Από την ελευθερία στα capital controls… και μετά!

Όλοι θυμόμαστε την ανακοίνωση του τότε Πρωθυπουργού, το Σάββατο 27 Ιουνίου 2015, για τη νέα οικονομική πραγματικότητα που θα άρχιζε στην Ελλάδα του 21ου αιώνα. Μία περίοδος με άγνωστο βίωμα σε όλους. Ίσως όχι τόσο άγνωστη στις παλαιότερες γενιές του «λιτού βίου». Το πρωί της ερχόμενης Δευτέρας 30 Ιουνίου, μία νέα λέξη μπαίνει στο λεξιλόγιό μας: «capital controls»! Μετά την παρήχηση αυτή ακολούθησε το κλείσιμο των Τραπεζών, του Χρηματιστηρίου, οι ημιτελείς συναλλαγές και οι ατελείωτες ουρές στα Αυτόματα Τραπεζικά μηχανήματα (ΑΤΜ).
Ουρές αρκετά μεγάλες έξω από τις Τράπεζες για την ανάληψη μόλις 60 Ευρώ! Μεσήλικες και ηλικιωμένοι κρατώντας στο χέρι μικρά παιδιά ανέμεναν υπομονετικά και με στωική καρτερία για τα χρήματα που θα βγουν από το «θεϊκό» αυτόματο μηχάνημα της Τράπεζας.
Η ελληνική κοινωνία βρισκόταν μπροστά σε μία πρωτοφανή οικονομική κρίση, για πρώτη φορά μετά τη μεταπολιτευτική της περίοδο. Το εύρος και το βάθος της κρίσης αυτής οδήγησε πολλούς στην αναζήτηση των αιτίων, αλλά και στην απόδοση ευθυνών. Κάποιοι θεώρησαν ότι είναι ελληνικής προέλευσης το πρόβλημα, καθώς για αυτό ευθύνεται η στρεβλή οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας ή η διαφθορά των Ελλήνων, ενώ κάποιοι άλλοι θεώρησαν ότι φταίει το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα με τις χρηματοπιστωτικές δομές του.
Άλλοι πάλι απέδωσαν τη σύγχρονη κρίση σε πολιτικά αίτια, όπως η «υποχώρηση» της πολιτικής έναντι της οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και η διαστρέβλωση του ελληνικού πολιτικού συστήματος μέσα από τον κρατικισμό, τον κομματισμό και το λαϊκισμό, φαινόμενα τα οποία κορυφώνονται μετά από τριάντα χρόνια μεταπολιτευτικής περιόδου. Επιπλέον, δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστήριξαν ότι πρόκειται για μία κρίση αξιών, μια ηθική ή πνευματική κρίση, η οποία διατρέχει κάθε τομέα της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής.
Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι η κρίση αυτή προσέφερε ευκαιρίες και απογοητεύσεις για την πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών. Όμως μπροστά στις νέες συνθήκες «απειλής» οι πολίτες ένωσαν τις δυνάμεις τους προς το συμφέρον όλων και με αυτόν τον τρόπο οι συλλογικές δράσεις αλληλεγγύης της Κοινωνίας των Πολιτών έδωσαν ένα ισχυρό μήνυμα ότι ΜΑΖΙ μπορούμε να ξεπεράσουμε τις όποιες δυσκολίες.
Την περίοδο αυτή η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης έδωσε δυναμικά το παρόν όπως πράττει πάντοτε στους δύσκολους καιρούς μέσα από τη δυνατότητα να ακουσθεί η φωνή της διανόησης, ώστε οι φορείς της να αρθρώσουν τον δικό τους λόγο εναντίον του «θηρίου» του φόβου και έτσι αυτό να αντιμετωπισθεί με το μόνο «όπλο» που διαθέτει ο πολιτισμένος άνθρωπος: τον διάλογο, τον οποίο το Ίδρυμα υπηρετεί αδιάκοπα και ακαταπόνητα επί μισό αιώνα. Ένα διάλογο ανιδιοτελή, χωρίς όρια και παρωπίδες προς το συμφέρον της κοινωνίας. Εξάλλου το σύνθημά μας τις δύσκολες εκείνες ημέρες ήταν σαφές: «Όχι capital controls στον πολιτισμό»!
Ο καιρός πέρασε. Πριν λίγες ημέρες ψηφίστηκε στην ελληνική Βουλή η άρση των capital controls… Ποιό είναι το μήνυμα που λάβαμε, αν λάβαμε, από την περίοδο αυτή; Θα κρατήσουμε τις αξίες εκείνες που κρατήσανε ζωντανούς τους δοκιμαζόμενους πολίτες από την επιβαλλόμενη λιτότητα; Θα ακολουθήσει άραγε μία νέα κοινωνία με περισσότερο σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια; Ή θα επανέλθουμε και πάλι στην εποχή του βολέματος, της λούφας και του εύκολου πλουτισμού;
Πρέπει όλοι να κατανοήσουμε πως οι αξίες της ζωής δεν υπολογίζονται με χρήματα, δεν κοστολογούνται ποσοτικά, πόσο μάλλον δεν περιορίζονται με capital controls και τραπεζικά ημίμετρα. Να περάσουμε επιτέλους από την ημιμάθεια στην καινοτομία, στη σφαιρική γνώση και στη μεθοδική σκέψη των νέων μας. Παράλληλα, όμως, οφείλουμε να διερευνήσουμε και να κατανοήσουμε τους λόγους και τις αιτίες που μας οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση και κυρίως να προβληματιστούμε και να τολμήσουμε επιτέλους να οδηγηθούμε στη δική μας αυτοκριτική, αντιμετωπίζοντας τον κακό εαυτό μας και μη επαναλαμβάνοντας τα ίδια λάθη.