας πει πως «οπωσδήποτε, εξάλλου ορισµένες δράσεις σχετίζονται µε το νησί και τα Χανιά τα ίδια». Καταλήγοντας, σηµειώνει πως «επειδή σήµερα, µέσα σε µια παροξυσµική εκδοχή του νεοφιλελευθερισµού, βιώνουµε µια συγκυρία έντονων κοινωνικών και πολιτικών µετασχηµατισµών και πολεµικών συγκρούσεων, ας δούµε το Φεστιβάλ Βιβλίου ως ένα αντίδοτο».
