Μία ρίζα κρητική από τη µεριά του πατέρα του ίσως να αποτέλεσε το βαθύτερο κίνητρο γι’ αυτό το βιβλίο. Ίσως πάλι η οικουµενικότητα των ηρώων του Καζαντζάκη και η γοητεία που αυτοί ασκούν πάνω του, να ήταν αρκετά για να τον ωθήσουν να το γράψει. Ο λόγος για τον καθηγητή στο Πανεπιστήµιο Μπορντώ 1 και συγγραφέα, Allain Glykos, ο οποίος µαζί µε τον εικονογράφο Antonin δηµιούργησαν τα graphic novels “Καζαντζάκης 1: Η κρητική µατιά (1883-1919)” και “Καζαντζάκης 2: Ο πολύβουος κόσµος (1921-1957)”, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις “∆ιόπτρα”.
Το “Μολύβι – µελάνι” συνάντησε τον Alain Glykos στο περιθώριο του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων και µίλησε µαζί του για τον Καζαντζάκη και τα βιβλία του, αλλά και την Ελλάδα και την Κρήτη που “κουβαλάει” ο ίδιος µέσα του.
∆ΡΑΣΗ – ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΗΡΩΕΣ
«Τι σας γοητεύει στον Καζαντζάκη και αποφασίσατε να γράψετε αυτό το βιβλίο για εκείνον;», ρωτήσαµε τον κ. Glykos καθώς ξεκινούσαµε την κουβέντα µας στο σαλόνι του ξενοδοχείου όπου έµεινε: «Η περιπλάνηση του Καζαντζάκη και των ηρώων του ανάµεσα στη δράση και την ψυχή, ανάµεσα στην πράξη και τη σκέψη. Ο πατέρας του τού έλεγε συχνά ότι αν δεν είναι δυνατός να κρατήσει ένα γιαταγάνι να κάνει όπλο του το µολύβι. Αυτό το βρήκα πολύ ενδιαφέρον γιατί αισθάνοµαι κι εγώ κάπως έτσι. Νιώθω ότι η ζωή και το έργο του Καζαντζάκη είναι σαν µια αντανάκλαση της δικής µου ζωής», σηµείωσε ο κ. Glykos, ενώ ως προς τη γοητεία που ασκεί ο Καζαντζάκης σε αναγνώστες από όλο τον κόσµο σχολίασε: «Νοµίζω ότι αυτό οφείλεται στους δυνατούς χαρακτήρες που δηµιούργησε: Ζορµπάς, Καπετάν Μιχάλης, παπα-Γιάνναρος, παπα-Φώτης κ.ά. Όλοι οι ήρωές του φωτίζουν και ένα διαφορετικό πρόσωπο του Ανθρώπου».
Στην παρατήρησή µας ότι αντίθετα µε το καζαντζακικό λογοτεχνικό σύµπαν η σηµερινή εποχή µοιάζει εντελώς αντι-ηρωική, ο συνοµιλητής µας σχολίασε: «∆υστυχώς, σήµερα, δεν βλέπω θετικούς ήρωες, ούτε ηρωίδες. Αυτό που παρατηρούµε είναι µια άνοδο της ακροδεξιάς αλλά και ηγέτες, όπως οι Πούτιν και Τραµπ, που θέλουν να αυτο-παρουσιάζονται σαν δυνατοί…».
Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΡΙΖΑ
Γνωρίζοντας την κρητική του καταγωγή ρωτήσαµε τον κ. Glykos τι σηµαίνει για εκείνον Ελλάδα και Κρήτη: «Αυτό είναι µια καλή ερώτηση. Όσο µεγαλώνω τόσο πιο δύσκολο είναι για εµένα να απαντήσω. Για εµένα υπάρχουν πολλές Ελλάδες. Όταν ήµουν µικρός άκουγα τον πατέρα µου, τον Μανόλη, που τραγουδούσε στα ελληνικά ή µιλούσε µε κάποιον φίλο του και για εµένα αυτό ήταν κάτι ξένο. Ποτέ εκείνος δεν µου έµαθε ελληνικά, ούτε µιλούσε στο σπίτι. “Ζεις στη Γαλλία πρέπει να είσαι Γάλλος”, µού έλεγε. Όταν έγινα 30 χρόνων και απέκτησα µια κόρη, σκέφτηκα τότε ότι δεν είναι δυνατόν να µην γνωρίζω τίποτε για τη γλώσσα του πατέρα µου, για τη γλώσσα εκείνη που τραγούδησε, που γέλασε, που έκλαψε εκείνος. Ήθελα επίσης να δώσω κάτι από αυτή τη γλώσσα αλλά και να γνωρίσω τις ρίζες της οικογένειας µας στην κόρη µου. Έτσι άρχισα να µαθαίνω ελληνικά κι έγραψα και το µυθιστόρηµα “Μίλα µου για τον Μανόλη” που κυκλοφόρησε και στα ελληνικά. Μέχρι τότε ήµουν ένας Γάλλος µε ρίζες ελληνικές. Από τότε σιγά σιγά έγινα ένας Έλληνας που µιλάει γαλλικά».
Πόσο, όµως, κοντά είναι η σηµερινή Ελλάδα µε την Ελλάδα που “κουβαλούσε” ο πατέρας πριν από δεκαετίες; «Χθες το βράδυ καθίσαµε σε µια ταβέρνα που έπαιζαν κρητική µουσική. Θυµήθηκα τότε ότι όταν ο πατέρας µου άκουγε αυτή τη µουσική έκλαιγε. Ωστόσο, νοµίζω ότι αν ο πατέρας µου ζούσε κι έρχονταν σήµερα στην Κρήτη θα έβλεπε µια “άλλη” Κρήτη. Έχουν αλλάξει πολλά πράγµατα από την εποχή τη δική του», απάντησε ο συνοµιλητής µας.
Για την ιστορία, πάντως, ο κ. Glykos, σε αντίθεση µε τον πατέρα του, πέρασε στην κόρη του το “µικρόβιο” της ελληνικής γλώσσας, ενώ πια µπορεί και ανταλλάσσει λίγες καθηµερινές κουβέντες µε την εγγονή του στα αγαπηµένα του ελληνικά…
Λίγο πριν κλείσουµε την κουβέντα µας ρωτήσαµε τον κ. Glykos αν ετοιµάζει κάτι καινούριο για την Ελλάδα: «Τα βιβλία µου µιλάνε για εµένα, µιλάνε για τη µνήµη, µιλάνε για την απώλεια. ∆εν γράφω µόνο για τις ρίζες µου. Νοµίζω όµως πως όπως έλεγε κι ο Πορτογάλος ποιητής Μιγκέλ Τόργκα ότι το τοπικό είναι το παγκόσµιο χωρίς τοίχους, κι όπως κι ο Καζαντζάκης που κουβαλούσε την Κρήτη πάντα µέσα του και στα γραπτά του αλλά ήταν παγκόσµιος, έτσι είναι και για εµένα. ∆εν είµαι απλώς ένας µισό-Έλληνας ή µισό-Γάλλος συγγραφέας. Θέλω να πιστεύω πως ό,τι γράφω απευθύνεται σε όλους».
ΓΡΑΜΜΟΣΚΙΑΣΕΙΣ
