«Ο τζόγος με έφτασε να κοιμάμαι στο παγκάκι, άστεγος και τα παιδιά μου να πεινάνε. Κι αυτό, γιατί δεν υπολόγιζα τίποτα, ούτε καν τον εαυτό μου. Περίμενα την επόμενη ημέρα πιστεύοντας ότι θα ρεφάρω κι “έσπρωχνα” ό,τι είχα και δεν είχα ακόμα και τα χρήματα απ’ τον κουμπαρά του παιδιού μου. Αυτό βέβαια δεν με κατέστρεψε μόνο οικονομικά, κατέστρεψε και τις σχέσεις μου με τους φίλους, την οικογένεια και τη γυναίκα μου».
Ο Λευτέρης έζησε τον εφιάλτη της εξάρτησης απ’ τον τζόγο σχεδόν μέχρι το τέλος. Το επόμενο βήμα -όπως λέει- θα ήταν να μπει κι αυτός στη λίστα με τους χιλιάδες τζογαδόρους που έδωσαν κάποια στιγμή τέλος στη ζωή τους, γιατί οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο και δεν βρέθηκε κανείς να τους βοηθήσει. Για τον ίδιο, ευτυχώς, η διέξοδος ήρθε, όταν βρέθηκε κάποιος να του μιλήσει για το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕ.Θ.Ε.Α.) στα Χανιά κι εδώ και περίπου 5 μήνες παλεύει με τη βοήθεια του επιστημονικού προσωπικού του ΚΕ.Θ.Ε.Α. ν’ απαλλαχθεί από το καταστροφικό πάθος που τον είχε κυριεύσει απ’ την εφηβεία. Συναντήσαμε τον 33χρονο Λευτέρη την περασμένη Τετάρτη -λίγο πριν ξεκινήσει στον χώρο του ΚΕ.Θ.Ε.Α. η συνάντηση της ομάδας που απαρτίζεται από άτομα που έχουν πρόβλημα με τον τζόγο. Μαζί του ήταν ο 45χρονος Αλέκος, ο 35χρονος Παναγιώτης και ο νεότερος της παρέας ο 22χρονος Μάκης. Κάποιοι εθισμένοι στα επίσημα – νόμιμα παιχνίδια του ΟΠΑΠ και την ιντερνετική χαρτοπαιξία κι άλλοι δοκιμάζοντας ακόμα και τις πιο απίθανες μορφές τζογαρίσματος. Η αρρώστια του τζόγου, όπως μας λένε, δεν κάνει διακρίσεις στην ηλικία, το φύλλο ή την κοινωνική θέση. Για όλους ξεκινά σαν ένα απλό παιχνίδι ή για την ακρίβεια σαν ένας τρόπος να δραπετεύσουν απ’ τη δύσκολη καθημερινότητα…
ΟΛΑ ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΣΑΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙ «Μέχρι να μπω φοιτητής δεν είχα ιδέα από χαρτιά και τζόγο και στην αρχή ξεκίνησε σαν πλάκα με 5 ευρώ σε σπίτια με φίλους. Σιγά – σιγά κλιμακώθηκε το πάθος μου κι άρχισαν να αυξάνονται και τα ποσά», ανοίγει τη συζήτηση ο Μάκης, ενώ ο Λευτέρης περιγράφει τη δική του αφετηρία: «Ξεκίνησα 16 – 17 χρονών σαν ένα διαφορετικό παιχνίδι ποντάροντας με στραγάλια. Μεγαλώνοντας, όμως, μεγαλώνουν και οι ανάγκες ενός ανθρώπου, με συνέπεια αποκλειστικό κίνητρο να γίνουν τα χρήματα». Από την πλευρά του, ο Αλέκος φωτίζει βαθύτερα αίτια που οδηγούν κάποιον να τζογάρει: «Τα αίτια για εμένα αφορούσαν περισσότερο την έλλειψη επικοινωνίας και τα προβλήματα μέσα στην οικογένεια. Οταν δεν βρίσκεις ποτέ το δίκιο σου ψάχνεις άλλες διεξόδους. Για εμένα δηλαδή ήταν φυγή, απόδραση από την καθημερινότητα».
ΧΑΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ Οταν, ωστόσο, το παιχνίδι μετατραπεί σε πάθος ο έλεγχος έχει ήδη χαθεί. «Ο αρχάριος πάντα κερδίζει και όταν αρχίζεις και χάνεις, γιατί στον τελικό απολογισμό είσαι πάντα χαμένος, λες ότι είναι από τα κερδισμένα. Επειτα έρχεται μια ασήμαντη επιτυχία και σου δημιουργεί νέες ψευδαισθήσεις βυθίζοντάς σε ακόμα βαθύτερα μέσα», σημειώνει ο Αλέκος για να προσθέσει ο Παναγιώτης: «Η αδρεναλίνη σε κρατά μέσα στο παιχνίδι. Ακόμα και όταν αντιληφθείς ό,τι έχει γίνει εθισμός περιμένεις να πιάσεις την καλή. Δεν πας ποτέ για να χάσεις, πας για το μεγαλύτερο κέρδος». Το οικονομικό, λέει παρεμβαίνοντας στη συζήτηση ο Λευτέρης, είναι και το δόλωμα που “παραμυθιάζει” τον τζογαδόρο ότι μπορεί ν’ αλλάξει τη ζωή του από τη μία στιγμή στην άλλη: «Κι όσο πιο οικονομικά αδύναμος είσαι τόσο περισσότερο “τσιμπάς” ότι θα βρεθείς μ’ ένα σπίτι ή ένα αυτοκίνητο. Στο τελευταίο, ωστόσο, στάδιο παίζεις απλά για να παίζεις. Δεν υπάρχει το κίνητρο του χρήματος. Εχεις πλέον εθιστεί».
ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΝΤΑΣ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΟΥ Εθισμός στον τζόγο όμως σημαίνει συγχρόνως και καταστροφή για τον εθισμένο. Το τίμημα που πληρώνει πολλαπλό. Το οικονομικό είναι μόνο η μία του όψη. «Ακόμα και σ’αυτή τη μικρή τοπική κοινωνία που ζούμε τα ποσά που παίζονται είναι μεγάλα. Βλέπεις να τζογάρουν 40 – 60 ή ακόμα και 80 χιλιάδες σε δύο μόλις παιξιές. Ακόμα όμως και όταν σου βγαίνει η καλή δεν σταματάς», αναφέρει ο Αλέκος ενώ τον ρωτάμε τι συνέπειες είχε στη δική του ζωή το πάθος του τζόγου: «Εχασα τη δουλειά μου, καθώς είχα φτάσει στο σημείο να καταχραστώ χρήματα, ενώ κόντεψα να χάσω και το μαγαζί μου». Για τον Λευτέρη το τίμημα που πλήρωσε ήταν ακόμα πιο βαρύ. Βρέθηκε κυριολεκτικά στον δρόμο, αλλά κυρίως καταστράφηκαν οι οικογενειακές του σχέσεις: «Οι τζογαδόροι δεν κάνουν μόνο κακό στον εαυτό τους, αλλά και στον περίγυρό τους. Οταν λες ψέματα, εξαπατάς, δανείζεσαι, ενώ οι σχέσεις σου φιλικές, εργασιακές και οικογενειακές διαλύονται». Ανάλογες ήταν οι συνέπειες και για τον Παναγιώτη, ο οποίος παλεύει ακόμα όχι μόνο να ξεχρεώσει, αλλά και να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τη γυναίκα και το παιδί του, ενώ για τον “Βενιαμίν” της παρέας τον Μάκη το πάθος του τζόγου σήμανε το πρόωρο τέλος των σπουδών του, αλλά και την απώλεια φίλων.
ΟΤΑΝ ΟΙ ΜΑΣΚΕΣ ΠΕΦΤΟΥΝ Ρωτάμε τους συνομιλητές μας ποια ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και τους έκανε να πάρουν απόφαση να αντιμετωπίσουν την εξάρτησή τους απ’ τον τζόγο. «Κάποια στιγμή σε παίρνουν χαμπάρι οι δικοί σου, οι μάσκες πέφτουν, ξεφτιλίζεσαι, ταπεινώνεσαι. Για εμένα η κρίσιμη στιγμή ήρθε όταν έχασα τη δουλειά μου», αναφέρει ο Αλέκος, ενώ οικονομική ήταν η αιτία και για τον Παναγιώτη όταν μία μέρα μόλις -αφού είχε πληρωθεί από τη δουλειά του- η γυναίκα του διεπίστωσε ότι η κάρτα ήταν άδεια… «Σε εμένα λειτούργησε ότι δεν είχα άλλες επιλογές. Βρέθηκα στον δρόμο και κινδύνευα να μπω στη λίστα με τους χιλιάδες άλλους πανελλαδικά και παγκόσμια που αυτοκτονούν γιατί βρέθηκαν σε αδιέξοδο ως τζογαδόροι και δεν τους στήριξε η οικογένειά τους ή δεν πήγαν σε ένα ΚΕ.Θ.Ε.Α. Περιπτώσεις που παρουσιάζονται ως θύματα της οικονομικής κρίσης, γιατί οι οικογένειές τους ντρέπονται να πουν ότι ήταν τζογαδόροι και τους είχαν διώξει», σημειώνει ο Λευτέρης και συμπληρώνει ο Μάκης: «Εμένα ένα απ’ τα σημεία που με ώθησαν να κάνω κάτι ήταν όταν ξαφνικά έφαγα μία “φλασιά” βλέποντας πως είχαν καταντήσει κάποιοι τζογαδόροι στην ηλικία των 35 – 40. Τι δουλειά κάνεις τον ρώταγες κι έλεγε παίζω ζάρια επαγγελματικά. Αυτό δεν ήθελα να συμβεί σ’ εμένα».
■ Η κρίση εντείνει το πρόβλημα Η κρίση -σύμφωνα με τους ειδικούς- έχει επιφέρει, μεταξύ άλλων, αύξηση των νόμιμων εξαρτήσεων όπως ο τζόγος και το αλκοόλ, καθώς ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν διέξοδο στα προβλήματα της καθημερινότητας. «Από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του ΚΕ.Θ.Ε.Α. στα Χανιά το 2010 είδαμε ότι υπήρχε μία μεγάλη ανάγκη και ζήτηση για τις εξαρτήσεις απ’ το διαδίκτυο, το αλκοόλ και τον τζόγο. Ετσι αποφασίσαμε να εκπαιδευτούμε πάνω στα συγκεκριμένα αντικείμενα και να ξεκινήσουμε πιλοτικά το 2011, όσον αφορά την εξάρτηση από τον τζόγο», σημείωσε ο κοινωνιολόγος – υπεύθυνος του ΚΕ.Θ.Ε.Α. Χανίων Γιώργος Γαβριλάκης και πρόσθεσε ότι δυστυχώς απ’ τα στοιχεία του ΚΕ.Θ.Ε.Α. προκύπτει ότι η οικονομική κρίση φαίνεται να επιδεινώνει τη συγκεκριμένη εξάρτηση όπως και η εξάρτηση απ’ το αλκοόλ. Παράλληλα, επεσήμανε τις δυσκολίες που σχετίζονται με τις εξαρτήσεις που δεν θεωρούνται παράνομες: «Η δυσκολία αντιμετώπισης του τζόγου είναι παρόμοια με αυτήν που έχουν όλες οι νόμιμες εξαρτήσεις όπως είναι το αλκοόλ όπως και τα βίντεο γκέιμς. Το σλόγκαν “απολαύστε υπεύθυνα” για το αλκοόλ ή “παίξτε υπεύθυνα” για τον τζόγο κάποιοι άνθρωποι δεν μπορούν να το ακολουθήσουν. Οταν λοιπόν αυτό το μέτρο χαθεί και γίνει πάθος τότε έχουμε να κάνουμε με εξάρτηση». Να σημειώσουμε ότι στο ΚΕ.Θ.Ε.Α. οι υπηρεσίες που παρέχονται είναι εντελώς δωρεάν και τηρείται αυστηρά το απόρρητο. Οσοι ενδιαφέρονται να επικοινωνήσουν με το ΚΕ.Θ.Ε.Α. στα Χανιά μπορούν να καλέσουν στο τηλέφωνο 28210-87040, ώστε να κλείσουν ραντεβού.
■ Διέξοδος μέσα από το ΚΕ.Θ.Ε.Α.
Πλέον οι περισσότεροι από τους συνομιλητές μας απέχουν απ’ το τζογάρισμα από 5 μήνες έως και 2 χρόνια καθώς συμμετέχουν στην ομάδα απεξάρτησης του ΚΕ.Θ.Ε.Α. Χανίων. Ο 45χρονος Αλέκος είναι το παλαιότερο μέλος της ομάδας κι έχει σταματήσει να “ποντάρει στην καταστροφή” από τον Ιούλιο του 2012. Τον ρωτάμε τι ήταν αυτό που βρήκε στο ΚΕ.Θ.Ε.Α.: «Και μόνο το γεγονός ότι έρχομαι και συζητώ με κάποιους ομοίους μου με αποφορτίζει. Για ένα μεγάλο διάστημα, αφού πέσουν οι μάσκες, ο εξαρτημένος τζογαδόρος φοβάται να ξαναπαίξει. Το θέμα όμως είναι ν’ αλλάξει τρόπο ζωής. Αυτό τον δρόμο σου ανοίγει το ΚΕ.Θ.Ε.Α. και πλέον μπορώ και βλέπω διαφορετικά τη ζωή μου. Είμαι στρωμένος στη δουλειά για να ζήσω την οικογένειά μου και ευχαριστιέμαι τις βόλτες με τους δικούς μου ανθρώπους που κάποτε τις έβλεπα σαν υποχρέωση περιμένοντας πότε θα γυρίσω για να παίξω. Επίσης είμαι “παρών” στις εκδηλώσεις των παιδιών μου και αν είμαι “απών” υπάρχει λόγος. Αντίθετα στο παρελθόν ήμουν “απών” απ’ όλες τις εκδηλώσεις. Γιατί; Για να είμαι στο πρακτορείο για να “παίξω”».
Ο Παναγιώτης σημειώνει ότι στο ΚΕ.Θ.Ε.Α. ήρθε με παρότρυνση του κουνιάδου του, ο οποίος του εξήγησε ότι αυτό που έχει είναι αρρώστια και χρειάζεται γιατρό. Κυρίως όμως -σημειώνει- τον ενεργοποίησε ο κίνδυνος να γίνει ανεπιθύμητος στο παιδί του, εξαιτίας του πάθους του, ενώ όταν ρωτάμε τι του έχει δώσει η συμμετοχή του στην ομάδα του ΚΕ.Θ.Ε.Α. απαντά: «Βάζεις στόχους και προσπαθείς να τους πραγματοποιήσεις και κάποια στιγμή θα αισθανθείς από μόνος σου ότι είσαι νικητής». Για τον Λευτέρη εξ ίσου σημαντικό είναι ότι το ΚΕ.Θ.Ε.Α. θέτει όρια στους συνήθως “ανεξέλεγκτους” τζογαδόρους. «Κάθε φορά που έρχομαι θέτω ως στόχο να ξανάρθω πάλι “καθαρός”. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ό,τι οι άνθρωποι του ΚΕ.Θ.Ε.Α. δεν πειραματίζονται σ’ εσένα, έχουν εμπειρία, γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν και σε οδηγούν με σταθερά βήματα να αποκτήσεις ξανά εμπιστοσύνη στον εαυτό σου», αναφέρει για να κλείσει τη συζήτηση ο Μάκης καταθέτοντας τη δική του εμπειρία: «Ηρθα με παρότρυνση των γονιών μου. Αυτό που με βοήθησε στο ΚΕ.Θ.Ε.Α. ήταν ότι μου έδωσαν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές γιατί όλη μου η ζωή μέχρι τώρα ήταν πολύ χαλαρά και χύμα. Πλέον έχω αρχίσει σιγά – σιγά και αποκτώ αυτοπεποίθηση, νοιάζομαι για τον εαυτό μου, τον οποίο τον είχα αφήσει τελείως και “μπαίνω” σ’ έναν δρόμο».
Στη Θεσ/νικη που θα εχω βοηθεια;