Εργαλείο και δείγµα δηµοκρατίας είναι η περιβαλλοντική ευαισθησία και δράση που αναλαµβάνουν πρωτοβουλίες και οµάδες πολιτών που δραστηριοποιούνται για την προστασία του περιβάλλοντος, για τις παραλίες του Σταυρού και των Αγίων Αποστόλων, για το πράσινο της πόλης και το πάρκο στο πρώην στρατόπεδο Μαρκοπούλου, για τους πυλώνες και την προστασία των βουνών, για τον υπερτουρισµό που απειλεί ακτές, πόλη και πολιτιστική κληρονοµιά, για το δικαίωµα των πεζών, των ηλικιωµένων και των ποδηλάτων στην πόλη.
Αυτές οι πρωτοβουλίες πολιτών δεν κινούνται για την προώθηση οικονοµικών συµφερόντων αλλά για την υπεράσπιση αξιών όπως είναι το περιβάλλον, η δηµόσια υγεία, το δικαίωµα όλων στη φύση και στην πόλη, η καθαρή θάλασσα κι οι ελεύθερες ακτές, η πολιτιστική κληρονοµιά κ.ο.κ. ∆ιεκδικούν ένα καλύτερο παρόν και µέλλον για όλους κι όχι µόνο για λίγους.
Σε οποιαδήποτε δηµοκρατική πολιτεία, οι εκλεγµένοι αξιωµατούχοι όχι µόνο δεν είναι ενάντια σε τέτοιες πρωτοβουλίες πολιτών, αλλά τις θεωρούν συµµάχους τους στην υπεράσπιση της πόλης, της φύσης και της πολιτιστικής κληρονοµιάς, στην προώθηση της ισότητας και της δηµοκρατίας.
Γιατί η ουσία της δηµοκρατίας είναι η ενεργός συµµετοχή των πολιτών. ∆ηµοκρατία δεν είναι να αποφασίζουν κάποιοι και να εκτελούν οι υπόλοιποι. Αυτό είναι ολιγαρχία. Στη δηµοκρατία οι αποφάσεις είναι συλλογικές και για να γίνει αυτό χρειάζεται η ενεργός συµµετοχή των πολιτών. Κι ενεργός συµµετοχή των πολιτών δεν είναι µόνο µια φορά στα 4 ή 5 χρόνια στις εκλογές. Είναι ενεργός συµµετοχή κάθε µέρα.
Αυτή η ενεργός συµµετοχή των πολιτών κάθε µέρα επιτυγχάνεται µέσα από πρωτοβουλίες και οµάδες πολιτών που κινητοποιούνται, συζητούν, δρουν. Σε µια δηµοκρατική πολιτεία τέτοιες οµάδες και πρωτοβουλίες πολιτών είναι ευλογία όχι αντίπαλοι .
Μπορεί να ψηφίζει κανείς τους καλύτερους νόµους ή να παίρνει τις καλύτερες αποφάσεις, χωρίς όµως την ενεργό συµµετοχή των πολιτών, οι νόµοι κι οι αποφάσεις µένουν κενό γράµµα. Π.χ. µπορεί να παίρνεις απόφαση ως πολιτεία ότι όλα τα σκουπίδια ανακυκλώνονται ή γίνονται οργανικό λίπασµα, αν αυτό όµως δε γίνει υπόθεση των πολιτών, τότε θα µείνει στα χαρτιά. ∆ε µπορεί να έχεις έναν υπάλληλο του ∆ήµου να τρέχει πίσω από κάθε πολίτη να µαζεύει ό,τι πετάει. Βεβαίως χρειάζονται περισσότεροι υπάλληλοι του ∆ήµου, αν όµως οι ίδιοι οι πολίτες δε συµµετέχουν στη µείωση, επαναχρησιµοποίηση, κοµποστοποίηση και ανακύκλωση των σκουπιδιών, το πρόβληµα δε λύνεται. Κι εδώ είναι που παίζουν τεράστιο ρόλο η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και οι περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες των πολιτών.
Το ίδιο ισχύει και για την προστασία των ακτών αλλά και της φύσης γενικότερα. ∆εν µπορεί ως πολιτεία να έχεις ποτέ αρκετούς υπαλλήλους για να προστατέψεις τις ακτές και τη φύση. Οι περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες των πολιτών προσφέρουν πραγµατικό εθελοντικό έργο στην υπηρεσία της φύσης και της δηµοκρατίας. Είναι σύµµαχοι της πολιτείας, αρκεί η πολιτεία να καταλάβει ότι στη δηµοκρατία η εξουσία µοιράζεται και δεν είναι µονοπώλιο κάποιων λίγων, εκλεγµένων ή µη.
*Ο Φώτης Ποντικάκης είναι εκπαιδευτικός,
µέλος των Πράσινων – Οικολογία.
