Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Χρόνος, πανδημία, δύναμη

• Κάθε πανδημία που πλήττει στο πέρασμα των αιώνων την ανθρωπότητα, αν μη τι άλλο την κάνει να συνειδητοποιεί πόσο ανίσχυρη και εύθραυστη παραμένει μπροστά σε μικροσκοπικούς, αόρατους, θανατηφόρους εχθρούς…

ΕΙΘΙΣΤΑΙ να ωραιοποιούμε το παρελθόν, χωρίς αυτό ν’ αξίζει πάντα· να δυσανασχετούμε υπερβολικά για το παρόν, χωρίς να είναι έτσι· να ελπίζουμε “καλύτερες μέρες” που πιθανόν δεν θα έλθουν!

Η ΠΑΡΑΠΑΝΩ στάση είναι πέρα για πέρα ανθρώπινη και ρεαλιστική. Χωρίς αυτή, δεν θα επιβιώναμε. Κι αν ακόμη δεν υπήρχε η αιώνια “φρούδα” ελπίδα μέσα μας, ο αδιάκοπος αγώνας και μόνο (εμβόλια, φάρμακα, επιβίωση) για να απαλλαγούμε από τον αφανισμό ως ανθρώπινο είδος, είναι ελπίδα!

Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ έφερε τα πάνω κάτω: σάρωσε την παγκόσμια οικονομία, αποκάλυψε τις αδυναμίες των πολιτικών συστημάτων, δημιούργησε πρωτόγνωρες συγκρούσεις και παράλογες απαιτήσεις, έφερε στα όρια τα εθνικά συστήματα υγείας και έκλεισε τους ανθρώπους στα σπίτια βάζοντας λουκέτο στην εργασία. Επίσης, επέβαλε τη χρήση της μάσκας και τη σχολαστική ατομική καθαριότητα, πήρε στον άλλο κόσμο πάνω από 2.000.000 ψυχές, σκόρπισε ψυχαναγκασμούς και άλλες ασθένειες, διέλυσε την κοινωνική συνοχή, έφερε σε κρίση τη δημοκρατία, καθιέρωσε νέα “κλειστά” modus vivendi. Επιπλέον, προκάλεσε (και προκαλεί) πρωτόγνωρες κοινωνικες συμπεριφορές με τη λεγόμενη αποστασιοποίηση, σταμάτησε το χρόνο πάνω από διασωληνεμένους, έδωσε άλλη εικόνα στο θάνατο, μας στέρησε τον ύστατο αποχαιρετισμό αγαπημένων προσώπων… Η πρωτοφανής θανατηφόρα πανδημία έδειξε μια ανυπέρβλητη δύναμη διασποράς και αντοχής. Αντίθετα, η κόπωση στο ανθρώπινο γένος είναι εμφανής.

ΑΠΟ ΟΛΕΣ τις έννοιες που είναι σύμφυτες με την ύπαρξή μας, ο χρόνος απέκτησε ιδιαίτερη σημασία στην εποχή μας: είναι μεν άφθονος, αλλά όχι “ελεύθερος” στη διαχείρησή του. Έγινε πανομοιότυπος και επαναλαμβανόμενος καθημερινά στο ίδιο περιβάλλον. Είναι ο χρόνος του εγκλωβισμένου πουλιού. Με ελάχιστα διαλείμματα κι αυτά ελεγχόμενα. Μάθαμε να ζούμε με έμφαση το παρόν που για άλλους είναι δημιουργικό, για άλλους εφιαλτικό. Η οικογενειακή βία πίσω από τους 4 τοίχους είναι ανομολόγητη, όπως και η μοναξιά πολλών ηλικιωμένων είναι αβάσταχτη. Ο χρόνος φέρνει σε πολλούς την ωρίμανση που με τη σειρά της φέρνει αποκαλύψεις από το παρελθόν…

ΣΗΜΕΡΑ κάθε απόφαση που παίρνουμε, έχει αντίκτυπο στο μέλλον. Ο χρόνος της πανδημίας είναι αλλόκοτος: συρρικνώνεται, για να μη πούμε “εξοφλείται” σε ένα click away, ένα take away ή γενικότερα σε ένα lockdown: δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με το “χρόνο” που ξέραμε, ιδιαίτερα τον κλασικό “εργασιακό χρόνο”. Ανέκαθεν το αύριο, σε σχέση με το χθές και το σήμερα ήταν ο πιο φτωχός χρόνος. Τί όνειρα να κάνουμε;

Η ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ από την άλλη στο σπίτι, τείνει να ανατρέψει την κοινωνική μας φύση. Χωρίς κοινωνική επαφή – εννοούμε τη ζωντανη, όχι τη διαδικτυακή- αισθανόμαστε “εγκιβωτισμένοι” και στρεσαρισμένοι. Αν μάλιστα στον ίδιο χώρο είναι “εγκλωβισμένες” περισσότερες γενιές, το παράλογο είναι δυνατόν να ξεσπάσει εύκολα δημιουργώντας απρόσμενα γεγονότα. Η αποστασιοποίηση -και μέσα στο σπίτι!- μερικές φορές είναι απολύτως αναγκαία και λυτρωτική: για χαλάρωση, για αποκλειστικά δικό μας χρόνο και χώρο. Για να μη τρελαθούμε!

ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ της έννοιας του χρόνου κάθε φορά που επιβάλλεται η απομόνωση (lockdown, “Μένουμε σπίτι”, “Μένουμε ασφαλείς”) κινδυνεύουν κι άλλες ζωτικής σημασίας έννοιες με φαλκίδευση. Όπως είναι τα “ατομικά και συλλογικά δικαιώματά” μας. Που, αν δεν προσέξουμε και επιτρέψουμε να καταστεί η αλλοίωσή τους “συνήθεια”, υπάρχει ο άμεσος κίνδυνος εκτροπής του πολιτεύματός μας. Από καιροσκόπους. Ανέκαθεν, όλα όσα οδηγούν στην κατάργηση (έστω και με τον μανδύα της προσωρινότητας) της συλλογικής αντίδρασης, της αλληλεγγύης των ανθρώπων, της διεξαγωγής των κοινών, κοινωνικών αγώνων για μια καλύτερη ζωή, δεν ήταν αρεστά στην εξουσία. Παραδόξως σήμερα νιώθουμε ότι οι στερήσεις βασικών ατομικών και συλλογικών ελευθεριών θεωρούνται “φυσιολογικές”, επειδή ακριβώς δεν μπορούμε να διακρίνουμε τα όρια ανάμεσα στο απολύτως αναγκαίο ενός μέτρου και του καταχρηστικού του. Αν λοιπόν, λέμε, αυτοί οι περιορισμοί βρεθούν στα χέρια ενός τυχάρπαστου πολιτικού ή ενός τυράννου, θα μπορούσαν να του παράσχουν τη νομιμότητα (όπως στον Ερντογάν), αλλά και την ευκαιρία για την επιβολή μιας “οργουελικής” (ολοκληρωτικής) πολιτείας. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα επιτρέψουμε, εν καιρώ πανδημίας, η όποια συναίνεσή μας να γίνει αιτία “κλοπής” όχι μόνο της δικής μας ζωής, αλλά και των μελλοντικών γενεών.

ΑΝ ΖΟΥΣΑΜΕ σε άλλους αιώνες, ο “ερυθρός θάνατος” (Covid-19) θα είχε θερίσει τον μισό παγκόσμιο πληθυσμό. Σήμερα, σε μία εποχή “παγκόσμιου χωριού”, με ελεύθερα αεροπορικά ταξίδια παντού, με παρούσα την κλιματική αλλαγή, με έντονες τις διαταραχές στα οικοσυστήματα…, δεν είμαστε άραγε διαρκώς εκτεθειμένοι σε απειλές εμφάνισης κάθε είδους λοιμωδών νοσημάτων; Αλλά, μήπως και οι παλιές ασθένειες που “ρήμαξαν” την ανθρωπότητα εξέλιπαν από τον πλανήτη; Όχι βέβαια!

ΕΥΤΥΧΩΣ που ενστικτωδώς υπάρχουν παγκόσμια ανακλαστικά (ίσως και συμφέροντα), ώστε η άμεση αντίδραση να είναι και συλλογική. Ευτυχώς υπάρχει το διαδίκτυο με ακαριαία και καθολική πληροφόρηση -αρκεί βέβαια να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε τις σκόπιμες συνωμοσιολογίες και τα fake news (=ψευδείς ειδήσεις). Ευτυχώς υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες επιστήμονες που εργάζονται αόκνως στα εργαστήρια για την καταπολέμηση της (κάθε) πανδημίας.

Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ είναι η έσχατη απτή δύναμή μας. Πέρα από τις ιδεολογίες και τις υποτιθέμενες “ακλόνητες” δοξασίες μας, πέρα από εικασίες και ιδεοληψίες, μόνο η επιστήμη σώζει. Και για πολλούς και η πίστη. Κι όταν λέμε “ανθρώπινη δύναμη” εννοούμε αυτό που έλεγε ο Jean Jaurès (1859-1914): “Κουράγιο είναι να δρας και να αφιερώνεσαι σε μεγάλους σκοπούς, χωρίς να ξέρεις ποια ανταμοιβή επιφυλάσσει στην προσπάθειά σου το βαθύ σύμπαν, ούτε καν αν υπάρχει ανταμοιβή”.

ΟΤΑΝ βέβαια, μετά από χρόνια, οι επόμενες γενιές θα αναφέρονται επιστημονικά ή ιστορικά στην εποχή του Covid-19 (κορωνοϊού), ίσως να μειδιούν με τα “καμώματά” μας. Όσοι δε θα έχουν επιζήσει, θα θυμούνται την περίοδο αυτή σαν ένα κακό εφιαλτικό όνειρο!

ΚΑΤΑ την ταπεινή μας άποψη, για να ξεπεράσουμε την πανδημία ανώδυνα και φυσιολογικά, ας διατηρήσουμε τις σχέσεις μας ζωντανες και υγιείς. Έστω και μέσα στο νέο (συνεχώς εναλλασσόμενο) πλαίσιο. Οι πανδημίες παρέρχονται αφήνοντας πάντα θύματα. Ας μην είναι ανάμεσα σ΄αυτά και οι σχέσεις μας. (12-2-21)


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

2 Comments

  1. Κύριε, Διευθυντά,

    όπως πάντα, το ανωτέρω κοινωνικό δοκίμιο του αγαπητού κ. Σταύρου Καλαϊτζόγλου, είναι μοναδικό, πλήρες κι άκρως εμπεριστατωμένο κι ασφαλής δείκτης ανθρώπινης κοινωνικής συπεριφοράς. Αυτός είναι και ο λόγος που αξιόλογος συνεργάτης των “Χ.Ν.” επιμένει στην κοινωνική αλληλοπεριχώρηση των ανθρώπων, απανταχού της γης, ανεξαρτήτων των όποιων διαφορετικών τους υπαγωγών – καταβολών. Από τα πληρέστερα και πιο χρήσιμα δοκίμια που έχουν δημοσιευτεί στον Τύπο! Φιλικά Γιώργος Καραγεωργίου, συντ/χος νομικός, κοινωνιολόγος ΧΑΝΙΑ.

  2. Πάλι, δεν αποφεύγω τα λαθάκια: Αντί: ανεξαρτήτων, διαβάστε, παρακαλώ: ανεξαρτήτως [Επίρ.] Γ.Κ.

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα