Ένα τελευταίο «παράθυρο» για την ολοκλήρωση των σπουδών έµεινε ανοικτό για τους φοιτητές που έχουν ξεπεράσει το ανώτατο χρονικό περιθώριο φοίτησης στα ΑΕΙ, µε τη θέσπιση ενός µηχανισµού τελευταίας ευκαιρίας, που νοµοθετήθηκε την περασµένη Παρασκευή, µε την ψήφιση του νοµοσχεδίου του Υπουργείου Παιδείας.
«Η Πολιτεία στέλνει το πολιτικό µήνυµα ότι αναγνωρίζει και επιβραβεύει τη συνεπή προσπάθεια, επενδύει στη διάσωση του εκπαιδευτικού κεφαλαίου που έχει ήδη παραχθεί, αλλά ταυτόχρονα θέτει ένα σαφές, µετρήσιµο όριο: ο επιπλέον χρόνος είναι µια τελευταία ευκαιρία να κερδηθεί ο αγώνας, όχι να επαναληφθεί», ξεκαθάρισε, µιλώντας στη Βουλή η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη.
Όπως σηµείωσε, η νέα ρύθµιση «διασφαλίζει ότι όσοι έχουν προχωρήσει σηµαντικά τις σπουδές τους, έχουν ευκαιρία να τις ολοκληρώσουν» και τη χαρακτήρισε «ρεαλιστική, ενισχυτική και παιδαγωγικά συνεπή».
Η ΝΕΑ ΡΥΘΜΙΣΗ
Το νέο θεσµικό πλαίσιο για την ανώτατη διάρκεια φοίτησης και τις δυνατότητες ολοκλήρωσης σπουδών στα ΑΕΙ, όπως ψηφίστηκε, προβλέπει ότι όσοι φοιτητές έχουν ολοκληρώσει το 70% των µαθηµάτων ή πιστωτικών µονάδων και έχουν συµµετάσχει σε εξετάσεις τουλάχιστον δύο φορές τα τελευταία δύο χρόνια, θα έχουν δικαίωµα ολοκλήρωσης σπουδών εντός δύο επιπλέον εξαµήνων, κατόπιν υποβολής αίτησης, εντός 30 ηµερών από την έκδοση των βαθµολογίων της εξεταστικής περιόδου του Σεπτεµβρίου κατά την οποία συµπληρώνεται η ανώτατη χρονική διάρκεια φοίτησης.
Σηµειώνεται ότι η ρύθµιση δεν επηρεάζει ενεργούς φοιτητές, ούτε όσους βρίσκονται εντός του νόµιµου χρονικού πλαισίου σπουδών (4+2 ή 5+3 έτη).
Από το υπουργείο τονίζεται ότι µε αυτό τον τρόπο προσφέρεται «µια τελευταία, αλλά ρεαλιστική, ευκαιρία να µετατρέψουν το συσσωρευµένο εκπαιδευτικό τους κεφάλαιο σε πτυχίο».
Από τη διαγραφή εξαιρούνται τα άτοµα µε αναπηρία άνω του 50%, ενώ προβλέπεται κατ’ εξαίρεση υπέρβαση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης για σοβαρούς λόγους υγείας.
Επιπρόσθετα, η πρόβλεψη για µερική φοίτηση αφορά σε γονείς παιδιών έως 8 ετών, εργαζόµενους (άνω των 20 ωρών εργασίας την εβδοµάδα αποδεδειγµένα) και πρωταθλητές και αθλητές µε εντατικό πρόγραµµα.
ΟΙ ΠΡΥΤΑΝΕΙΣ
Υπενθυµίζεται ότι, αν και, ήδη από το 2022, έχει θεσµοθετηθεί η Ανώτατη ∆ιάρκεια Φοίτησης, ωστόσο, κατά το τελευταίο ακαδηµαϊκό έτος, το τέλος του οποίου θα σήµαινε και την εφαρµογή µέσα στον Αύγουστο του 2025 του σχετικού νόµου περί διαγραφής όσων φοιτητών έχουν υπερβεί το ανώτατο όριο και, παρ’ όλο που προβλέπονται ήδη εξαιρέσεις, η πανεπιστηµιακή κοινότητα είχε ανακινήσει το θέµα ήδη από υπουργίας Κυριάκου Πιερρακάκη, ζητώντας βελτιωτικές ρυθµίσεις, ως προς τις εξαιρέσεις του νόµου, αλλά και για τη θέσπιση µίας «δεύτερης ευκαιρίας» πριν από την οριστική διαγραφή.
Οι πρυτάνεις, οι οποίοι πραγµατοποίησαν έκτακτη Σύνοδο την περασµένη Τετάρτη, εξέφρασαν ικανοποίηση που ελήφθησαν σε έναν βαθµό υπ’ όψιν οι προτάσεις τους στην τελική διαµόρφωση των άρθρων του νοµοσχεδίου, ωστόσο επανέλαβαν στην οµόφωνη απόφασή τους την πρόταση να δίνεται η δυνατότητα στα πανεπιστήµια αιτιολογηµένης αντιµετώπισης «ειδικών» περιπτώσεων φοιτητών που κινδυνεύουν µε διαγραφή, εντός περιορισµένου ποσοστιαίου ορίου, που θα ορίζεται στο νόµο.
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
Σύµφωνα µε την τελευταία έκθεση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), η οποία αφορά την ακαδηµαϊκή χρονιά 2023-24 και δηµοσιεύθηκε τον περασµένο Ιούνιο, το σύνολο των ενεργών φοιτητών των ΑΕΙ ήταν 352.099.
Παράλληλα, οι εγγεγραµµένοι φοιτητές ήταν συνολικά 703.857, κάτι που συνεπάγεται ότι οι µη ενεργοί φοιτητές, κατά την ίδια περίοδο, ανήλθαν στους 351.758.
Αξίζει να σηµειωθεί, ότι τα παραπάνω αριθµητικά δεδοµένα αφορούν τα 25 ΑΕΙ και τις τρεις Ανώτατες Στρατιωτικές Σχολές (ΑΣΕΙ) της Ελλάδας.
Σύµφωνα µε το υπουργείο Παιδείας, υπολογίζεται ότι µε τη νέα ρύθµιση που προτείνεται, περίπου 290.000 ανενεργοί φοιτητές θα διαγραφούν από τα µητρώα τον ερχόµενο Σεπτέµβριο.
ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
«Αιώνιοι», «παλιοί», «λιµνάζοντες», ή «ανενεργοί», οι φοιτητές που δεν έχουν πάρει πτυχίο ενώ έχουν ξεπεράσει το χρονικό όριο ανώτατης φοίτησης έχουν απασχολήσει τις πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας εδώ και δεκαετίες.
Η Ανώτατη ∆ιάρκεια Φοίτησης θεσµοθετήθηκε µε τον ν. 4957/2022, αποκαλούµενο και ως «νόµο Κεραµέως» και οριζόταν ότι η ∆ΑΦ για τα προγράµµατα σπουδών διάρκειας 4 ετών ήταν τα 6 έτη (ν+2) και για τα 5ετή προγράµµατα τα 8 έτη (ν+3). Μετά από τη συµπλήρωση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης, ο νόµος ανέφερε ότι «το ∆ιοικητικό Συµβούλιο του Τµήµατος εκδίδει πράξη διαγραφής».
Από τα παραπάνω, ο νόµος προέβλεπε εξαίρεση για «σοβαρούς λόγους υγείας που ανάγονται στο πρόσωπο του φοιτητή ή στο πρόσωπο συγγενούς πρώτου βαθµού εξ αίµατος ή συζύγου ή προσώπου µε το οποίο ο φοιτητής έχει συνάψει σύµφωνο συµβίωσης».
Παράλληλα, προβλεπόταν το δικαίωµα µερικής φοίτησης, υπό προϋποθέσεις, το οποίο συνεπάγεται έως και διπλασιασµό του πραγµατικού χρόνου φοίτησης, καθώς κάθε εξάµηνο µερικής φοίτησης προσµετράται ως µισό ακαδηµαϊκό εξάµηνο.
Επιπλέον, δινόταν η δυνατότητα στους φοιτητές που το επιθυµούν και δεν έχουν υπερβεί το ανώτατο όριο φοίτησης, να διακόψουν τις σπουδές τους, από ένα εξάµηνο έως το πολύ για 2 χρόνια.
Αξίζει να σηµειωθεί, ότι τα όσα αφορούν τη µερική φοίτηση και τη διακοπή φοίτησης ισχύουν και µε τη νέα ρύθµιση, του νέου νόµου.
Ωστόσο, η πρώτη προσπάθεια διαγραφής «αιωνίων» φοιτητών έγινε ήδη από το 2007 (ν. 3549/2007), επί υπουργίας Μαριέττας Γιαννάκου. Στο άρθρο 14 του νόµου περιγραφόταν ότι «η ανώτατη διάρκεια φοίτησης στις προπτυχιακές σπουδές δεν µπορεί να υπερβαίνει τον ελάχιστο αριθµό εξαµήνων που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου, σύµφωνα µε το ενδεικτικό πρόγραµµα σπουδών του τµήµατος, προσαυξανόµενο κατά 100%». Προβλεπόταν, επίσης, «σε εξαιρετικές περιπτώσεις» και µε απόφαση της Συγκλήτου για τα πανεπιστήµια και της Συνέλευσης για τα τότε ΤΕΙ, «ύστερα από πλήρως αιτιολογηµένη εισήγηση της Γενικής Συνέλευσης του Τµήµατος και σχετική αίτηση φοιτητή ή σπουδαστή, η παράταση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης του αιτούντος, µέχρι δύο (2) εξάµηνα».
Επιπλέον, ο «νόµος Γιαννάκου» έδινε το δικαίωµα στους φοιτητές να να διακόψουν τις σπουδές τους, µε έγγραφη αίτηση, για όσα εξάµηνα, συνεχόµενα ή µη, επιθυµούν, και «πάντως όχι περισσότερα από τον ελάχιστο αριθµό εξαµήνων που απαιτούνται για τη λήψη πτυχίου σύµφωνα µε το ενδεικτικό πρόγραµµα σπουδών». Τα εξάµηνα αυτά δεν προσµετρώνταν στην ανώτατη διάρκεια φοίτησης, ενώ οι φοιτητές ή σπουδαστές, που διέκοπταν τις σπουδές τους, έχαναν τη φοιτητική ιδιότητα καθ’ όλο το χρονικό διάστηµα διακοπής των σπουδών τους, µε τη λήξη της οποίας επανέρχονταν στο τµήµα τους.
Επόµενη προσπάθεια ρύθµισης αποτέλεσε ο ν. 4009/2011, επονοµαζόµενος και «νόµος ∆ιαµαντοπούλου». Ο νόµος καθόριζε ως «περίοδο κανονικής φοίτησης» τον ελάχιστο αριθµό των αναγκαίων για την απονοµή του τίτλου σπουδών εξαµήνων, σύµφωνα µε το ενδεικτικό πρόγραµµα σπουδών της σχολής, προσαυξηµένο κατά τέσσερα εξάµηνα, (ν+2). ∆ινόταν, ωστόσο, η δυνατότητα εγγραφής στα εξάµηνα εφ’ όσον πληρούσαν τους όρους συνέχισης της φοίτησης που καθορίζονταν στον Οργανισµό κάθε ιδρύµατος. Παράλληλα, ο νόµος προέβλεπε την αυτοδίκαια διαγραφή φοιτητών εφ’ όσον δεν είχαν εγγραφεί για δύο συνεχόµενα εξάµηνα.
Ακόµη, µε τον «νόµο ∆ιαµαντοπούλου» εισήχθη η πρόβλεψη για µερική φοίτηση, για όσους φοιτητές αποδεδειγµένα εργάζονταν τουλάχιστον 20 ώρες την εβδοµάδα. Στα ΑΕΙ εναπόκεινταν οι ειδικότερες προϋποθέσεις και οι λεπτοµέρειες για τη διαδικασία διευκόλυνσης της φοίτησης των φοιτητών µε αναπηρία. Στον νόµο παρέµεινε η πρόβλεψη για διακοπή φοίτησης, µε τη διαφορά ότι οι φοιτητές που διέκοπταν λόγω υγείας ή ανωτέρας βίας αποδεδειγµένα, δεν έχαναν τη φοιτητική τους ιδιότητα.
