Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Αλίκαμπος

Μεγάλο χωριό στην επαρχία Αποκορώνου του Νομού Χανίων. Βρίσκεται σε απόσταση 39 χλμ. από τα Χανιά. Είναι καθαρά κτηνοτροφικό χωριό με ελάχιστη γεωργική παραγωγή, κυρίως λάδι. Είναι κτισμένο στους κυματοειδείς λοφίσκους όπου καταλήγουν οι δυσπρόσιτες πλαγιές των ανατολικών Λευκών Ορέων. Η μεγάλη έκταση της ημιορεινής και ορεινής περιοχής του Αλικάμπου επιτρέπει την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας κυρίως αιγών και προβάτων.
O Αλίκαμπος, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, έχει 281 κατοίκους και υπάγεται στον Δήμο Αποκορώνου.
Στο κέντρο του Αλικάμπου βρίσκεται ο Μητροπολιτικός ναός του Αγίου. Λίγο πιο κάτω η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου, που κτίστηκε στο σημείο ακριβώς όπου οι Ενετοί έκαψαν ζωντανό τον εθνομάρτυρα Αλικαμπιώτη Αρχιμανδρίτη Αντώνιο. Στην κεντρική πλατεία του χωριού δεσπόζει το ηρώο και ο ανδριάντας του άξιου τέκνου του Αλικάμπου Ιωσήφ Λεκανίδη. Στην κάτω ρούγα (γειτονιά) του χωριού, βρίσκεται το Αρχαύλι, θέση που θεωρείται το μπαλκόνι του Αλικάμπου, γιατί απ’ εδώ έχει κανείς καταπληκτική θέα που περιλαμβάνει ολόκληρο τον Αποκόρωνα, τον Κόλπο της Σούδας και τον Κόλπο του Αλμυρού. Το Αρχαύλι, σε παλαιότερους χρόνους αποτελούσε θέση για συζητήσεις τα δροσερά βράδια του καλοκαιριού.
Στην γειτονιά Χαλασέ, υπάρχει ο μοναδικός ξενώνας του χωριού, ενώ το Κεφάλι, είναι το ψηλότερο και κεντρικότερο σημείο του χωριού όπου βρίσκεται και το υδραγωγείο (δεξαμενή) που σταμάτησε να λειτουργεί πριν από λίγα χρόνια. Το κτήριο, που έγινε από την Κοινότητα υδραγωγείο του Αλικάμπου, εδώρισε στην Κοινότητα ο Αλικαμπιώτης Ξενοφών Γ. Γρυλλάκης.
Στο κέντρο του χωριού και κάτω από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, υπάρχουν ερείπια ενετικών κτισμάτων (αρχοντικών). Στη βόρεια πλευρά του χωριού βρίσκεται το Δημοτικό Σχολείο ήταν στο κέντρο του χωριού. Ήταν τριθέσιο με 100 περίπου μαθητές. Στη θέση Κουτσούρα δεσπόζει το κτήριο των Αναγνωστάκηδων.
Ο Αλίκαμπος είναι ίσως το μόνο ορεινό χωριό του Αποκόρωνα όπου παίζεται το μπριτζ. Αυτό το παιχνίδι πρωτοεμφανίστηκε στο χωριό στα τέλη της δεκαετίας του 1930 και οφείλεται στην καθηγήτρια μουσικής Μ. Νταρμάρου, η οποία παραθέριζε κάθε καλοκαίρι στον Αλίκαμπο. Όταν πρωτοήλθε στο χωριό η καθηγήτρια, θέλοντας να βρει παρέα να παίζει το αγαπημένο της παιχνίδι, το μπριτζ, δημιούργησε ομάδες στις οποίες το δίδασκε και οι καλλίτεροι “μαθητές” αποτέλεσαν την πρώτη τετράδα του παιχνιδιού. Έτσι, σε λίγο καιρό, στα καφενεία του χωριού, παιζόταν μόνο το μπριτζ. Τα γνωστά καφενεία του Ντουρογιάννη και του Μαγγελομιχάλη, είχαν μετατραπεί σε λέσχες μπριτζ. Γι’ αυτό και σήμερα  το μπριτζ (μαζί με την πρέφα) κυριαρχούν σε τούτο το Αποκορωνιώτικο χωριό.
Έξω από τον Αλίκαμπο, στην φοβερή άγρια τοποθεσία “Λαγκός” βρίσκεται η βρύση του χωριού και δίπλα της είναι κτισμένο το βυζαντινό εκκλησάκι της Παναγίας με τοιχογραφίες του 1315 έργο του σπουδαίου ζωγράφου Ιω. Παγωμένου. Η εκκλησία έχει αναγνωριστεί σπουδαίο αρχαιολογικό μνημείο. Γιορτάζει στις 15 Αυγούστου και αποτελεί το βασικό πανηγύρι του χωριού. Τότε έρχεται πολύς κόσμος από τα γύρω χωριά. Στους επισκέπτες – προσκυνητές, εκτός από τον άρτο προσφέρεται βραστό κρέας, τυρί και κρασί, δωρεά των κτηνοτρόφων του χωριού.
Δίπλα στην εκκλησία στέκεται ακλόνητος ένας θεόρατος πρίνος, ενώ τριγύρω βρίσκονται τάφοι ονομαστών οικογενειών του Αλικάμπου, όπως του Λεκανίδη και του Αναγνωστάκη.
Στην περιφέρεια του Αλικάμπου, βρίσκονται τα σπήλαια του Τράκα, τα Σπηλιαρίδια και η Αχνότρυπα με μεγάλο ενδιαφέρον αλλά ανεξερεύνητα.
Έξω από το χωριό βρίσκεται το καταπληκτικό φαράγγι Ρουσόγρεμνο.
Ιστορικά στοιχεία για τον Αλίκαμπο: Το 821 μ.Χ., οι Σαρακηνοί εκούρσεψαν τον Αλίκαμπο και στη συνέχεια έκτισαν στο κέντρο του χωριού στη θέση Πυργιολίκη, ένα φρούριο ερείπια του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα. Τους Σαρακηνούς έδιωξε ο Νικηφόρος Φωκάς το 961 μ.Χ.
Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, στον Αλίκαμπο έμεναν μόνο χριστιανοί. Αυτό μάς πληροφορούν οι δύο απογραφές που έγιναν το 1834 και το 1881, όπου στη μεν πρώτη απογραφή το χωριό είχε 75 οικογένειες που ήσαν όλες χριστιανικές και στην δεύτερη (απογραφή) ο Αλίκαμπος είχε 690 κατοίκους που ήσαν όλοι χριστιανοί.
Κατά τους χρόνους της σκλαβιάς, στον Αλίκαμπο έβρισκαν καταφύγιο ανυπότακτοι και οπλαρχηγοί. Το χωριό, τότε, αποτελούσε κέντρο επαναστατικής αντίστασης κατά των Τούρκων.
Στην Επανάσταση του 1866, από τους αγωνιστές του Αποκόρωνα, ήταν και ο Αλικαμπιώτης Αναγνώστης.
Το 1896, προκειμένου να τονωθεί το θρησκευτικό και πατριωτικό αίσθημα των κατοίκων της περιοχής, συνήλθε στον Αλίκαμπο η Μεταπολιτευτική Επιτροπή στις 4 Νοεμβρίου του 1896. Οι Αλικαμπιώτες αισθάνονται εθνική υπερηφάνεια, γιατί γενικός γραμματέας της Επιτροπής ήταν το άξιο τέκνο του χωριού τους ο Ιωσήφ Λεκανίδης.
Σε πολλές μάχες με τους Τούρκους, οι Αλικαμπιώτες πήραν μέρος και είχαν θύματα τους Κωνσταντίνο Γρυλλάκη στην μάχη του Βάμου και Ιωάννη Γρυλλάκη στη μάχη του Θερίσου.
Στον Μακεδονικό Αγώνα έλαβαν μέρος πολλοί Αλικαμπιώτες. Ένας απ’ αυτούς, ο Μανούσος Γρύλλος, δεν επέστρεψε ποτέ στο χωριό του, αφού άφησε την τελευταία του πνοή στο μακεδονικό πεδίο της μάχης. Αλλά και κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής οι Αλικαμπιώτες έδωσαν το παρόν, όπως στη μάχη του Βαφέ, της Κεφάλας και των Κεραμιών. Μεταξύ των θυμάτων συμπεριλαμβάνονται ο Ιωάννης Φουντουλάκης, ο Κων/νος Γρυλλάκης αλλά και δύο νέα παιδιά ο Μανούσος Γρυλλάκης και ο Γεώργιος Γρυλλάκης, που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς, κοντά στ’ Ασκύφου όπου υπάρχει και σχετικό μνημείο που θυμίζει στη νέα γενιά το ιερό καθήκον της στην πατρίδα.
Ο Αλίκαμπος καίτοι ορεινό, πτωχό και απομακρυσμένο από τα κέντρα μάθησης χωριό, ανάδειξε, κατά καιρούς, αρκετούς σκαπανείς της μόρφωσης και της επιστήμης. Ανάμεσα σ’ αυτούς είναι: ο καθηγητής Πανεπιστημίου Κων/νος Γρυλλάκης, ο καθηγητής Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Μανούσος Γρυλλάκης, οι στρατηγοί ΣτυλιανόςΤρουλάκης, Νικόλαος Γρυλλάκης, Βενιζέλος Φουντουλάκης, Ιωάννης Λεουνάκης, ο συνταγματάρχης Νικόλαος Γρυλλάκης, ο ταγματάρχης Νικόλαος Γρυλλάκης, ο στρατηγός Στέφανος Λεκανίδης, που διετέλεσε και Δήμαρχος Χανίων, ο καθηγητής της Σχολής Ικάρων Νικόλαος Γρυλλάκης, ο μαθηματικός – Δ/ντής Μετεωρολογίας Νικόλαος Ξεν. Γρυλλάκης, οι γιατροί Αριστομένης Λεκανίδης, Εμμανουήλ Τρουλάκης, η Ουρανία Παπαδάκη και η Α. Μεταξωτού, ο δικηγόρος Μανούσος Φουντουλάκης, ο Φρούραρχος Χανίων Φ. Αναγνωστάκης, οι πολιτικοί μηχανικοί Γεώργιος Παπαδάκης και Αικατερίνη Κουρινάκη, η καθηγήτρια Βούλα Λεκανίδη, ο δάσκαλος Ιωάννης Ξεν. Γρυλλάκης και πολλοί άλλοι, οι οποίοι εσπούδασαν με πάμπολλες δυσκολίες και στερήσεις.
Ο Αλίκαμπος έβγαλε ανθρώπους σωστούς και γνήσιους πατριώτες. Εγέννησε άτομα που με τις ενέργειές τους σημάδεψαν την ανάπτυξη και την πρόοδο του χωριού τους. Ανάμεσά τους συγκαταλέγεται και ο Ανδρέας Κορινάκης. Διετέλεσε πρόεδρος της Κοινότητας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Υπήρξε αναμορφωτής του Αλικάμπου. Ανάμεσα στα πολλά που έκανε για το χωριό ο Ανδρέας Κορινάκης, δημιούργησε συνεργεία που μπόλιασαν όλα σχεδόν τα άγρια δέντρα και έτσι η αγροτική περιοχή του Αλικάμπου μετατράπηκε σε παράδεισο από καρποφόρα δέντρα.
Στον Αλίκαμπο γεννήθηκαν πολλοί αξιόλογοι άνθρωποι που άφησαν εποχή στο χωριό τους, ο καθένας με τον τρόπο του. Πολλοί υπήρξαν χαρισματικοί γέροντες του Αλικάμπου με την μεγάλη σοφία, την έμφυτη καλλιέργεια της ψυχής και την ακεραιότητα του χαρακτήρα τους. Υπήρξαν πολλοί σαν κινητές βιβλιοθήκες, από τους οποίους μπορούσε κανείς να διευρύνει τις γνώσεις του. Ανάμεσα στα σημαντικά αυτά πρόσωπα πρέπει να αναφερθούν οι παρακάτω: Εμμανουήλ Φουντουλάκης, λεβέντης στις συζητήσεις του και στην περπατησιά του με κύρια χαρακτηριστικά την αξιοπρέπεια και την υπερηφάνεια. Ο Απόστολος Φρ. Γρυλλάκης, ο άρχοντας της γειτονιάς του Πέρα Γύρου. Σοβαρός, μετρημένος, πολύ εργατικός, καλός και άξιος αρχηγός πολυμελούς οικογένειας. Ο Κων/νος Γρυλλάκης ή Σκαρής, από τους αξιοσέβαστους και σοφούς γέροντες του χωριού. Ο Ιωάννης Ντουράκης. Το καφενείο του ήταν το μόνο που διέθετε τότε ραδιόφωνο αλλά και μαρμάρινα τραπέζια. Ο Νικόλαος Γυμπάκης, ευγενής, αξιοπρεπής, με μεγάλη ψυχή και καλοσύνη. Ο Μιχαήλ Μαγγελάκης, είχε καφενείο στο χωριό. Ήταν άνθρωπος αξιοπρεπής, ήσυχος και τίμιος. Τους ταραχοποιούς τους έβγαζε έξω από το καφενείο του. Ο Ιωάννης Κων. Γρυλλάκης, ήταν ο πιο λεβέντης ηλικιωμένος του Αλικάμπου, παρά την ηλικία του, η κορμοστασιά του ήταν ευθυτενής σαν κυπαρίσσι που όλοι οι νέοι εζήλευαν, όπως και την μεγάλη του καλοσύνη. Ο Γεώργιος Γρυλλάκης ή Μανωλογιώργης, άρχοντας στο κέντρο του χωριού, στο Γρυλλιανό Κεφάλι. Ευγενικός και αξιοπρεπής, με λίγα λόγια αλλά με νόημα και ουσία. Ο Απόστολος Γεωργ. Γρυλλάκης, κυρίαρχος τους Κουτσούρας, ο γλεντζές των Γρύλληδων, ο άριστος οικογενειάρχης και ο καλός συγγενής. Ο Μανούσος Φουντουλάκης και ο Παπαδοαντρουλής, ήσαν ετοιμόλογοι και σοφοί γέροντες του Αλικάμπου.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι ολόκληρη την Μικρασιατική καταστροφή, με αρκετές λεπτομέρειες, την έμαθαν οι Αλικαμπιώτες, καθώς και οι κάτοικοι των γειτονικών χωριών από τις διηγήσεις των Αλικαμπιωτών Ντερμιτζαντώνη και Λαμπρογιάννη.
Για όλους αυτούς αλλά και για πολλούς άλλους, δίκαια οι Αλικαμπιώτες αισθάνονται υπερήφανοι για το χωριό τους.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

1 Comment

  1. Η γιαγιά μου ηταν από τον αλικαμπο, Άννα φουντουλακη.. εγώ λέγομαι Τσούλιας Κώστας.. έχω και θείο φυσικό πρώτο ξάδερφο του πατέρα μου τον Νίκο φουντουλακη.. δεν έχω πάει ποτέ στον αλικαμπο..

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα