» …και ευρωπαϊκές επενδύσεις για την αποτροπή τους
Τα σιδηροδροµικά ατυχήµατα συνεχίζουν να συµβαίνουν στην ΕΕ, παρά την µείωσή τους που παρατηρήθηκε την εποχή της πανδηµίας µε τον περιορισµό της κινητικότητας. Στην χώρα µας δυστυχώς, η κατάσταση του σιδηροδροµικού δικτύου είναι θλιβερή, και ειδικά σε ότι αφορά το ηλεκτρονικό σύστηµα κυκλοφορίας που θα µπορούσε να είχε αποσοβήσει τραγωδίες όπως αυτή στα Τέµπη.
Τα ακόλουθα στοιχεία της Eurostat θα µπορούσαν να τύχουν αντικείµενο επεξεργασίας ώστε να σχεδιαστούν οι ανάλογες προληπτικές τακτικές.
∆υστυχώς όµως δεν γίνεται έτσι και µόνο µετά από κάποιο σοβαρό ατύχηµα ενεργοποιούνται οι υπηρεσίες ασφάλειας. Και ειδικά στην Ελλάδα.
Ας δούµε πως κατέγραψε η Στατιστική Υπηρεσία της ΕΚ τα σιδηροδροµικά ατυχήµατα και τους θανάτους. Και µάλιστα τα στοιχεία είναι πολύ πρόσφατα, µόλις πριν από δύο χρόνια.
Το 2023 λοιπόν , αναφέρθηκαν συνολικά 1.567 σοβαρά σιδηροδροµικά ατυχήµατα στην ΕΕ. Συνολικά, 841 άτοµα έχασαν τη ζωή τους σε αυτά τα ατυχήµατα, ενώ άλλα 569 άτοµα τραυµατίστηκαν σοβαρά.
Σε επίπεδο ΕΕ, ο αριθµός των θανάτων σε σιδηροδροµικά ατυχήµατα µειώθηκε σταδιακά τα τελευταία 13 χρόνια, από 1.245 το 2010 σε 841 το 2023, σηµειώνοντας µείωση κατά 32,4 %.
Περιορισµός µετακινήσεων κατά την πανδηµία
Ωστόσο, πρέπει να σηµειωθεί ότι από το 2019 έως το 2021, η µείωση των σιδηροδροµικών ατυχηµάτων, των θανάτων και των σοβαρά τραυµατιών συνέπεσε µε την απότοµη πτώση των σιδηροδροµικών µεταφορών επιβατών λόγω της πανδηµίας COVID-19.
Η µεγάλη αύξηση της τηλεργασίας και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, σε συνδυασµό µε τις συστάσεις για αποφυγή των µη αναγκαίων µετακινήσεων κατά τη διάρκεια της πανδηµίας, συνέβαλε στη µείωση κατά σχεδόν το ήµισυ των σιδηροδροµικών µεταφορών επιβατών στην ΕE:
Με το τέλος των περιορισµών, η σιδηροδροµική κυκλοφορία αυξήθηκε σηµαντικά, γεγονός που µπορεί να εξηγήσει την αύξηση που παρατηρήθηκε στον αριθµό των ατυχηµάτων και, κατά συνέπεια, στον αριθµό των θανάτων το 2023 σε σύγκριση µε το 2021 (+23,1 %).
Οι αυτοκτονίες που συµβαίνουν στους σιδηροδρόµους αναφέρονται ξεχωριστά. Με συνολικά 2.371 καταγεγραµµένες περιπτώσεις το 2023, οι αυτοκτονίες υπερέβησαν τον αριθµό των θυµάτων που καταγράφηκαν σε σιδηροδροµικά ατυχήµατα.
Η Eurostat δηµοσιεύει τα στοιχεία που συλλέγει ο Ευρωπαϊκός Οργανισµός Σιδηροδρόµων (ERA) στη δωρεάν βάση δεδοµένων της.
Οι πληροφορίες αυτές δηµοσιεύονται επίσης από τον ERA.
Πρέπει να σηµειωθεί ότι δεν υπάρχουν σιδηρόδροµοι στις χώρες της ΕΕ Κύπρος και Μάλτα, ούτε στην Ισλανδία.
Σταθερός ο αριθµός των σιδηροδροµικών ατυχηµάτων το 2023
-1 σιδηροδροµικό ατύχηµα περισσότερο στην ΕΕ το 2023 σε σύγκριση µε το 2022 (+0,1 %) -Ο αριθµός των σοβαρών σιδηροδροµικών ατυχηµάτων στην ΕΕ µειώθηκε σχεδόν συνεχώς µεταξύ 2010 και 2020, µε µόνη εξαίρεση την απότοµη αύξηση το 2014 (+6,7 %) και τη µικρή αύξηση το 2017 (+2,1 %).
Το 2021, ο αριθµός των σηµαντικών ατυχηµάτων αυξήθηκε κατά (+4,3 %) και εκ νέου κατά 172 το 2022 σε σύγκριση µε το 2021, φθάνοντας συνολικά τα 1 566 ατυχήµατα (+12,3 %).
Η σιδηροδροµική ασφάλεια έχει γενικά βελτιωθεί στην ΕΕ, µε 662 λιγότερα ατυχήµατα το 2023 σε σύγκριση µε το 2010, δηλαδή µείωση κατά 29,7%.
Μετά την απότοµη αύξηση το 2014, η µείωση σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος ήταν ιδιαίτερα σηµαντική το 2015 (-12,8 %).
Η αύξηση των ατυχηµάτων από το 2021 έως το 2023 αφορούσε όλες τις κατηγορίες ατυχηµάτων, µε εξαίρεση δύο: ο αριθµός των εκτροχιασµών µειώθηκε κατά -12,5 % σε 70 ατυχήµατα το 2023 και των ατυχηµάτων σε ισόπεδες διαβάσεις κατά -6,8 % σε 399.
Όλες οι άλλες κατηγορίες παρουσίασαν αύξηση: πυρκαγιές σε τροχαίο υλικό (+17,7 %), ατυχήµατα µε θύµατα από τροχαίο υλικό σε κίνηση (εξαιρουµένων των αυτοκτονιών) (24,5 %) και συγκρούσεις (43,3 %) σε 139 ατυχήµατα το 2023. Η κατηγορία «άλλα σηµαντικά σιδηροδροµικά ατυχήµατα» παρέµεινε σταθερή στα 96 ατυχήµατα.
Τα στοιχεία για τα ατυχήµατα στις χώρες της ΕΕ είναι συγκρίσιµα από το 2010 και µετά, µετά την εφαρµογή κοινών ορισµών σε όλες τις χώρες. Πριν από το 2010, το Βέλγιο, η Πολωνία και η Σλοβακία ανέφεραν γενικά όλα τα σιδηροδροµικά ατυχήµατα και όχι µόνο τα σηµαντικά.
Ως αποτέλεσµα, από το 2010 και µετά, ο αριθµός των ατυχηµάτων σε διάφορες κατηγορίες ήταν χαµηλότερος σε σύγκριση µε τα προηγούµενα έτη. Από τα αναλυτικά στοιχεία για το 2023 σχετικά µε τα σηµαντικά σιδηροδροµικά ατυχήµατα, η µεγαλύτερη κατηγορία σε επίπεδο ΕΕ ήταν τα ατυχήµατα µε θύµατα ανθρώπους που προκλήθηκαν από τροχαίο υλικό σε κίνηση, µε843 καταγεγραµµένα ατυχήµατα που αντιπροσωπεύουν το 54 % του συνόλου.
Συνήθως, τα ατυχήµατα αυτά αφορούν άτοµα που βρίσκονται στις σιδηροδροµικές γραµµές (µη εξουσιοδοτηµένα άτοµα ή καταπατητές) και χτυπιούνται από τρένο σε κίνηση.
Η άλλη κύρια κατηγορία είναι τα ατυχήµατα σε ισόπεδες διαβάσεις, συµπεριλαµβανοµένων των πεζών, µε συνολικό αριθµό 399 ατυχηµάτων το 2023 (25 % του συνόλου).
Μαζί, αυτές οι δύο κατηγορίες αντιπροσώπευαν το 79 % του συνολικού αριθµού σιδηροδροµικών ατυχηµάτων στην ΕΕ.
Η Κοµισιόν επενδύει στις µεταφορές
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε 94 έργα στον τοµέα των µεταφορών που θα λάβουν ενωσιακές επιχορηγήσεις ύψους σχεδόν 2,8 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Μηχανισµού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ).
Με τον εκσυγχρονισµό των σιδηροδρόµων, των εσωτερικών πλωτών οδών και των θαλάσσιων διαδροµών µέσω του διευρωπαϊκού δικτύου µεταφορών (∆Ε∆-Μ), τα έργα όπως αναφέρεται σε σχετική πρόσφατη ανακοίνωση όχι µόνο θα συµβάλουν στην καλύτερη σύνδεση των ευρωπαϊκών περιφερειών και πόλεων (απ’ τον βορρά ως νότο κι απ’ την ανατολή ως τη δύση), αλλά θα καταστήσουν και την εσωτερική αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) πιο ανταγωνιστική και πιο ανθεκτική.
Η ευρωπαϊκή πράσινη µετάβαση µε τις σιδηροδροµικές µεταφορές
Οι σιδηροδροµικές µεταφορές θα λάβουν το µεγαλύτερο µερίδιο της χρηµατοδότησης (77% του συνόλου) µε επενδύσεις για σηµαντικές αναβαθµίσεις των υποδοµών σε ολόκληρο το κεντρικό δίκτυο ∆Ε∆-Μ και το εκτεταµένο δίκτυο, ιδίως στις χώρες συνοχής.
Σ’ αυτές περιλαµβάνεται η κατασκευή του Rail Baltica στην περιοχή της Βαλτικής και στην Πολωνία, καθώς και βελτιώσεις στην Ελλάδα και τη Σλοβακία.
Σιδηροδροµικές γραµµές υψηλής ταχύτητας θα αναπτυχθούν επίσης στην Τσεχία και την Πολωνία.
Επιπλέον, 46 έργα σε 11 κράτη µέλη —µεταξύ των οποίων η Αυστρία, η Γερµανία, η Ιταλία, η Ουγγαρία και η Σουηδία— θα θέσουν σε εφαρµογή το Ευρωπαϊκό Σύστηµα ∆ιαχείρισης της Σιδηροδροµικής Κυκλοφορίας (ERTMS) σε αµαξοστοιχίες και τροχιές, βελτιώνοντας την ασφάλεια και τη διαλειτουργικότητα των σιδηροδρόµων σε διασυνοριακό επίπεδο.
«Συνδέοντας την Ευρώπη»
Τα 94 έργα επιλέχθηκαν από ένα σύνολο 258 αιτήσεων οι οποίες υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της πρόσφατης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων που έκλεισε στις 21 Ιανουαρίου 2025.
Από την έναρξή του το 2014, ο Μηχανισµός «Συνδέοντας την Ευρώπη» έχει στηρίξει στον τοµέα των µεταφορών 1.861 έργα (συµπεριλαµβανοµένων των τελευταίων 94 έργων που επιλέχθηκαν), συνολικού ύψους 47,34 δισ. ευρώ.
