Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Αγροτική παραγωγή, διατροφικό μοντέλο και Covid-19

Μέρος 2

Οι επιπτώσεις του κορωναϊού στην αγροτική παραγωγή ήταν το βασικό ζητούμενο στο πρώτο μέρος του παρόντος πονήματος. Στη συνέχεια θα δούμε τις προοπτικές για την εξέλιξη της αγροτικής πολιτικής ως βασικού πυλώνα που επέβαλε τη δημιουργία της Κοινής Αγοράς, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, που μετεξελίχθηκε σταδιακά σε Ευρωπαϊκές Κοινότητες και στη συνέχεια σε Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια διαδικασία που στηρίχθηκε, μεταξύ άλλων και στην αυτάρκεια των αγροτικών προϊόντων και δημιούργησε το σημερινό διατροφικό μοντέλο αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών. Οι προοπτικές που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια δεν αποτελούν προβλέψεις. Παραμένουν προοπτικές και θα επιτευχθούν αν δε λυγίσουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες και όσες λυγίσουν, αν δεν αναταχθούν άμεσα, όπως θα έχουμε την ευκαιρία να επεξεργαστούμε.
Σύμφωνα με σχετική έκθεση της Κομισιόν για τις γεωργικές προοπτικές της ΕΕ, που δημοσιεύονται μία φορά το χρόνο, παρουσιάζονται οι προοπτικές για τις σημαντικότερες γεωργικές αγορές της ΕΕ και για το γεωργικό εισόδημα έως το 2030. Βασίζεται σε μια δέσμη υποθέσεων σχετικά με τις μακροοικονομικές συνθήκες, το περιβάλλον της γεωργικής και εμπορικής πολιτικής, τις καιρικές συνθήκες και τις εξελίξεις των διεθνών αγορών . Οι υποθέσεις αυτές συνεπάγονται σχετικά ομαλές εξελίξεις στην αγορά, ενώ στην πραγματικότητα οι αγορές τείνουν να είναι πολύ πιο ασταθείς. Ως εκ τούτου, οι προοπτικές δεν αποτελούν πρόβλεψη. Πιο συγκεκριμένα, οι προβλέψεις αντιστοιχούν στη μέση τάση που αναμένεται να ακολουθήσουν οι γεωργικές αγορές σε ένα δεδομένο μακροοικονομικό περιβάλλον, με αμετάβλητες πολιτικές.
Όμως ο Covid-19 δημιουργεί σοβαρούς προβληματισμούς σε πολλές ευρωπαϊκές αγορές, αλλά κυρίως στον τομέα συλλογής των αγροτικών παραγωγών που στηριζόταν παραδοσιακά σε μετακίνηση αγροτικού δυναμικού. Και ναι μεν είδαμε στο προηγούμενο σημείωμά μας ότι αποφάσεις έχουν κοινοποιηθεί που στοχεύουν στη διευκόλυνση της κινητικότητας των εργαζομένων, αλλά από την ώρα που υπεισέρχεται ο παράγοντας υγεία, τα πράγματα δυσκολεύουν αυτόματα.
Διαβάζοντας μια συνοπτική έκθεση για αγορές και εισοδήματα 2019 – 2030 που κυκλοφόρησε προς το τέλος Φεβρουαρίου 2020 παρουσιάζουμε στη συνέχεια, περίληψη των κυριοτέρων σημείων1.
Τονίζεται ότι η ίδια η κοινωνία διαμορφώνει τις γεωργικές αγορές, άρα αυτό αναμένεται και για την επόμενη δεκαετία. Οι άνθρωποι στην ΕΕ όλο και περισσότερο πιέζουν και κατά καιρούς παρατηρούνται αντιφατικές προσδοκίες έναντι των τροφίμων. Αυτές οι προσδοκίες επεκτείνονται πέρα από την προσιτότητα των τροφίμων σε θέματα, όπως η υγεία, η προέλευση, η ευκολία, το περιβάλλον, η κλιματική αλλαγή και η καλή διαβίωση των ζώων. Επιπλέον, η αντιμετώπιση του περιβάλλοντος και οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής έχουν οδηγήσει σε απαιτήσεις που καθορίζονται στους κανονισμούς της ΕΕ και στους εθνικούς κανονισμούς, π.χ. σχετικά με τα νιτρικά και τα φυτοφάρμακα, τα οποία ενθαρρύνουν την προσαρμογή των συστημάτων παραγωγής, π.χ. με περισσότερη εναλλαγή καλλιεργειών. Τέλος, η παραγωγή ειδικών καλλιεργειών αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται σταθερά και το εμπόριό τους να ενταθεί γενικά. Η εγχώρια κατανάλωση οίνου οφείλεται σε περαιτέρω πτώση και η ζήτηση για ελαιόλαδο αναμένεται να αυξηθεί και μάλιστα από πολλές χώρες. Η μετάβαση σε διαφορετικούς τύπους οπωροκηπευτικών θα συνεχιστεί σύμφωνα με τις μεταβαλλόμενες προτιμήσεις των καταναλωτών. Ταυτόχρονα, λόγω του πολυάσχολου τρόπου ζωής, των πωλήσεων των παρασκευασμένων και επεξεργασμένων τροφίμων, καθώς και των σνακ και των προϊόντων που βρίσκονται στο στάδιο της παραγωγής, αυξάνονται. Αυτό δημιουργεί τεράστιες ευκαιρίες για περαιτέρω μετατοπίσεις της αγοράς για παράδειγμα, προς τα τρόφιμα ευκολίας.
Οι εκτιμήσεις αυτές έγιναν με βάση την ΕΕ-28 κρατών μελών, δηλαδή συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου. Τον Ιούνιο του 2018 οι προτάσεις της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) δεν ελήφθησαν υπόψη, δεδομένου ότι εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο συζήτησης στο πλαίσιο του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου, αλλά και οι συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών που δεν έχουν ακόμη τεθεί σε ισχύ, επηρεάζουν κατά πολύ την εξέλιξη της αγροτικής πολιτικής.
Λόγω ανταγωνισμού από άλλες χρήσεις, αναμένεται η συνολική χρήση της γεωργικής γης στην ΕΕ να συνεχίσει να μειώνεται, αν και με βραδύτερο ρυθμό από ό, τι την προηγούμενη δεκαετία, σε 174,4 εκατομμύρια εκτάρια μέχρι το 2030 (1,74 δις στρέμματα). Οι αποδόσεις της ΕΕ κατά μέσο όρο, θα αυξηθούν με βραδύτερο ρυθμό από ό, τι στο παρελθόν.

Αροτραίες καλλιέργειες
Η συνολική έκταση της ΕΕ σε ελαιούχους σπόρους, μόνιμους λειμώνες και οι μόνιμες καλλιέργειες θα μειωθούν περαιτέρω. Αντίθετα, η χρήση της γης για τα σιτηρά, τις πρωτεϊνούχες καλλιέργειες και τις ζωοτροφές αναμένεται να αυξηθεί.
Η αγορά δημητριακών στην ΕΕ θα αυξηθεί, με περαιτέρω μετατοπίσεις μεταξύ προϊόντων και την αυξανόμενη ζήτηση για ζωοτροφές και βιομηχανικές χρήσεις. Οι περιοχές καλλιέργειας σίτου και αραβοσίτου αναμένεται να επεκταθούν στην περιοχή. Η συνολική παραγωγή σιτηρών στην ΕΕ θα μπορούσε να φτάσει στα 319 εκατομμύρια τόνους μέχρι το 2030. Περισσότερος ανταγωνισμός από την άλλη κύρια παραγωγό, όπως η Μαύρη Θάλασσα, θα μεταφραστούν σε μια μέτρια αύξηση των εξαγωγών της ΕΕ.
Η ισχυρή αύξηση της παραγωγής πρωτεϊνούχων καλλιεργειών στην ΕΕ προβλέπεται να συνεχίσει και να φτάσει τα 6,3 εκατομμύρια τόνους μεσοπρόθεσμα, λόγω της ισχυρής ζήτησης φυτικών πρωτεϊνών και για ζωοτροφές και για ανθρώπινη κατανάλωση.
Μία μικρή μείωση στην ΕΕ προβλέπεται για τους ελαιούχους σπόρους. Η ζάχαρη της ΕΕ αναμένεται να σταθεροποιηθεί μεσοπρόθεσμα και η παραγωγή της ΕΕ θα μπορούσε να φθάσει τα 18,5 εκατ. τόνους μέχρι το 2030. Αναμένεται αύξηση της κοινοτικής παραγωγής γάλακτος σε 179 εκατ. τόνους μέχρι το 2030.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η αύξηση του πληθυσμού θα αυξήσει τη συνολική ζήτηση εισαγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων και η ΕΕ αναμένεται να παραμείνει ο κορυφαίος παγκόσμιος προμηθευτής. Ένα μεγάλο μέρος της ανάπτυξης της γαλακτοκομικής παραγωγής της ΕΕ αναμένεται να διοχετευθεί στην επεξεργασία τυριού, λόγω της παγκόσμιας ζήτησης, αλλά και λόγω της αύξησης των εγχώριων βιομηχανικών χρήσεων. Μια περαιτέρω πτώση της κατανάλωσης υγρού γάλακτος στην ΕΕ θα μεταφραστεί σε μείωση της παραγωγής των νωπών γαλακτοκομικών προϊόντων. Η απαίτηση της ΕΕ για βούτυρο θα μπορούσε να συνεχίσει να αυξάνεται, όπως και για την παραγωγή γάλατος σε σκόνη.
Στο επόμενο, κατά σειρά τρίτο μέρος για τη γεωργία και τις επιπτώσεις από τον κορωναϊό θα αναφερθούμε στην υπόλοιπη αγροτική παραγωγή, αλλά και στην παρεμβολή των τομέων κυρίως της κλιματικής αλλαγής, και εμπορίας αγροτικών προϊόντων, που αποτελούν πυλώνες στην όλη υπόθεση της αγροτικής οικονομίας.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα