Νικόλαος Εμμ. Παπαδάκης, νομικός, γενικός διευθυντής Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών – Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” – συγγραφέας
Εκδόσεις Ε.Ι.Ε. Μ. “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” Χανιά 2016
Ο Βενιζέλος στην ελληνική και την ευρωπαϊκή σκηνή κυβερνήτης της Ελλάδας που κτίζει το κράτος από την αρχή, δημιουργός άμυνας και δικής του εξωτερικής πολιτικής ως τους Βαλκανικούς πολέμους, με επανάσταση κατά των προστατών, που αντιμετώπισε ρεβανσισμό των ηττημένων, αλλά και τον κίνδυνο να χαθεί η Θεσσαλονίκη με δραματική σύγκρουσή του με τον διάδοχο.
Για να αντιταχθεί στη βασιλική πολιτική του παλατιού υπέρ της Γερμανίας υποστηρίζοντας την Αντάντ, με συμμετοχή της χώρας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο παρά τις φοβερές αντιδράσεις του βασιλικού προπαγανδιστικού μηχανισμού, υπό τον Ιωάννη Μεταξά. Με αποτέλεσμα τη διαίρεση της Ελλάδας σε δύο κράτη με έναν βαθύ διχασμό και τρομοκρατισμό… Με απεχθή εμφύλια πάθη που, όταν ο Βενιζέλος, μετά την εκθρόνιση του βασιλιά, ξαναγύρισε στην Ελλάδα να αναλάβει, πάλι, τη διακυβέρνηση της χώρας ο μισός λαός ήταν εχθρικός και έτρεφε μισός για το πρόσωπό του…
Με τη βασιλική προπαγάνδα να θεωρεί τον Βενιζέλο ως όργανο των ξένων… ενώ ο Βενιζέλος δικαιώθηκε με τη νίκη των δυνάμων της Αντάντ, με δοξασμό Βενιζέλου απ’ όλους στη σύνοδο Ειρήνης…
Για να ακολουθήσει τελικά η μικρασιατική ελληνική καταστροφή… που η επέτειός της είναι τόσο θλιβερή και ξανά απειλητική για την προοπτική ανάμεσα, πάλι, σε συμμάχους τόσο ιδιοτελείς.
Η ΥΠΕΡΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΤΑΡΑΧΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Ο Βενιζέλος στην ελληνική και στην ευρωπαϊκή σκηνή (Β’ συνέχεια) από το βιβλίο του Νικόλαου Εμμ. Παπαδάκη: Ελευθέριος Βενιζέλος, σελίδες μιας πολυτάραχης ζωής (συνοπτική βιογραφία).
Στο δεύτερο κεφάλαιο αυτής της συνοπτικής βιογραφίας περιλαμβάνονται 24 υποκεφάλαια της υπερ-αγωνιστικής και πολυτάραχης ζωής του Βενιζέλου από την ημέρα που έγινε κυβερνήτης της Ελλάδας ως την εκλογική ήττα το 1920. Μια ήττα που άλλαξε τον ρου της ιστορίας. Με τον Βενιζέλο μακριά από την πατρίδα σε απομόνωση να αντιμετωπίζει καταστροφή.
Η ΑΠΟΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΠΑΞΙΩΣΗΣ
Καταστάσεις μέσα από τις οποίες (όπως περίπου συμβαίνει και σήμερα) έχασε, τότε, την οντότητά της στον κόσμο των εθνών. Με αποκορύφωση της ελληνικής απαξίωσης ένεκα της ελληνικής ήττας στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 που, όπως έγραψε τότε ο Αλέν Ντιλόν, δημοσιογράφος εκείνης της εποχής, αυτό το γεγονός κατέστησε την Ελλάδα ανάπηρη οικονομικά ρίχνοντάς την στην τελευταία σειρά στη Βαλκανική ενώ θεωρήθηκε ως μονάδα ανάξια λόγου από στρατιωτική άποψη. Με τον στρατό της να είναι ένα πλήθος απειθαρχούντων χωρικών (…) όπου, οι Δυνάμεις είναι ως επίγεια πρόνοια από την οποία τα πάντα μπορούσε να ελπίζει και να φοβάται. Με τον Βασιλιά Γεώργιο να χρησιμεύει ως μεσίτης μεταξύ των προστατών και των υπηκόων του… Για να προστεθεί και η κρίση του κρητικού ζητήματος, στα χρόνια που ακολούθησαν με ταπείνωση της Ελλάδας από τη σοβινιστική ηγεσία της Κωνσταντινούπολης.
ΤΟΤΕ ΠΟΥ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΣΕ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
Τότε η Τουρκία, με ιταμές νότες ζητούσε από την Ελλάδα να αποκηρύξει την Κρήτη την οποία διεκδικούσε και ίσως την διεκδικεί ακόμα ως δικό της φέουδο. Μέσα σε αυτό το οδυνηρό κλίμα για την Ελλάδα και Κρήτη στη μεν πρώτη κυρίαρχος ήταν ένας εσωτερικός ξεπεσμός, με κοινωνική και πολιτική αποσύνθεση σε όλους τους τομείς.
Με μαρασμό του λαού μας συνεχίζει διεθνή διασυρμό της χώρας… Με μια διάχυτη αντίδραση στον τότε ελληνικό Τύπο, στους διανοούμενους, στους προοδευτικούς πολιτικούς κύκλους, αλλά και στον στρατό… ώσπου τη νύχτα της 14ης προς τη 15η Ιουλίου του 1909 εκδηλώθηκε στην Αθήνα στην περιοχή Γουδή στρατιωτικό εθνικό κίνημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου με αρχηγό τον Νικόλαο Ζορμπά. Στην ολιγόμηνη παραμονή του στρατιωτικού στην εξουσία αναζητήθηκε το άφθαρτο πολιτικό πρόσωπο για αναγέννηση της χώρας.
Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Τις διαδικασίες αυτής της επιλογής αναλύει ευρύτερα ο συγγραφέας Ν.Ε. Παπαδάκης για ν’ αναδείξει την ευαισθησία για εθνική ενότητα του Στρατιωτικού Συνδέσμου και την επιλογή του Ελευθερίου Βενιζέλου ως νέου κυβερνήτη της Ελλάδας μετά από εκλογές που έγιναν από κυβέρνηση του Στέφανου Δραγούμη που υπέδειξε στον Στρατιωτικό Σύνδεσμο ο Ελ. Βενιζέλος. Οι ιστορικές αυτές εκλογές που άλλαξαν τους δρόμους για την αναγέννηση της Ελλάδας έγιναν στις 10 Αυγούστου.
Την υποψηφιότητα σ’ αυτές τις εκλογές για λογαριασμό του Ελευθερίου Βενιζέλου υπέβαλαν πολιτικοί του φίλοι, γιατί ο Βενιζέλος απουσίαζε στην Ευρώπη για θεραπεία υπότροπης φλεβίτιδας. Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν θριαμβευτικό για τον Ελ. Βενιζέλο.
Αυτός εκλέχτηκε πανηγυρικά, μαζί του εξελέγησαν και άλλοι ανεξάρτητοι βουλευτές.
Στις 4 Σεπτεμβρίου συναγωνιστές των από τους πολιτικούς και επαναστατικούς αγώνες του συγκεντρώθηκαν στον Δημοτικό Κήπο Χανίων όπως δείχνει μια από τις πολλές ιστορικές φωτογραφίες του βιβλίου για να τον αποχαιρετήσουν. Ο Βενιζέλος επιχείρησε να μιλησει στον συγκεντρωμένο λαό. Αγαπητοί συμπολίτες ήταν, όμως τα μόνα λόγια του, γιατί η βαθιά του συγκίνηση δεν τον άφησε να συνεχίσει…
ΤΟ ΚΑΤΕΥΟΔΙΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ
Στις 10 το βράδυ οι Χανιώτες κατευόδωσαν από το λιμάνι των Χανίων στο κατάφωτο καράβι “Σπέτσαις” που πήρε από κοντά τους τον ηγέτη των κοινών αγώνων τους για απελευθέρωση της Κρήτης από τη μακραίωνη οθωμανική κατοχή και λαϊκή καταδυνάστευση.
Το καράβι έφυγε παίρνοντας τον Βενιζέλο μαζί για να τον αποβιβάσει στον Πειραιά, με τελικό προορισμό την Αθήνα της αρχαίας ελληνικής δημοκρατίας και της νεοελληνικής αναγέννησής της -μετά από μεγάλη δοκιμασία, με νέο οραματικό και πραγματοποιό ηγέτη. Ο αξέχαστος φίλος και διακεκριμένος δημοσιογράφος στις εφημερίδες Βήμα – ΝΕΑ, που ζήσαμε χρόνια μαζί στα δημοσιογραφικά γραφεία στον ΔΟΛ, έχει γράψει σ’ ένα ωραίο βιβλίο του ότι: την επομένη ο λαός της πρωτεύουσας υποδέχθηκε με ασυγκράτητο ενθουσιασμό τον νέο πολιτικό ηγέτη στον οποίο στήριζε τις ελπίδες του για ανόρθωση.
Η υποδοχή του υπήρξε πάνδημη.
Από τον εξώστη στο Μέγα Ξενοδοχείον της πλατείας Συντάγματος κοινώνησε για πρώτη φορά με τον αθηναϊκό λαό για να ξεσηκώσει θύελλα ενθουσιασμού.
Με μια μυριόστομη μάχη θριάμβου να δονεί πολλά λεπτά τον αέρα.
ΜΕΓΑΛΟΙ ΘΡΙΑΜΒΟΙ ΚΑΙ ΚΡΙΣΕΙΣ
Από τότε ο Ελευθέριος Βενιζέλος άρχισε να γράφει τις σελίδες μιας πολυτάραχης ζωής στον νέο παγκόσμιο κύκλο της πολιτικής, διπλωματικής, στρατιωτικής, γεωστρατηγικής του και κοινωνικής του δραστηριότητας. Με μεγάλους θριάμβους, κρίσεις, εντάσεις, αλλά και απογοητεύσεις…
Με νέο κυβερνήτη της Ελλάδας άρχισε να κτίζει το κράτος από την αρχή με την άμυνα και την εξωτερική πολιτική να είναι υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης και όχι των ξένων και των ντόπιων συμφερόντων… Για να βρεθεί αντιμέτωπος με το υπουργικό συμβούλιο και το διπλωματικό σώμα. Γιατί ο ιστορικός του λόγος είχε καθορίσει τις γενικές αρχές του προγράμματος για τις οποίες είχε πει δεν έρχομαι ενταύθα ως αρχηγός νέου εσχηματισμένου κόμματος. Ερχομαι ως σημαιοφόρος νέων πολιτικών ιδεών και υπό την σημαίαν ταύτων καλώ πάντας.
ΑΝΕΜΟΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΧΩΡΑ
Ενας άνεμος αλλαγής άρχισε να φυσά σε ολόκληρη τη χώρα. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός δουλεύοντας με ιλιγγιώδεις ρυθμούς πρωτοφανείς στην πολιτική του ζωή, έδινε το παράδειγμα της εξόδου της χώρας από το τέλμα και τη μακαριότητα…
Η κρατική μηχανή άρχισε να γίνεται αποδοτική και να κινείται ακολουθώντας τους ρυθμούς του κυβερνήτη, άλλαζαν όλα με νέο προοδευτικό σύνταγμα, με ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, της εκπαίδευσης, του ΣτΕ, με προστασία των λαϊκών τάξεων, προστασία της γυναίκας, εντολή της απαρχής της αγροτικής μεταρρύθμισης, απαγόρευση της παιδικής εργασίας και τόσα άλλα της πολιτικής και όπως εκσυγχρονισμός της πολιτικής και ποινικής δικονομίας και η καθιέρωση ευθύνης για ατυχήματα κ.ά.
Στον ίδιο καιρό διόρισε τον γενικό διοικητή Κρήτης τον π. πρωθυπουργό Στέφανο Δραγούμη, επισφραγίζοντας τη De Facto Ενωση με την Ελλάδα.
Η ΠΡΩΤΗ ΑΦΟΡΜΗ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΕ ΠΑΛΑΤΙ ΚΑΙ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ
Μετά την κρίση που είχε δημιουργηθεί ύστερα από την ήττα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και τη μετέπειτα μη ενδυνάμωση των ενόπλων δυνάμεων με την κυβέρνηση Δραγούμη, σε υπόδειξη του Στρατιωτικού Συνδέσμου αποφάσισε να προσκαλέσει Γάλλους και Αγγλους αξιωματικούς να αναλάβουν την εκπαίδευση του στρατού και του ναυτικού.
Μια απόφαση που εξόργισε τον βασιλιά, ο οποίος έναν χρόνο νωρίτερα είχε συμφωνήσει στην Κέρκυρα με τον Γερμανό αυτοκράτορα Γουλιέλμο Β’ να ανατεθεί σε Γερμανούς αξιωματικούς η εκπαίδευση του ελληνικού στρατού… Το θέμα παρέμενε μέχρι όταν ο Βενιζέλος ανέλαβε τη διακυβέρνηση. Αυτό τούτο το γεγονός, παρά τις μετέπειτα εξελίξεις μπορεί να κριθεί ως η πρώτη αφορμή δύσκολης σχέσης παλατιού και υπεύθυνου πρωθυπουργού, ο οποίος συνέδεσε την εκπαίδευση στρατού – ναυτικού με τον διεθνή προσανατολισμό της χώρας.
Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΓΙΑ ΕΝΩΣΗ ΜΕ ΕΛΛΑΔΑ
Μια διαφωνία, η οποία στη συνέχεια της διακυβέρνησης Βενιζέλου έφθασε ως τον σκληρό διχασμό… ενώ μετά τον Α’ Βαλκανικό πόλεμο και τη “μεθυσμένη όψη” της Αθήνας από τους Αθηναίους την 1η Οκτωβρίου 1912 να πανηγυριζουν τη νίκη επί πολέμου που ακόμα δεν είχε κηρυχθεί…
Ενώ παράλληλα είχε έρθει η ώρα της Κρήτης που ο Βενιζέλος επιτρέπει την είσοδο των… Κρητών αντιπροσώπων στο ελληνικό Κοινοβούλιο για να πει ο πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος εν ονόματι του ελληνικού λαού, χαιρετίζω τον πληρεξούσιο των Κρητών και στο εξής θα υπάρχει “εν κοινόν Κοινοβούλιον διά το ελεύθερον βασίλειον και διά την Νήσον Κρήτη»… ώρα χαράς για Κρήτες και όλους τους Ελληνες…
Στις 3-4 Οκτωβρίου η Βουλγαρία, Ελλάδα και Σερβία κήρυξαν τον πόλεμο κατά της Τουρκίας.
Με τη συμμαχία λαών να αποτελεί τεράστιο πολιτικό επίτευγμα κατά της Τουρκίας της, με αμφισβήτηση του ρόλου των μεγάλων δυνάμεων.
ΤΟ ΜΗΛΟ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ ΓΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Στη συνέχεια έπεσε το μήλο της Εριδος για τη Θεσσαλονίκη μεταξύ πρωθυπουργού και διαδόχου με δραματική σύγκρουση, αφού κινδύνευσε η Θεσσαλονίκη με βουλγαρική κατοχή…
Τότε, ακολούθησε, η διάλυση της συμμαχία αφ’ ενός γιατί ο Ταχσίν πασάς, διοικητής της 8ης στρατιάς του οθωμανικού στρατού στη Μακεδονία, συνθηκολόγησε άνευ όρων και παρέδωσε στον ελληνικό στρατό τη Θεσσαλονίκη και 25.000 αιχμαλώτους, τότε η συμμαχία των Βαλκανικών χωρων αποδείχθηκε πρόσκαιρη, με τη Βουλγαρία να διεκδικεί εδάφη που είχαν καταλάβει στη Μακεδονία ο ελληνικός και σερβικός στρατός.
Για να προκληθεί ο Β’ Βαλκανικός πόλεμος, έπειτα από αιφνιδιαστική επίθεση της Βουλγαρίας σε Ελλάδα και Σερβία…
Η Βουλγαρία ήταν αποφασισμένη να πάρει την πόλη, αλλά και ο Βενιζέλος να μην την παραδώσει.
Η Ελλάδα τότε βρέθηκε σε ασφυκτικό κλοιό με τον ρεβανσισμό των ηττημένων.
Τα γεγονότα εξελίχθηκαν προς τον μεγάλο, Α’ παγκόσμιο πόλεμο, με ευκαιρίες και δεινά για την Ελλάδα. Με ακρωτηριασμό της χώρας στο κράτος της Θεσσαλονίκης και των Αθηναίων με τα φοβερά εμφύλια πάθη τα οποία ο Νικόλαος Εμμ. Παπαδάκης τα αναφέρει (σελ. 98-108) τόσο αναλυτικά.
Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ ΕΚΑΨΕ ΠΟΛΛΑ
Την εποχή εκείνη οι Ελληνες ήταν βαθιά διχασμένοι γράφει ο Ν.Π. για να αναφέρει ότι ένας βιογράφος του Βενιζέλου σημείωσε για εκείνο τον διχασμό ότι μόνο όσοι τον έζησαν θα μπορούσαν να πιστέψουν το βάθος του παράλογου μίσους που προκάλεσε… Τότε υπήρχε η Ελλάδα του Βασιλιά Κωνσταντίνου, γαμπρού του Κάιζερ της Γερμανίας, απροκάλυπτου γερμανόφιλου και η Ελλάδα του Ελευθερίου Βενιζέλου, που ήταν αποφασισμένη να ενταχθεί στην Αντάντ, με έμφαση στα παιχνίδια του βασιλιά Κωνσταντίνου με τη φωτιά, στην τρομοκρατία των 200.000 επιστράτων, του ιδιωτικού στρατού της βασιλικής εκμετάλλευσης που είχε δημιουργήσει ο Ιωάννης Μεταξάς για κατατρομοκράτηση των φιλελευθέρων.
Με απολογισμό του τρομοκρατικού οργίου 35 δολοφονίες, 922 παράνομες φυλακίσεις, 503 λεηλασίες, 31 αναστολές κυκλοφορίας εφημερίδων, καταστροφές τυπογραφείων, ξυλοδαρμούς, κακοποιήσεις, εκπατρισμούς…
Κύμα τρομοκρατίας που στο πέρασμά του άφησε ανεξίτηλη την αιματηρή σφραγίδα του στην εθνική ζωή της χώρας.
Με την πορεία προς τον διχασμό να είναι δρόμος χωρίς επιστροφή. Με κορύφωση τις πέτρες του αναθέματος κατά του Βενιζέλου…
Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΞΑΝΑ ΣΕ ΜΙΑ ΔΙΑΧΑΣΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ
Παρ’ όλα αυτά ο Βενιζέλος επικράτησε και δημιούργησε ισχυρό στρατό. Ενώ, ο διχασμός του κράτους αποτελούσε το μεγαλύτερο εμπόδιο στα σχέδια Βενιζέλου με ένα μεγάλο αδιέξοδο που είχε δημιουργηθεί κίνδυνος από τις δεσμεύσεις των συμμάχων για παραχώρηση της Σμύρνης στην Ιταλία, οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες και οδήγησαν στην ανατροπή του Κωνσταντίνου και στην άνοδο στον θρόνο του δευτερότοκου υιού του Αλεξάνδρου, ο οποίος ορκίστηκε στις 30 Μαΐου ως νέος Βασιλιάς της Ελλάδας… Στη συνέχεια επέστρεψε από τη Γαλλία ο Βενιζέλος επιβαίνοντας σε γαλλικό καταδρομικό στις 14 Ιουνίου 1917 για να ξανα-αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας, ύστερα από δραματικές καταστάσεις. Για να τονίσει αντικειμενικά ο Ν. Παπαδάκης ότι ο Βενιζέλος αφίχθη με θριαμβευτική υποδοχή που του είχε επιφυλάξει ο λαός.
Το βιβλίο “Ελευθέριος Βενιζέλος” είναι ένα σημαντικό πόνημα για κάθε νέο και παλιό Κρητικό, αλλά και για κάθε Ελληνα… με όλα τα συγγραφικά δικαιώματα να έχουν παραχωρηθεί από τον συγγραφέα για τις ανάγκες του Ιδρύματος.
