Ολοένα και συχνότερα έρχονται στο φως της δημοσιότητας ερευνητικά αποτελέσματα που προσπαθούν να διαβλέψουν ενδεχόμενες διασυνδέσεις στις δύο μάστιγες που έχουν επιπέσει τελευταία στον ανθρώπινο πληθυσμό του πλανήτη. Στο άρθρο αυτό θα επιχειρηθεί η σταχυολόγηση των μέχρι σήμερα δεδομένων, τα οποία πρέπει να τονιστεί από την αρχή πως πρέπει να επιβεβαιωθούν με ακόμα περισσότερη μελέτη.
Η υποτιθέμενη προέλευση του κορονοϊού από νυκτερίδα, αν αυτό εξακριβωθεί, οδηγεί στη σκέψη πως η υπερθέρμανση του πλανήτη απότοκος της οποίας είναι η κλιματική αλλαγή μπορεί με τη δημιουργία νέων οικοτόπων για τις νυχτερίδες να συνδράμει στην παραπέρα διασπορά του κορονοϊού SARS -CoV-2. Πράγματι τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής έχει δημιουργηθεί ευνοϊκό περιβάλλον για 40 είδη νυχτερίδων στην περιοχή που εκτείνεται στη νότια Κίνα, στη Βιρμανία και στο Λάος, όπου διαπιστώθηκε και η εστία εκκίνησης του κορονοϊού. Κάθε είδος νυχτερίδας στην εν λόγω περιοχή είναι κατά μέσο όρο φορέας 2,7 κορονοϊών. Αυτό απλά σημαίνει πως στη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχουν 108 είδη κορονοϊών, χωρίς να υπολογίζονται και οι ενδεχόμενες φυλές που θα έχουν δημιουργηθεί. Στην ιική αυτή ομάδα υποτίθεται ότι ανήκει και SARS -CoV-2. Βέβαια δεν μπορεί προς το παρόν να ισχυριστεί κανείς πως η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση της πανδημίας. Υπάρχει όμως πιθανότητα εμφάνισης του κορονοϊού, εξαιτίας, όπως τονίστηκε , της δημιουργίας νέων και της υποβάθμισης των υπαρχόντων βιότοπων , καθώς και της αύξησης των νυχτερίδων και των κορονοϊών και του ανθρώπινου υπερπληθυσμού. Η πιθανότητα αυτή πρέπει βέβαια να μελετηθεί σε βάθος.
Η παγκοσμιοποίηση, που βασίζεται στους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην υπερθέρμανση του πλανήτη και κατά συνέπεια στην εκδήλωση του φαινόμενου της κλιματικής αλλαγής. Η παγκοσμιοποίηση όμως αυτή συνδράμει από την άλλη μεριά και στην εξάπλωση της πανδημίας.
Η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας εξαιτίας της πανδημίας επέφερε περιορισμό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 6 -7% παγκοσμίως και 10 -12% στη Γαλλία. Για να επιτευχθεί όμως ο συμβατικός στόχος περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 ° C, είναι απαραίτητο η μείωση αυτή να φτάσει ετησίως στο 7% . Βέβαια με την εξάλειψη της πανδημίας ο περιορισμός των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε πλανητικό επίπεδο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να βασιστεί στη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας. Κι αυτό γιατί η αποδοχή μιας τέτοιας διαδικασίας είναι πέρα για πέρα εξωπραγματική και θα έχει ισχυρό αντίκτυπο στην όλη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.
Έπειτα η σύγκριση της πανδημίας με την υπερθέρμανση του πλανήτη δεν είναι επιτυχής. Η πανδημία είναι άμεσο πρόβλημα και θα ήταν προτιμότερο να συγκριθεί με άλλο περιβαλλοντικό ζήτημα, όπως για παράδειγμα με τη ρύπανση και τη μόλυνση του οικοσυστήματος. Κι αυτό γιατί η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι διηνεκής και υφίσταται εδώ και δεκαετίες. Δεν πρέπει επίσης να λησμονεί κανείς πως η πανδημία δεν αποτελεί έκπληξη και δεν απαιτεί τη λήψη χρονοβόρων μέτρων. Η εκδήλωσή της πρέπει να αποδοθεί στην έλλειψη προετοιμασίας. Πράγματι ο κορονοϊός θεωρήθηκε ως μακρινό φαινόμενο, που περιορίζεται στην Κίνα. Μάλιστα το «αίσθημα υπεροχής» της Ευρώπης και των ΗΠΑ καλλιέργησε τη σκέψη πως θα απαλλαγούμε από την πανδημία χάρη στο εξαιρετικό σύστημα υγείας που θα μας προστατέψει. Κι αυτή η «ναρκισσιστική» υπεροχή πληρώθηκε πολύ ακριβά με 2.950.220 νεκρούς και 136.892.657 κρούσματα μέχρι σήμερα. Στην περίπτωση της κλιματικής αλλαγής κυριαρχεί ακόμα ο «ωχαδερφισμός» και ο άκρατος εφησυχασμός γιατί οι δυσμενείς της επιπτώσεις δεν είναι άμεσες ή καλλίτερα πλήττουν περισσότερο τις μη αναπτυγμένες και υπό ανάπτυξη χώρες.
Το βέβαιο είναι πως για την αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, η πανδημία Covid-19 αποτελεί χαρακτηριστικό υπόδειγμα επείγουσας δράσης. Είναι ένα «καλό μάθημα», για να μπορέσει η ανθρωπότητα να αποφύγει τις μαζικές και θανατηφόρες συνέπειες. Θα πρέπει και στην περίπτωση της κλιματικής αλλαγής ο ευάλωτος πληθυσμός να μπει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Κι αυτό γιατί οι πιο ευάλωτοι άνθρωποι στον κόσμο φέρουν συχνά το βάρος των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Για παράδειγμα οι αφρικανικές χώρες της περιοχής Σαχέλ εκτίθενται ταχύτερα και δυσανάλογα στις δυσμενείς συνέπειες της κλιματικής αλλαγής , όπως για παράδειγμα στις καταστροφές και στις αλλαγές στα πρότυπα των βροχοπτώσεων που απολήγουν σε πλημμύρες και ξηρασία. Πράγματι οι ηλικιωμένοι, οι γυναίκες ,τα παιδιά και τα άτομα με αναπηρίες θα υποφέρουν περισσότερο από τις αυξανόμενες θερμοκρασίες γιατί οδηγούν στην επισιτιστική ανασφάλεια, στην έλλειψη νερού και στην ανασφάλεια της γης και διαταράσσουν τις υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για την ανθρώπινη υγεία και τα προς το ζην, τα ενδιαιτήματα και την επιβίωση. Η κλιματική αλλαγή συνέχισε να επιταχύνεται καθώς ο κόσμος εστιάζει το ενδιαφέρον στην αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19. Μόνο το 1919 η κλιματική αλλαγή προκάλεσε 2000 καταστροφές και 25 εκατομμύρια νέους εκτοπισμούς ανθρώπων. Για τη μάστιγα της κλιματικής αλλαγής «Δεν υπάρχει εμβόλιο, δεν υπάρχουν μάσκες. Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα σύνορα… Πρέπει λοιπόν να δράσουμε… και να υιοθετήσουμε όλες τις λύσεις που υπαγορεύονται από την επιστήμη και την παραδοσιακή γνώση για να σώσουμε τους λαούς μας και τον πλανήτη μας» θα πει η περιβαλλοντική ακτιβίστρια και γεωγράφος Hindou Oumarou Ibrahim μέλος του Διεθνούς Φόρουμ Ιθαγενών Λαών για την Κλιματική Αλλαγή. Η πανδημία COVID-19 μπορεί να θεωρηθεί ένα αξιόλογο πρότυπο δράσης και ετοιμότητας έκτακτης ανάγκης στον κόσμο, ώστε να ανταποκριθεί στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Πράγματι η τρέχουσα πανδημία, «ανάγκασε» τις κυβερνήσεις να υιοθετήσουν ταχύτατα μέτρα για τον έλεγχο της εξάπλωσής της και τον μετριασμό των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων. Θα πρέπει κατά συνέπεια να πρυτανεύσει η ίδια «αίσθηση επείγοντος» και για την κλιματική αλλαγή. Πάνω απ ‘όλα, θα πρέπει να αλλάξει ο τρόπο λειτουργίας των κοινωνιών μας και το μοντέλο ανάπτυξής τους. Αυτό σημαίνει συγκεκριμένη επανεξέταση των μεθόδων παραγωγής και μεταμόρφωση του τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης της ενέργειας μας. Με τον κορονοϊό δεδομένης της αμεσότητας των αποτελεσμάτων η αντίδραση ήταν γρήγορη. Πρέπει οι ανά τον πλανήτη ηγέτες αλλά και η κοινωνία να ακούσουν και να σεβαστούν τα πορίσματα της επιστήμης. Στον τομέα του κλίματος και της υγείας, η έρευνα πρέπει να ενθαρρυνθεί και να υποστηριχθεί.
Το σπάνιο κι εξαιρετικά επίκαιρο άρθρο του φίλου Βαγγέλη Μπούρμπου, ένα καμπανάκι για την παγκόσμια αφύπνιση κι εγρήγορση για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και των υγιών οικοσυστημάτων όπου γης και, κυρίως, μια κραυγή απόγνωσης για τα αυξημένα κοινωνικά και οικονομικά εν γένει προβλήματα -και τη συνακόλουθη κατάσταση υγείας των ανθρώπων, στοχεύουν στην γρήγορη παγκόσμια αφύπνιση κι άμεση αντίδραση με όπλα τις συνεχείς επιστημονικές έρευνες, ώστε να μειωθούν ή εκλείψουν τα αλλόκοτα και καταστροφικά αποτελέσματα της κλιματικής εν γένει αλλαγής. Ευχαριστούμε και συγχαίρουμε τον άξιο επιστήμονα συμπολίτη μας για το ανωτέρω άρθρο του κι ευχόμαστε τα καλύτερα στην υγεία και τη συνέχιση του δημιουργικού του έργου. Με φιλική εκτίμηση κι αγάπη Γιώργος Καραγεωργίου, συντ/χος νομικός, κοινωνιολόγος ΧΑΝΙΑ.
Γιώργο σ ευχαριστώ. Συμφωνώ απόλυτα με τα σχόλιά σου
Αγαπητέ Βαγγέλη σε χαιρετώ!
Νομίζω ότι μια από τις απαντήσεις στο θέμα της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσε να είναι η εντοπιότητα!
Να παράγονται δηλαδή προϊόντα, ιδίως τρόφιμα, επί τόπου προς χάριν και της οικονομίας και της χώρας!Από εκεί και πέρα χρειάζεται επίσης και ένας “ενάρετος διαμοιρασμος”στην παραγωγή ενός προϊόντος πχ το χοιρινό κρέας!Να μην υπάρχουν δύο τρεις μεγάλες μονάδες στην Κρήτη αλλά εκατοντάδες μικροπαραγωγοί!
Έτσι νομίζω θα διαχειριστούμε καλύτερα και την κλιματική αλλαγή και την ανεργία των συνπολιτών μας!
Φιλικά!
Σωστές Μιχάλη οι προτάσεις σου