Οι τρέχουσες εξελίξεις στον Ισραηλινό – Ιρανικό πόλεµο δηµιουργούν υπόνοιες ότι µπορεί να έχει υπάρξει νέα Γιάλτα, για διαµοιρασµό ζωνών επιρροής ανάµεσα σε Τράµπ και Πούτιν. Κάνε ό,τι θέλεις µε τη µισή Ουκρανία άφησε µου ελεύθερα τα χέρια µε το Ιράν.
Η αδράνεια της Ρωσίας απέναντι στην επίθεση που δέχτηκε το Ιράν από το Ισραήλ δύσκολα δικαιολογείται, δεδοµένου ότι η Ρωσία και το Ιράν των Αγιαντολάχ, είχαν ισχυρούς συµµαχικούς δεσµούς όχι µόνο στον οικονοµικό τοµέα, αφού και οι 2 χώρες τυγχάνουν από τους πρωτεργάτες των BRICS, αλλά κυρίως στον στρατιωτικό τοµέα. Παροχή τεχνογνωσίας από την Ρωσία και εφοδιασµός της από το Ιράν µε drowns και πυραύλους που χρησιµοποιεί στο µέτωπο της Ουκρανίας.
Από την άλλη πλευρά έχουµε την εξαιρετική ανοχή που επιδεικνύει ο Αµερικανός Πρόεδρος, στο θέµα της Ουκρανίας από την αρχή της ανάληψης των καθηκόντων του, απέναντι στις κινήσεις του Πούτιν στο συγκεκριµένο µέτωπο.
Εάν έχει υπάρξει νέα Γιάλτα τότε αυτή έχει τις εξής διαφοροποιήσεις σε σχέση µε τον Φεβρουάριο του 1945.
∆εν υπήρξε δηµοσιότητα όπως τότε στα θερινά ανάκτορα Livadia του Τσάρου στην Κριµαία, χτισµένα το 1912 πάνω στα παραθαλάσσια χωράφια του δικού µας Λάµπρου Κατσώνη (εξ ου και το όνοµα Livadia), που του είχε παραχωρήσει η Μ. Αικατερίνη για τα πλοία που έχασε από τους Τούρκους, για αγναντεύει την θάλασσα και να παρηγορείται. Βέβαια η δηµοσιότητα αφορούσε τον συντονισµό του πολέµου κατά του ναζισµού, τα υπόλοιπα αποκαλύφθηκαν χρόνια αργότερα.
Η απουσία της Ευρώπης από τις εξελίξεις. Τότε στην Γιάλτα η Ευρώπη ήταν παρούσα µέσω του Τζώρτσιλ, όχι βέβαια ότι ο τελευταίος εξυπηρετούσε τα Ευρωπαικά συµφέροντα αλλά τα δικά του. Σήµερα η Μ. Βρετανία όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη παρά την ύπαρξη της ΕΕ, έχει ρόλο κοµπάρσου – παρατηρητή στα µεγάλα ∆ιεθνή γεγονότα.
Τον ρόλο της Μ. Βρετανίας ως Μεγάλης ∆ύναµης έχει πάρει εδώ και χρόνια η Κίνα, η οποία όµως εφαρµόζοντας πιστά την παρακαταθήκη του Τεγκ Σιάο Πινγκ ενδιαφέρεται για την ολοένα και µεγαλύτερη οικονοµική της διείσδυση στην παγκόσµια αγορά και την αύξηση των εµπορικών της πλεονασµάτων και όχι για πλήρως ελεγχόµενα εδάφη.
∆εν ανταλλάχθηκαν εθιµοτυπικά δώρα, όπως το επίχρυσο σπαθί του Γεωργίου ΣΤ που προσφέρθηκε τότε προς τον Στάλιν.
∆εν υπήρξε φυσική µετακίνηση των ηγετών. Στην σηµερινή ψηφιακή εποχή των τηλεδιασκέψεων όλα είναι πλέον απλά. Τότε ο Στάλιν έθετε ως απαράβατο όρο να µπορεί να πηγαίνει στις διασκέψεις µε το αγαπηµένο του θωρακισµένο τραίνο, µιας και δεν είχε µπει ποτέ του σε αεροπλάνο από φόβο δολιοφθοράς. Γι αυτό και στις 3 διασκέψεις, Τεχεράνη, Γιάλτα και Πότσδαµ, χρησιµοποίησε το τραίνο του.
Το όραµα πολλών νεοσυντηριτητικών της Ουάσιγκτον για επαναφορά του Ιράν στην ∆ύση όπως επί Σάχη, από το 1953 (µετά την ανατροπή Μοσαντέκ) µέχρι το 1980, είναι δεδοµένο. Άλλωστε ο Σάχης ήταν ο καλύτερος πελάτης οπλικών συστηµάτων των ΗΠΑ και ένας αξιόπιστος σερίφης για την περιοχή.
Μιας και µιλάµε για το Ιράν αξίζει να θυµηθούµε τον κρίσιµο ρόλο που έπαιξε στον Β παγκόσµιο Πόλεµο, ως δίοδος τροφοδοσίας της Σοβιετικής Ένωσης µε πολεµικό και λοιπό υλικό από τον Φ. Ρούζβελτ, στον κοινό αγώνα κατά του ναζισµού, µέσω των λιµανιών στον Περσικό Κόλπο ιδίως τους χειµερινούς µήνες, απ όπου µέσω τραίνων και κονβόι φορτηγών κατέληγαν στον Καύκασο και στην Σοβιετική Ένωση. Για τον λόγο αυτό το 1941 ανατράπηκε ο πατέρας του τελευταίου Σάχη και στην θέση του τοποθετήθηκε ο πολύ νεαρός τότε γιος του που ήταν απόλυτα ελεγχόµενος.
Αν δε τελικά επέλθει αλλαγή στο θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν σύµφωνα µε τους σχεδιαστές της, αυτόµατα απελευθερώνεται µια τεράστια διψασµένη αγορά για επενδύσεις και καταναλωτικά αγαθά 90 εκατοµµυρίων κατοίκων, που µπορεί µάλιστα να πληρώνει µε άφθονο πετρέλαιο. Προκύπτουν µπίζνες πολλών δισεκατοµµυρίων δολαρίων. Είναι πολλά τα λεφτά. Τώρα εάν το πείραµα αποτύχει και έχουµε την τραγική επανάληψη όσων συνέβησαν στην περίπτωση του Ιράκ αυτή είναι µια άλλη παράµετρος που δεν γνωρίζουµε πόσο σοβαρά οι σχεδιαστές λαµβάνουν υπόψη.
*Ο Ηλίας Σταµατόπουλος
είναι οικονοµολόγος MSc
